న్యూఢిల్లీలోని నేషనల్ అగ్రికల్చరల్ సైన్స్ సెంటర్‌లోని ఐసీఏఆర్ కన్వెన్షన్ సెంటర్‌లో జరిగిన 'రైతుల హక్కులపై మొదటి గ్లోబల్ సింపోజియం (జీఎస్‌ఎఫ్‌ఆర్)' సాంకేతిక సమావేశాలు నేటితో విజయవంతంగా ముగిశాయి.

జిఎస్‌ఎఫ్‌ఆర్‌కి 60 దేశాల నుండి 500 కంటే ఎక్కువ మంది ప్రతినిధులు హాజరయ్యారు. వీరిలో ఇంటర్నేషనల్ ట్రీటీ యొక్క నేషనల్ ఫోకల్ పాయింట్స్, 150 మందికి పైగా రైతులు మరియు 100 కంటే ఎక్కువ మంది విదేశీ భాగస్వాములు ఉన్నారు. అంతర్జాతీయ ఒప్పందంలోని ఆర్టికల్ 9లో పేర్కొన్న రైతుల హక్కులకు సంబంధించిన వివిధ అంశాలు ఐదు వేర్వేరు సాంకేతిక సెషన్‌లు, రెండు ప్యానెల్ చర్చలు మరియు మూడు ప్రత్యేక సెషన్‌లలో చర్చించబడ్డాయి. రైతుల ఫోరమ్‌పై ప్రత్యేక సెషన్ జిఎస్‌ఎఫ్‌ఆర్‌లో ఒక ముఖ్యమైన చేర్చబడింది.

జిఎస్‌ఎఫ్‌ఆర్‌ నుండి వెలువడే చర్చలు మరియు సూచనలు 'రైతుల హక్కులపై ఢిల్లీ ఫ్రేమ్‌వర్క్'లో స్ఫటికీకరించబడ్డాయి. ఒప్పందానికి భారతదేశం నుండి ప్రతిపాదనలు:
 

