స్వాధీనం చేసుకున్న డ్రగ్స్‌ను నాశనం చేయడం నిరంతర ప్రక్రియ. హోం వ్యవహారాల మంత్రిత్వ శాఖ ఆదేశాల మేరకు ఎన్‌సిబి, ఇతర డ్రగ్ లా ఎన్‌ఫోర్స్‌మెంట్ ఏజెన్సీల (డిఎల్‌ఈఏలు) సహకారంతో 01.06.2022 నుండి స్వాధీనం చేసుకున్న డ్రగ్‌ను నాశనం చేయడానికి ప్రత్యేక కార్యక్రమాన్ని ప్రారంభించింది. ఈ కార్యక్రమంలో 17.07.2023న ధ్వంసమైన 1,40,969 కిలోల డ్రగ్స్‌తో సహా ఇప్పటి వరకు 10,17,523 కిలోల డ్రగ్స్ నాశనం చేయబడ్డాయి.

    ప్రభుత్వం "నశ ముక్త్ భారత్" లక్ష్యాన్ని సాధించడానికి భారతదేశం రెండు కోణాల వ్యూహాన్ని అనుసరించింది:-
 

• డ్రగ్స్ సరఫరా తగ్గింపు కార్యక్రమాలు.
• డ్రగ్స్ డిమాండ్ తగ్గింపు కార్యక్రమాలు .

1. ప్రభుత్వం తీసుకున్న కొన్ని ఔషధాల సరఫరా తగ్గింపు కార్యక్రమాలు క్రింద వివరించబడ్డాయి:-
2. నార్కో కోఆర్డినేషన్ సెంటర్ (ఎన్‌సిఓఆర్‌డి) - మాదక ద్రవ్యాలతో వ్యవహరించే వివిధ మంత్రిత్వ శాఖలు, విభాగాలు, కేంద్ర మరియు రాష్ట్రాల చట్ట అమలు సంస్థల మధ్య చర్యలను సమర్థవంతంగా సమన్వయం చేసేందుకు ప్రభుత్వం 2016లో ఎన్‌సిఓఆర్‌డి మెకానిజంను ప్రవేశపెట్టింది. యంత్రాంగం 2019లో 4 అంచెల నిర్మాణంగా పునర్నిర్మించబడింది:-

 

• అపెక్స్ స్థాయి కమిటీ (కేంద్ర హోం కార్యదర్శి నేతృత్వంలో)
• కార్యనిర్వాహక స్థాయి కమిటీ (ప్రత్యేక కార్యదర్శి (ఐఎస్), ఎంహెచ్‌ఏ నేతృత్వంలో).
• రాష్ట్ర స్థాయి కమిటీ (సంబంధిత రాష్ట్ర ప్రధాన కార్యదర్శి నేతృత్వంలో).
• జిల్లా స్థాయి కమిటీ (జిల్లా మేజిస్ట్రేట్ నేతృత్వంలో)

ఎన్‌సిఓఆర్‌డి యంత్రాంగం మరింత ప్రభావవంతంగా మరియు సమగ్రంగా చేయడానికి వివిధ స్థాయిలలో కొత్త సభ్యులను చేర్చడం ద్వారా మరింత బలోపేతం చేయబడింది.
 

1. జాయింట్ కోఆర్డినేషన్ కమిటీ (జెసిసి) 19 జూలై, 2019 నాటి ఎంహెచ్‌ఏ ఉత్తర్వు ప్రకారం డ్రగ్స్ భారీగా స్వాధీనం చేసుకున్న సందర్భంలో పరిశోధనలను పర్యవేక్షించడానికి కేంద్ర మరియు రాష్ట్ర ఏజెన్సీలతో కూడిన ఒక జాయింట్ కోఆర్డినేషన్ కమిటీ (జెసిసి) ఏర్పాటు చేయబడింది.
2. డార్క్‌నెట్‌లో డ్రగ్స్‌కు సంబంధించిన అనుమానాస్పద లావాదేవీలను పర్యవేక్షించడానికి డార్క్ నెట్ మరియు క్రిప్టో కరెన్సీపై ప్రత్యేక టాస్క్ ఫోర్స్ ఏర్పాటు చేయబడింది.
3. సరిహద్దు ప్రాంతాలలో అక్రమ రవాణాను నిరోధించడానికి బిఎస్‌ఎఫ్, ఎస్‌ఎస్‌బి మరియు అస్సాం రైఫిల్స్ వంటి వివిధ సరిహద్దు కాపలా దళాలకు మాదక ద్రవ్యాలు మరియు సైకోట్రోపిక్ సబ్‌స్టాన్స్ (ఎన్‌డిపిఎస్) చట్టం, 1985 ప్రకారం మాదక ద్రవ్యాల నిషేధం కోసం అధికారం కల్పించబడింది.
4. సముద్ర మార్గంలో మాదకద్రవ్యాల రవాణా సమస్యను తగ్గించడానికి సముద్రంలో మాదకద్రవ్యాలను నిరోధించడానికి నార్కోటిక్స్ డ్రగ్స్ అండ్ సైకోట్రోపిక్ సబ్‌స్టాన్సెస్ (ఎన్‌డిపిఎస్) చట్టం కింద ఇండియన్ కోస్ట్ గార్డ్ (ఐసిజి)కి అధికారం ఇవ్వబడింది.
5. మాదకద్రవ్యాల అక్రమ రవాణా మరియు దాని దుర్వినియోగం జాతీయ సమస్య కాబట్టి, భారత ప్రభుత్వం 27 దేశాలతో ద్వైపాక్షిక ఒప్పందాలు, 16 దేశాలతో అవగాహన ఒప్పందం (ఎంఏయు) మరియు మాదక ద్రవ్యాలు, సైకోట్రోపిక్ పదార్థాలు మరియు పూర్వగామి రసాయనాల అక్రమ రవాణాను నిరోధించడానికి భద్రతా సహకారంపై 02 ఒప్పందాలను కుదుర్చుకుంది.

