మహిళలను, ముఖ్యంగా గ్రామీణ మహిళలను నీటి సంరక్షణతో అనుసంధానం చేసేందుకు ప్రభుత్వం అనేక కార్యక్రమాలు చేపట్టింది. కేంద్ర ప్రభుత్వం  రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు ప్రభుత్వ అధికారుల ప్రమేయంతో  మహిళలతో సహా ప్రజల భాగస్వామ్యంతో నీటి సంరక్షణ కోసం కేంద్ర  రాష్ట్ర పథకాలు/కార్యక్రమాల అంతర్-రంగాల కలయికతో కార్యక్రమాలు చేపడుతున్నాయి. జలశక్తి మంత్రిత్వ శాఖ మహిళలు ఉత్ప్రేరకాలుగా  మార్పు ప్రతినిధులుగా ముందుండి, మెరుగైన నీటి సురక్షిత భవిష్యత్తును నిర్ధారిస్తారనే నమ్మకంతో పని చేస్తుంది.

 

ఈ విషయంలో కింది ప్రధాన కార్యక్రమాలు చేపట్టబడ్డాయి:

 

మహిళా కార్మికులతో సహా గ్రామీణ ఉపాధిని కల్పిస్తూ కేంద్ర ప్రభుత్వం మహాత్మా గాంధీ జాతీయ గ్రామీణ ఉపాధి హామీ పథకం అమలు చేస్తోంది.

జల శక్తి అభియాన్: జలశక్తి మంత్రిత్వ శాఖ ద్వారా అమలు చేయబడిన క్యాచ్ ద రెయిన్ (జేఎస్ఏ:సీటీఆర్) క్యాంపెయిన్‌లో దేశంలో నీటి సంరక్షణ కోసం ప్రయత్నాలు చేసేందుకు మహిళలతో సహా కేంద్ర  రాష్ట్ర వాటాదారులు  సాధారణ ప్రజలు పాల్గొంటున్నారు. ప్రస్తుత సంవత్సరం జేఎస్ఏ:సీటీఆర్  ప్రచారం  ఫోకస్ "జల్ శక్తి సే నారీ శక్తి  నారీ శక్తి సే జల్ శక్తి". నెహ్రూ యువకేంద్ర సంగటన్, యువజన వ్యవహారాలు & క్రీడల శాఖ తన జిల్లా స్థాయి యువ అధికారులు  వాలంటీర్ల ద్వారా నీటి సంరక్షణ ప్రయత్నాలలో మహిళలతో సహా మొత్తం కమ్యూనిటీని కలుపుకొని క్యాచ్ ది రెయిన్ ప్రాజెక్ట్‌ను అమలు చేస్తోంది. నేషనల్ వాటర్ పాలసీ, 2012, ఇంటర్-ఎలియా నీటి ప్రాజెక్టులలో  పంచాయతీలు, మునిసిపాలిటీలు, కార్పొరేషన్లు మొదలైన స్థానిక పాలక సంస్థలు  నీటి వినియోగదారుల సంఘాలలో, వర్తించే చోట మహిళల భాగస్వామ్యానికి సంబంధించి నిబంధనలను కలిగి ఉంది.

నెలవారీ “వాటర్ టాక్” సిరీస్ మార్చి, 2019 నుండి అమలులో ఉంది, దీనిలో అన్ని వర్గాల నుండి మహిళలు వాటర్ టాకర్స్ కూడా వారి ఉత్తమ నీటి సంరక్షణ పద్ధతులను పంచుకోవడానికి ఆహ్వానించబడ్డారు. 2020 ఆగస్టు నుండి ‘ డిఎమ్‌లతో సంభాషణ” అనే మరో సిరీస్ కూడా నిర్వహించబడింది, ఇందులో మహిళా అధికారులతో సహా జిల్లా మేజిస్ట్రేట్‌లు/జిల్లా కలెక్టర్లు/ డిప్యూటీ కమిషనర్లు తమ నీటి సంరక్షణ ఆలోచనలు  చొరవలను పంచుకుంటారు.

