केंद्रीय श्रम आणि रोजगार मंत्रालयाने दिनांक 26.08.2021 रोजी वय वर्षे 16 ते 59 या गटातील असंघटीत कामगारांच्या ई-श्रम या आधार क्रमांकाशी जोडलेल्या राष्ट्रीय माहिती कोषाची सुरुवात केली. दिनांक 26 मार्च 2023 रोजी उपलब्ध माहितीनुसार या पोर्टलवर 28 कोटी 78 लाख असंघटीत कामगारांनी नोंदणी केली आहे. ई-श्रम पोर्टलवरील नोंदणीचे राज्यनिहाय तपशील परिशिष्टात दिले आहेत.आर्थिक वर्ष 2019-20 ते 2024-25 या कालावधीत या माहितीकोषाच्या परिचालनासाठी 704.01 कोटी रुपयांची तरतूद करण्यात आली असून 24 मार्च 2023 पर्यंत त्यापैकी सुमारे 418 कोटी रुपयांचा वापर करण्यात आला आहे.
तरतूद केलेल्या निधीचा वापर पुढील काळात अधिक चांगल्या पद्धतीने करता यावा यासाठी मंत्रालयाने अनेक पावले उचलली असून, ई-श्रम पोर्टलवरील नोंदणीचे प्रमाण वाढविण्यासाठी देशभरातील असंघटीत कामगारांना नोंदणीचे बहु-पर्यायी मार्ग उपलब्ध करून देत आहे. गावपातळीवर नोंदणी सुविधा पुरविण्यासाठी सामान्य सेवा केंद्रे-विशेष उद्देश्य सुविधा यांच्याशी जोडलेल्या 4 लाखांहून अधिक ग्रामीण पातळीवरील उद्योजकांना यामध्ये सहभागी करून घेण्यात आले आहे.

1. ज्या राज्यांमध्ये सामान्य सेवा केंद्रे मोठ्या प्रमाणात कार्यरत नाहीत तेथे राज्य सेवा केंद्रांना असंघटीत कामगारांच्या ई-श्रम पोर्टलवरील नोंदणीची सुविधा पुरविण्याचे काम देण्यात आले आहे.
2. असंघटीत कामगारांना त्वरित नोंदणी तसेच अद्यायावतीकरण सुविधा पुरविण्यासाठी ई-श्रम पोर्टलमध्ये उमंग मोबाईल अप्लिकेशनचे एकत्रीकरण करण्यात आले आहे.
3. नोंदणीकरणाचे काम अधिक वेगाने व्हावे यासाठी सामान्य सेवा केंद्रांशी समन्वयातून नियमितपणे आढावा बैठका घेण्यात येत आहेत.
4. राज्य सरकारांना ई-श्रम पोर्टलवरील नोंदणी प्रक्रियेला प्रोत्साहन देणारे उपक्रम सुरु करता यावेत या उद्देशाने मदत म्हणून राज्यांना आयईसी (माहिती, शिक्षण आणि संवाद) निधीचे देखील वितरण करण्यात आले आहे.
5. असंघटीत क्षेत्रातील कामगारांना ई-श्रम पोर्टल वर अधिकाधिक प्रमाणात  नोंदणी करण्यास प्रोत्साहित करण्यासाठी मंत्रालयातर्फे वेळोवेळी नोंदणी शिबिरे तसेच मोहिमा आयोजित करण्यात येत आहेत.

परिशिष्ट
दिनांक 27.03.2023 रोजी प्राप्त माहितीनुसार ई-श्रम पोर्टलवरील नोंदणीची राज्यनिहाय लक्ष्ये आणि नोंदणीची वास्तविक आकडेवारी

Sl.No	State	Target	Total Registered	Target Achieved
1	UTTAR PRADESH	6,66,07,163	8,30,30,579	124.66%
2	ODISHA	1,29,79,773	1,33,32,320	102.72%
3	CHHATTISGARH	82,42,144	82,75,355	100.40%
4	UTTARAKHAND	31,50,240	29,73,710	94.40%
5	WEST BENGAL	2,78,90,604	2,58,14,852	92.56%
6	HIMACHAL PRADESH	20,86,547	19,24,751	92.25%
7	JAMMU AND KASHMIR	38,09,769	33,86,012	88.88%
8	JHARKHAND	1,08,06,305	91,71,721	84.87%
9	BIHAR	3,49,43,979	2,85,83,549	81.80%
10	TRIPURA	11,67,542	8,45,251	72.40%
11	MADHYA PRADESH	2,39,00,510	1,69,78,413	71.04%
12	ASSAM	99,69,971	69,43,291	69.64%
13	HARYANA	78,97,313	52,61,129	66.62%
14	PUNJAB	84,39,584	54,99,080	65.16%
15	DELHI	52,39,058	32,54,830	62.13%
16	GUJARAT	1,78,84,271	1,06,18,844	59.38%
17	KERALA	99,95,844	59,05,575	59.08%
18	RAJASTHAN	2,26,89,152	1,28,36,139	56.57%
19	CHANDIGARH	3,24,372	1,74,259	53.72%
20	ANDHRA PRADESH	1,50,92,950	79,54,498	52.70%
21	MANIPUR	8,65,632	4,05,798	46.88%
22	PUDUCHERRY	3,95,791	1,76,574	44.61%
23	THE DADRA AND NAGAR HAVELI AND DAMAN AND DIU	1,72,402	73,017	42.35%
24	KARNATAKA	1,89,17,552	75,29,782	39.80%
25	MAHARASHTRA	3,44,80,382	1,35,39,819	39.27%
26	TAMIL NADU	2,17,95,554	84,02,599	38.55%
27	TELANGANA	1,07,83,075	41,45,727	38.45%
28	LADAKH	80,926	29,524	36.48%
29	NAGALAND	6,29,914	2,18,887	34.75%
30	ARUNACHAL PRADESH	4,39,728	1,41,241	32.12%
31	MEGHALAYA	9,42,678	2,91,775	30.95%
32	ANDAMAN AND NICOBAR ISLANDS	1,16,770	28,564	24.46%
33	MIZORAM	3,46,988	58,376	16.82%
34	GOA	4,44,150	59,552	13.41%
35	SIKKIM	1,93,270	25,558	13.22%
36	LAKSHADWEEP	20,491	2,450	11.96%
	TOTAL	38,37,42,394	28,78,93,401	75.02%

 
केंद्रीय श्रम आणि रोजगार राज्यमंत्री रामेश्वर तेली यांनी लिखित उत्तराद्वारे लोकसभेत ही माहिती दिली.  

***

UmeshU/SanjanaC/DY

सोशल मिडियावर आम्हाला फॉलो करा: @PIBMumbai    /PIBMumbai    /pibmumbai  pibmumbai[at]gmail[dot]com

(Release ID: 1913548) Visitor Counter : 144