బి. డ్రగ్స్ డిమాండ్ తగ్గింపు కోసం ప్రభుత్వం చేపట్టిన కొన్ని కార్యక్రమాలు ఈ క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:-

 

1. నేషనల్ యాక్షన్ ప్లాన్ ఫర్ డ్రగ్ డిమాండ్ తగ్గింపు (ఎన్‌ఏపిడిడిఆర్) అనేది సామాజిక న్యాయం & సాధికారత మంత్రిత్వ శాఖ (ఎంఓఎస్‌జి&ఈ) యొక్క గొడుగు పథకం, దీని కింద రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు/కేంద్ర పాలిత (యూటీ) అడ్మినిస్ట్రేషన్‌లకు ప్రివెంటివ్ ఎడ్యుకేషన్ మరియు అవేర్‌నెస్ జనరేషన్, కెపాసిటీ బిల్డింగ్ కోసం ఆర్థిక సహాయం అందించబడుతుంది. మాజీ డ్రగ్ బానిసలకు నైపుణ్యాభివృద్ధి, వృత్తి శిక్షణ మరియు జీవనోపాధి మద్దతు, రాష్ట్రాలు/యూటీలు మరియు ప్రభుత్వేతర సంస్థలు/స్వచ్ఛంద సంస్థలు మాదకద్రవ్యాల డిమాండ్ తగ్గింపు కోసం ఏకీకృత పునరావాస కేంద్రాల నిర్వహణ మరియు నిర్వహణ కోసం వ్యసనపరుల (ఐఆర్‌సిఏలు), కమ్యూనిటీ ఆధారిత పీర్ లీడెడ్ ఇంటర్వెన్షన్స్ (సిపిఎల్‌ఐ) కౌమారదశలో ఉన్నవారిలో ముందస్తు డ్రగ్ వినియోగ నివారణ, ప్రభుత్వ ఆసుపత్రులలో ఔట్‌రీచ్ మరియు డ్రాప్ ఇన్ సెంటర్లు (ఓడిఐసి) మరియు వ్యసన చికిత్స సౌకర్యాలు (ఏటిఎఫ్‌లు).
2. 8000 కంటే ఎక్కువ మంది యువ వాలంటీర్లతో కూడిన భారీ కమ్యూనిటీ ఔట్రీచ్ ప్రోగ్రామ్‌తో అత్యంత దుర్బలమైన 372 జిల్లాల్లో నషా ముక్త్ భారత్ అభియాన్ (ఎన్‌ఎంబిఏ)ని ప్రారంభించడం.
3. సామాజిక న్యాయం మరియు సాధికారత మంత్రిత్వ శాఖ మాదకద్రవ్యాల వినియోగదారులకు టెలి-కౌన్సెలింగ్ అందించడానికి మరియు వారిని సమీపంలోని డి-అడిక్షన్ సెంటర్‌కు రిఫర్ చేయడానికి నేషనల్ టోల్ ఫ్రీ హెల్ప్‌లైన్ 14446ని కూడా నడుపుతోంది.
4. రాజకీయాలు, బ్యూరోక్రసీ, క్రీడలు, చలనచిత్రాలు, సంగీతం మొదలైన రంగాలకు చెందిన ప్రముఖుల ఆడియో వీడియో సందేశాల ద్వారా మరియు టెలికాం సర్వీస్ ప్రొవైడర్లు, ఎఫ్‌ఎం రేడియోలు, టెలివిజన్ ఛానెల్‌లు మొదలైన వాటి ద్వారా ఎన్‌సిబి వివిధ సోషల్ మీడియా ప్లాట్‌ఫారమ్‌ల ద్వారా అవగాహన ప్రచారాలను ప్రారంభించింది.

    లోక్‌సభలో ఒక ప్రశ్నకు లిఖితపూర్వక సమాధానంలో హోం వ్యవహారాల సహాయ మంత్రి శ్రీ నిత్యానంద రాయ్ ఈ విషయాన్ని తెలిపారు.

 

*****

(Release ID: 1946854) Visitor Counter : 149