1. రైతుల హక్కుల సాధన కోసం ఒప్పందం ద్వారా సూచించబడిన బహుళ ఎంపికలను అమలు చేయడానికి ప్రయత్నాలను వేగవంతం చేయాలి. దీని కోసం హ్యాండ్‌హోల్డింగ్ మరియు కెపాసిటీ డెవలప్‌మెంట్ మెకానిజంను రూపొందించడానికి ఒప్పంద సెక్రటేరియట్ ఏర్పాటు చేయాలి.
2. రైతుల హక్కుల గురించి అవగాహన కల్పించడం, సంరక్షక రైతులు మరియు రైతుల విత్తన వ్యవస్థల సామర్థ్యాన్ని పెంపొందించడం మరియు సమాన ప్రయోజనాల భాగస్వామ్యాన్ని సులభతరం చేయడం కోసం బాధ్యత వహించే ఒక సంస్థాగత యంత్రాంగాన్ని ఏర్పాటు చేయాలి అలాగే అటువంటి కార్యక్రమాలను సమన్వయం చేయడానికి ఒప్పంద సెక్రటేరియట్‌ను అభ్యర్థించాలి.
3. రైతుల హక్కుల సాకారాన్ని సులభతరం చేయడానికి వివిధ యూఎన్‌ సంస్థల్లో (ఐటిపిజిఆర్‌ఎఫ్‌ఏ,సిబిడి,యూఎన్‌డిఆర్‌ఓపి,యూఎన్‌డిఆర్‌ఐపి మొదలైనవి) ఫంక్షనల్ సినర్జీని సృష్టించడం కోసం న్యాయవాది.
4. పిజిఆర్‌ఎఫ్‌ఏ పరిరక్షణ మరియు స్థిరమైన వినియోగాన్ని నిర్ధారించడానికి రైతులు మరియు రైతుల విత్తన వ్యవస్థలకు మద్దతు ఇవ్వడం కోసం బెనిఫిట్ షేరింగ్ ఫండ్‌ను బలోపేతం చేయాలి; మరియు జాతీయ ప్రభుత్వాలు, అంతర్జాతీయ సంస్థలు పర్యావరణాన్ని ఎనేబుల్ చేయడం ద్వారా రైతుల హక్కులను సాధించడం మరియు పరిరక్షణ కార్యకలాపాలకు మద్దతు ఇవ్వడంలో ప్రైవేట్ రంగాన్ని ప్రోత్సహించాలి.
5. రైతుల హక్కుల అమలును వేగవంతం చేయడానికి దక్షిణ-దక్షిణ, త్రిభుజాకార మరియు ప్రాంతీయ సహకారంతో సహా వివిధ వాటాదారుల క్రియాశీల భాగస్వామ్యానికి మరియు రైతు-కేంద్రీకృత భాగస్వామ్య అవకాశాలను నిర్మించడానికి అనుకూలమైన పరిస్థితిని సృష్టించడం.
6. వాతావరణ మార్పుల అనుసరణ మరియు ఉపశమన నిధులలో భాగంగా ప్రత్యేక ప్యాకేజీ ప్యాక్ చేయబడి విపరీతమైన వాతావరణ సంఘటనల వల్ల ఎక్కువగా ప్రభావితమైన వ్యవసాయ క్షేత్ర పరిరక్షణ మరియు సంరక్షక రైతులకు నేరుగా మద్దతునిస్తుంది.
7. సంరక్షక రైతుల వ్యవసాయ ఆదాయాన్ని పెంపొందించడానికి మరియు స్థానిక ఆహార వ్యవస్థలను బలోపేతం చేయడానికి, సాంప్రదాయ రకాల కోసం రైతు-నిర్వహణ విత్తన వ్యవస్థను ఏర్పాటు చేయడం/మద్దతు ఇవ్వడం మరియు స్వీయ-నిరంతర ఉత్పత్తి మరియు మార్కెటింగ్ విలువ గొలుసును సృష్టించాలి.
8. పిజిఆర్‌ఎఫ్‌ఏతో అనుబంధించబడిన సాంప్రదాయ పరిజ్ఞానాన్ని క్రమపద్ధతిలో డాక్యుమెంట్ చేయడానికి చేతులు కలపాలి. ముందస్తు సమాచార సమ్మతికి కట్టుబడి మరియు కమ్యూనిటీల సున్నితత్వాన్ని గౌరవించాలి. కొనసాగుతున్న డాక్యుమెంటేషన్ ప్రోగ్రామ్‌ల క్రింద ప్రక్రియను సులభతరం చేయడానికి ఒప్పంద సెక్రటేరియట్ ఏర్పాటు చేయాలి.
9. పిజిఆర్‌ఎఫ్‌ఏ పరిరక్షణ మరియు సుస్థిర వినియోగం లక్ష్యంగా కొత్త సైన్స్ మరియు టెక్నాలజీల అప్లికేషన్, రైతుల హక్కులపై ప్రతికూల ప్రభావాన్ని నివారించడానికి అవసరమైన జాగ్రత్తలు తీసుకోవడం మరియు మెరుగైన ప్రయోజనాలను పంచుకునే అవకాశాలను నిర్ధారించాలి.
10. ప్లాంట్ ట్రీటీలో ఊహించిన విధంగా రైతుల హక్కులను గుర్తించి రక్షించే వారి ప్రస్తుత వ్యవస్థలో చట్టపరమైన మరియు అధికారిక నిబంధనలను రూపొందించాలి.

రేపు సమావేశం యొక్క చివరి రోజున ప్రతినిధులు పూసా క్యాంపస్ (ఐఏఆర్‌ఐ మరియు ఎన్‌బిపిజీఆర్‌) ను సందర్శించి ఫినోమిక్స్, జెనోమిక్స్ మరియు జీన్ బ్యాంక్ సౌకర్యాలను పరిశీలిస్తారు.

