జలశక్తి మంత్రిత్వ శాఖ ఆరవ మైనర్ ఇరిగేషన్ సెన్సస్ (రిఫరెన్స్ ఇయర్ 2017-18)తో కలిసి కేంద్ర ప్రాయోజిత పథకం - “ఇరిగేషన్ సెన్సస్” కింద నీటి వనరుల మొదటి  గణనను ప్రారంభించింది. నీటి వనరుల  గణన లక్ష్యం ఏమిటంటే, నీటి గణనలో వాటి పరిమాణం, పరిస్థితి, ఆక్రమణల స్థితి, ఉపయోగం, నిల్వ సామర్థ్యం మొదలైన వాటితో సహా సబ్జెక్ట్‌లోని అన్ని ముఖ్యమైన అంశాలపై సమాచారాన్ని సేకరించడం ద్వారా అన్ని నీటి వనరుల కోసం జాతీయ డేటాబేస్‌ను అభివృద్ధి చేయడం. దేశంలో మొత్తం 24,24,540 నీటి వనరులు నమోదయ్యాయి, వీటిలో 23,55,055 నీటి వనరులు గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో మరియు 69,485 నీటి వనరులు పట్టణ ప్రాంతాల్లో ఉన్నాయి. నీటి వనరుల మొదటి గణన నుండి అందుబాటులో ఉన్న గ్రామీణ మరియు పట్టణ ప్రాంతంలోని నీటి వనరుల సంఖ్యపై రాష్ట్రాల వారీ సమాచారం అనుబంధంలో ఇవ్వబడింది.

పట్టణ ప్రాంతాలలో నీటి వనరుల తక్కువ నిష్పత్తి చాలా స్పష్టంగా ఉంది. ఎందుకంటే పట్టణ ప్రాంతాలు విస్తరణలు మరియు మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధికి లోనయ్యాయి, ఇది నీటి వనరుల క్షీణతకు కారణం కావచ్చు. నీరు రాష్ట్ర అంశంగా ఉండటం, నీటి వనరుల పెంపుదల, పరిరక్షణ మరియు సమర్ధవంతమైన నిర్వహణ కోసం చర్యలు ప్రధానంగా ఆయా రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలచే చేపట్టబడతాయి. రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల ప్రయత్నాలకు అనుబంధంగా, కేంద్ర ప్రభుత్వం వారికి వివిధ పథకాలు మరియు కార్యక్రమాల ద్వారా సాంకేతిక మరియు ఆర్థిక సహాయాన్ని అందిస్తుంది.

నీటిపారుదల లేదా ఇతర ప్రయోజనాల కోసం (ఉదా. పారిశ్రామిక, పిసికల్చర్, గృహ/తాగునీరు, వినోదం, మతపరమైన, భూగర్భ జలాల రీఛార్జ్ మొదలైనవి) నీటిని నిల్వ చేయడానికి ఉపయోగించే కొన్ని లేదా రాతి పని లేకుండా అన్ని వైపులా సరిహద్దులుగా ఉన్న అన్ని సహజ లేదా మానవ నిర్మిత యూనిట్లు నీరుగా పరిగణించబడ్డాయి.  గణన ప్రారంభించిన సమయంలో రాష్ట్రాలు/కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు అందించిన మాస్టర్ డేటా ప్రకారం గ్రామీణ మరియు పట్టణ ప్రాంతాల్లో ఇటువంటి అన్ని నీటి వనరులను లెక్కించారు.

ఆరవ మైనర్ ఇరిగేషన్ సెన్సస్‌తో కలిసి మొదటి నీటి వనరుల గణన జరిగింది. సాధారణ అభ్యాసం ప్రకారం ఈ ప్రయోజనం కోసం ప్రతి రాష్ట్రం/యూటీలో గుర్తించబడిన నోడల్ విభాగం ద్వారా రాష్ట్ర/యూటీ ప్రభుత్వాలు జనాభా గణనను నిర్వహించాయి. గ్రామ స్థాయి కార్మికులు లేదా గ్రామ అకౌంటెంట్లు లేదా లేఖపాల్లు లేదా పట్వారీలు లేదా రాష్ట్ర/యూటీ ప్రభుత్వంచే నియమించబడిన ఇతర అధికారి అయిన ఎన్యుమరేటర్లు డేటా సేకరణ  ప్రాథమిక పనిని చేపట్టారు. ఫీల్డ్ వర్క్ మొత్తం నాణ్యతను బ్లాక్/జిల్లా స్థాయి/రాష్ట్ర స్థాయి అధికారులు పర్యవేక్షించారు.

ఈ రోజు లోక్‌సభలో లిఖితపూర్వక సమాధానంలో జలశక్తి శాఖ సహాయ మంత్రి శ్రీ బిశ్వేశ్వర్ తుడు ఈ సమాచారాన్ని అందించారు.
 

*****

(Release ID: 1945680) Visitor Counter : 153