జల పరిపాలనలో మహిళా నాయకత్వాన్ని ప్రోత్సహించే ప్రయత్నంలో ఐక్యరాజ్యసమితి అభివృద్ధి కార్యక్రమం (యూఎన్డీపీ)  స్టాక్‌హోమ్ ఇంటర్నేషనల్ వాటర్ ఇన్‌స్టిట్యూట్ (సివి) సహకారంతో నేషనల్ వాటర్ మిషన్, జలశక్తి మంత్రిత్వ శాఖ, నీటి రంగంలో 41 మంది మహిళల కృషిని గుర్తించింది. అట్టడుగు స్థాయి. ఐక్యరాజ్యసమితి అభివృద్ధి కార్యక్రమం సహకారంతో అట్టడుగు స్థాయిలో పనిచేస్తున్న 41 మంది 'ఉమెన్ వాటర్ ఛాంపియన్స్' సంకలనం రూపొందించబడింది.

అట్టడుగు స్థాయిలో నీరు  పారిశుద్ధ్య రంగంలో ఆదర్శప్రాయమైన పని చేసిన మహిళా ఛాంపియన్‌లను సత్కరించేందుకు జలశక్తి మంత్రిత్వ శాఖ "స్వచ్ఛ సుజల్ శక్తి సమ్మాన్ 2023"ని నిర్వహించింది. 36 మహిళా ఛాంపియన్ వర్క్ "స్వచ్ఛ్ సుజల్ శక్తి సమ్మాన్ 2023"తో ప్రదానం చేయబడింది, ఇందులో జల్ శక్తి అభియాన్ రంగంలో ఆదర్శప్రాయమైన పని చేసినందుకు 6 మంది మహిళలు ఉన్నారు: క్యాచ్ ది రెయిన్ క్యాంపెయిన్, ఇందులో నీటి సంరక్షణ  రెయిన్ వాటర్ హార్వెస్టింగ్ జోక్యాలలో ఒకటి.

అటల్ మిషన్ ఫర్ రిజువెనేషన్ & అర్బన్ ట్రాన్స్‌ఫర్మేషన్ (అమృత్) 2.0, ఇందులో రెయిన్‌వాటర్ హార్వెస్టింగ్ ఇమిడి ఉంది, మహిళలు  యువత దాని పురోగతి గురించి ఏకకాలంలో అభిప్రాయాన్ని అందించడం  నాణ్యతా పరీక్ష, నీటి డిమాండ్ నిర్వహణ & ఫీడ్‌బ్యాక్ కోసం మహిళలు & స్వయం సహాయక బృందాలను కూడా చేర్చడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. ఫంక్షనల్ ఫలితాలు, గిగ్ ఎకానమీ మోడల్ ద్వారా మహిళలు, యువత & తక్కువ-ఆదాయ సమూహాలను కో-ఆప్టింగ్.

2015లో, దేశాలు సస్టైనబుల్ డెవలప్‌మెంట్ కోసం 2030 ఎజెండాను  దాని 17 సస్టైనబుల్ డెవలప్‌మెంట్ గోల్స్ (ఎస్డీజీలు)ని ఆమోదించాయి. దాని లక్ష్యం 5 "లింగ సమానత్వాన్ని సాధించడం  స్త్రీలు  బాలికలందరికీ సాధికారత కల్పించడం"తో వ్యవహరించినప్పటికీ, మొత్తం 17 ఎస్డీజీలలో కత్తిరించబడిన లింగ సమస్యలు ఎస్డీజీల కోసం అన్ని లక్ష్యాలు  సూచికలలో ప్రతిబింబిస్తాయి.

అదనంగా వివిధ శిక్షణలు/వర్క్‌షాప్‌లు/కాన్ఫరెన్స్‌లు/వెబినార్‌లు/అవార్డులు/పోటీలు నిర్వహిస్తారు, ఇందులో మహిళలు సహా సమాజంలోని అన్ని వర్గాల నుండి పాల్గొనేవారు/లబ్దిదారులు పాల్గొంటారు.

ఈ సమాచారాన్ని జలశక్తి శాఖ సహాయ మంత్రి బిశ్వేశ్వర్ తుడు ఈరోజు రాజ్యసభలో లిఖితపూర్వక సమాధానంలో తెలిపారు.

 

*****

(Release ID: 1913858)