సమావేశాన్ని రాష్ట్రపతి శ్రీమతి ద్రౌపది ముర్ము ప్రారంభించారు.పంటల వైవిధ్యానికి నిజమైన సంరక్షకులుగా వ్యవసాయ సోదరులను గుర్తిస్తూ  రైతుల హక్కులపై భారతదేశం యొక్క చట్టం (మొక్క రకాలు మరియు రైతుల హక్కుల పరిరక్షణ (పిపివిఎఫ్‌ఆర్‌) చట్టం, 2001లో పొందుపరచబడింది) ప్రపంచానికి ఒక నమూనాగా ఉంటుందని రాష్ట్రపతి ద్రౌపది ముర్ము అన్నారు.  భారతదేశంలోని రైతులు మరియు వ్యవసాయ వర్గాలకు 26 ప్లాంట్ జీనోమ్ సేవర్స్ అవార్డులు/గుర్తింపులను కూడా రాష్ట్రపతి ప్రదానం చేశారు. అలాగే కొత్తగా నిర్మించిన 'ప్లాంట్ అథారిటీ భవన్', పిపివిఎఫ్‌ఆర్‌ అథారిటీ కార్యాలయం మరియు ఆన్‌లైన్ ప్లాంట్ వెరైటీ 'రిజిస్ట్రేషన్ పోర్టల్'ను కూడా రాష్ట్రపతి ప్రారంభించారు. కార్యక్రమంలో కేంద్ర వ్యవసాయ మరియు రైతుల సంక్షేమ శాఖ మంత్రి శ్రీ నరేంద్ర సింగ్ తోమర్, మరియు వ్యవసాయం మరియు రైతుల సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి శ్రీ కైలాష్ చౌదరి పాల్గొన్నారు.

రోమ్‌లోని ఫుడ్ అండ్ అగ్రికల్చర్ ఆర్గనైజేషన్ (ఎఫ్‌ఏఓ) యొక్క ఆహారం మరియు వ్యవసాయం కోసం మొక్కల జన్యు వనరులపై అంతర్జాతీయ ఒప్పందం (అంతర్జాతీయ ఒప్పందం) సెక్రటేరియట్ ద్వారా నిర్వహించబడింది. ఈ గ్లోబల్ సింపోజియం పిపివిఎఫ్‌ఆర్‌ సహకారంతో వ్యవసాయ మంత్రిత్వ శాఖ మరియు రైతుల సంక్షేమంచే నిర్వహించబడుతోంది. ఇండియన్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ అగ్రికల్చరల్ రీసెర్చ్ (ఐకార్), ఐకార్-ఇండియన్ అగ్రికల్చరల్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్ (ఐఏఆర్‌ఐ), మరియు ఐకార్‌-నేషనల్ బ్యూరో ఆఫ్ ప్లాంట్ జెనెటిక్ రిసోర్సెస్ (ఎన్‌బిపిజిఆర్). భారతదేశంలోని గొప్ప వ్యవసాయ జీవవైవిధ్యాన్ని ప్రదర్శించే ఒక ప్రదర్శనను 80 సంస్థల మద్దతుతో ఏర్పాటు చేశారు. అవార్డు గ్రహీతలు రైతులు/వ్యవసాయ సంఘం, ఐకార్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌లు,ఎస్‌ఏయు, సిఏయు, సిజిఐఏఆర్‌ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌లు మరియు సీడ్ అసోసియేషన్ అనుభవాలను పంచుకోవడం మరియు రైతుల హక్కులపై భవిష్యత్ కార్యాచరణ గురించి చర్చించడం కోసం 2022 సెప్టెంబరు 17 నుండి 24 వరకు న్యూఢిల్లీలో జరిగిన ఎఫ్‌ఏఓకు చెందిన ఇంటర్నేషనల్ ట్రీటీ  పాలకమండలి తొమ్మిదవ సెషన్ అనుభవాలను పంచుకోవడానికి మరియు రైతుల హక్కులపై భవిష్యత్ కార్యాచరణను చర్చించడానికి గ్లోబల్ సింపోజియంను అభ్యర్థించారు.
 

***