దేశంలోని ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థ భారతదేశంలో ప్రాథమిక ఆరోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థ యొక్క మూడు స్తంభాలుగా సబ్ హెల్త్ సెంటర్ (గ్రామీణ), ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం (పట్టణ మరియు గ్రామీణ) మరియు కమ్యూనిటీ హెల్త్ సెంటర్ (అర్బన్ మరియు రూరల్)తో మూడుస్థాయిల వ్యవస్థను కలిగి ఉంటుంది.

స్థాపించబడిన నిబంధనల ప్రకారం గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో 5,000 (మైదాన ప్రాంతాలు) మరియు 3000 (కొండలు మరియు గిరిజన ప్రాంతంలో) జనాభాకు ఉప ఆరోగ్య కేంద్రం 30,000 (మైదాన ప్రాంతాల్లో) మరియు 20,000 (కొండలు మరియు కొండ ప్రాంతాలలో) జనాభాకు ప్రాథమిక ఆరోగ్య కేంద్రం గిరిజన ప్రాంతాలు) మరియు 1,20,000 (మైదాన ప్రాంతాల్లో) మరియు 80,000 (కొండలు మరియు గిరిజన ప్రాంతంలో) జనాభా కోసం కమ్యూనిటీ హెల్త్ సెంటర్ సూచించబడింది. ఇంకా, పట్టణ ప్రాంతం కోసం 15,000 నుండి 20,000 పట్టణ జనాభా కోసం ఒక అర్బన్ హెల్త్ వెల్నెస్ సెంటర్ సిఫార్సు చేయబడింది. 30,000 నుండి 50,000 పట్టణ జనాభాకు ఒక యూ-పిహెచ్‌సి, నాన్-మెట్రో నగరాల్లో (5 లక్షల జనాభాపైన) ప్రతి 2.5 లక్షల జనాభాకు ఒక యూ-సిహెచ్‌సి సిఫార్సు చేయబడింది. మరియు మెట్రో నగరాల్లో ప్రతి 5 లక్షల జనాభాకు ఒక యూ-సిహెచ్‌సి సేవలు అందిస్తాయు. ఇంకా, జిల్లా ఆసుపత్రి (డిహెచ్), సబ్-డిస్ట్రిక్ట్ హాస్పిటల్ (ఎస్‌డిహెచ్) మరియు మొదటి రెఫరల్ యూనిట్ గ్రామీణ & పట్టణ ప్రాంతాలకు సెకండరీ కేర్ సేవలను అందిస్తాయి.

గ్రామీణ ఆరోగ్య గణాంకాలు (ఆర్‌హెచ్‌ఎస్‌) అనేది రాష్ట్రాలు/యూటీలు నివేదించిన హెల్త్ కేర్ అడ్మినిస్ట్రేటివ్ డేటా ఆధారంగా వార్షిక ప్రచురణ. గ్రామీణ & పట్టణ ప్రాంతాల్లో పనిచేస్తున్న రాష్ట్ర/యూటీల వారీగా సబ్-సెంటర్లు, పిహెచ్‌సిలు,సిహెచ్‌సిలు, సబ్-డివిజనల్ హాస్పిటల్, డిస్ట్రిక్ట్ హాస్పిటల్ & మెడికల్ కాలేజీల వివరాలతో పాటు గ్రామీణ ఆరోగ్య కేంద్రం పరిధిలోని సగటు జనాభా వివరాలతో పాటుగా కింది వాటిలో చూడవచ్చు. ఆర్‌హెచ్‌ఎస్‌ 2021-22 లింక్:

https://hmis.mohfw.gov.in/downloadfile?filepath=publications/Rural-Health-Statistics/RHS%202021-22.pdf

జాతీయ ఆరోగ్య మిషన్ (ఎన్‌హెచ్‌ఎం) ప్రజల అవసరాలకు జవాబుదారీగా మరియు ప్రతిస్పందించే సమానమైన, సరసమైన & నాణ్యమైన ఆరోగ్య సంరక్షణ సేవలకు సార్వత్రిక అందుబాటును సాధించాలని భావిస్తుంది. ఆరోగ్య మరియు కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ జాతీయ ఆరోగ్య మిషన్ కింద ప్రోగ్రామ్ ఇంప్లిమెంటేషన్ ప్లాన్స్ (పిఐపిలు) రూపంలో అందిన ప్రతిపాదనల ఆధారంగా ప్రజారోగ్య సంరక్షణ వ్యవస్థను బలోపేతం చేయడానికి రాష్ట్రాలు/యూటీలకు సాంకేతిక మరియు ఆర్థిక సహాయాన్ని అందిస్తుంది. నిబంధనలు & అందుబాటులో ఉన్న వనరుల ప్రకారం రికార్డ్ ఆఫ్ ప్రొసీడింగ్స్ (ఆర్‌ఒపిఎస్) రూపంలో ప్రతిపాదనలకు భారత ప్రభుత్వం ఆమోదం అందిస్తుంది.

దేశంలో రాష్ట్రం/యూటీ వారీగా పనిచేస్తున్న గ్రామీణ ఆరోగ్య సంరక్షణ కేంద్రాల సంఖ్యను ఆర్‌హెచ్‌ఎస్ 2021-22 క్రింది లింక్‌లో చూడవచ్చు:

https://hmis.mohfw.gov.in/downloadfile?filepath=publications/Rural-Health-Statistics/RHS%202021-22.pdf

గత ఐదేళ్లలో ఆరోగ్య సౌకర్యాలతో సహా వివిధ కార్యకలాపాల కోసం ఎన్‌హెచ్‌ఎం కింద రాష్ట్ర/యూటీ వారీగా కేంద్ర విడుదలలు మరియు వ్యయం అనుబంధం-Iలో ఉన్నాయి.

2020-21 ఆర్థిక సంవత్సరం నుండి 2022-23 ఆర్థిక సంవత్సరం వరకు ఎన్‌హెచ్‌ఎం కింద మౌలిక సదుపాయాల బలోపేతంపై రాష్ట్ర/యూటీ వారీగా ఆమోదం మరియు వ్యయం అనుబంధం-IIలో జతచేయబడింది.

కేంద్ర ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి డాక్టర్‌ భారతి ప్రవీణ్‌ పవార్‌ ఈరోజు లోక్‌సభలో లిఖితపూర్వక సమాధానంలో ఈ సమాచారం అందించారు.
 

****

(Release ID: 1948039) Visitor Counter : 222