2015లో ప్రారంభించబడిన, ప్రధాన్ మంత్రి కృషి సించాయ్ యోజన (పీఎంకేఎస్వై) అనేది గొడుగు పథకం, ఈ మంత్రిత్వ శాఖ అమలు చేస్తున్న రెండు ప్రధాన భాగాలను కలిగి ఉంటుంది, అవి సత్వర నీటిపారుదల ప్రయోజనాల కార్యక్రమం (ఏఐబీపీ),  హర్ ఖేత్ కో పానీ (హెచ్కేకేపీ). హెచ్కేకేపీ, కమాండ్ ఏరియా డెవలప్‌మెంట్ & వాటర్ మేనేజ్‌మెంట్ (సీఏడీ&డబ్ల్యూఎం), సర్ఫేస్ మైనర్ ఇరిగేషన్ (ఎస్ఎంఐ), రిపేర్, రినోవేషన్ అండ్ రిస్టోరేషన్ (ఆర్ఆర్ఆర్) వాటర్ బాడీస్  గ్రౌండ్ వాటర్ (జీడబ్ల్యూ) డెవలప్‌మెంట్ కాంపోనెంట్ అనే నాలుగు ఉప-భాగాలను కలిగి ఉంటుంది. . అయినప్పటికీ, హెచ్కేకేపీ  సీఏడీ&డబ్ల్యూఎం సబ్-కాంపోనెంట్ ఏఐబీపీతో పరి–-పాసు అమలు అవుతోంది. అదనంగా, పీఎంకేఎస్వై ఇతర మంత్రిత్వ శాఖలు అమలు చేస్తున్న రెండు భాగాలను కూడా కలిగి ఉంటుంది. పర్ డ్రాప్ మోర్ క్రాప్ (పీడీఎంసీ) కాంపోనెంట్‌ను డిపార్ట్‌మెంట్ ఆఫ్ అగ్రికల్చర్  ఫార్మర్స్ వెల్ఫేర్ (డీఓఏఎఫ్డబ్ల్యూ) అమలు చేస్తోంది. పీఎంకేఎస్వై  వాటర్‌షెడ్ డెవలప్‌మెంట్ కాంపోనెంట్ (డబ్ల్యూడీసీ)ని గ్రామీణాభివృద్ధి మంత్రిత్వ శాఖ భూ వనరుల శాఖ అమలు చేస్తోంది. పీఎంకేఎస్వై 2021-–22 కాలానికి 2025––-26 వరకు పొడిగింపును ఆమోదించేటప్పుడు, ఈ కాలానికి ఈ క్రింది లక్ష్యాలు పథకం క్రింద ఉంచబడ్డాయి.

 

i. సీఏడీ&డబ్ల్యూఎంతో సహా ఏఐబీపీ: ఏఐబీపీ కింద 60  సీఏడీ&డబ్ల్యూఎం కింద 85 కొనసాగుతున్న ప్రధాన/మధ్యస్థ ప్రాజెక్ట్‌లను 2021–-26లో పూర్తి చేయడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. అదనంగా, రెండు జాతీయ ప్రాజెక్టులు, అవి లఖ్వార్  రేణుకా ప్రాజెక్టులకు నిధులు కూడా ఆమోదించబడ్డాయి. పై ప్రాజెక్టుల ద్వారా, 2021–-–26లో ఏఐబీపీ కింద 13.88 లక్షల హెక్టార్ల నీటిపారుదల సంభావ్యత  సీఏడీ&డబ్ల్యూఎం కింద 30.23 లక్షల సాగు కమాండ్ ఏరియా కవరేజీని రూపొందించడం జరిగింది.

 

ii. పీఎంకేఎస్వై-హెచ్కేకేపీ: కొనసాగుతున్న ప్రాజెక్టుల ద్వారా 3.7 లక్షల హెక్టార్ల నీటిపారుదల సామర్థ్యాన్ని సృష్టించడం  ఉపరితల చిన్న నీటిపారుదల (ఎస్ఎంఐ)  నీటి వనరుల మరమ్మతు, పునరుద్ధరణ  పునరుద్ధరణ (ఆర్ఆర్ఆర్) ద్వారా కవరేజీకి 0.8 లక్షల హెక్టార్ల నీటిపారుదల సామర్థ్యాన్ని సృష్టించడానికి కొత్త ప్రాజెక్టులను చేపట్టడం , 2021–-22 నుండి 2025–-26 మధ్య కాలానికి ఆమోదించబడింది. అదనంగా, 2021–-22లో భూగర్భ జలాల కాంపోనెంట్ అమలు తాత్కాలికంగా ఆమోదించబడింది, ఇది అనుకూలమైన ప్రాంతాల్లో భూగర్భ జలాలను ఉపయోగించి 82,290 హెక్టార్లలో నీటిపారుదలని సృష్టించే కొనసాగుతున్న పనులు పూర్తయ్యే వరకు పొడిగించబడింది.

 

iii. పీఎంకేఎస్వై-డబ్ల్యూడీసీ: ఈ భాగం కింద, 2021–-22 నుండి 2025–-26 మధ్యకాలంలో అమలు చేయడానికి 2.5 లక్షల హెక్టార్ల అదనపు విస్తీర్ణంతో పాటు 2.5 లక్షల హెక్టార్ల అదనపు విస్తీర్ణంతో పాటు 49.5 లక్షల హెక్టార్ల వర్షాధార / క్షీణించిన భూములను కవర్ చేసే మంజూరు చేయబడిన ప్రాజెక్టులను పూర్తి చేయడానికి ఆమోదించబడింది.

 

iv. అదనంగా, 2015లో పీఎంకేఎస్వై ప్రారంభంలో, డీఏఏ&ఎఫ్డబ్ల్యూ ద్వారా అమలు చేయాల్సిన పర్ డ్రాప్ మోర్ క్రాప్ (పీడీఎంసీ) భాగం కూడా పీఎంకేఎస్వైలో భాగంగా చేర్చబడింది. అయినప్పటికీ, డిసెంబర్, 2021నుండి అమలులోకి వచ్చేలా, పీడీఎంసీ ఇప్పుడు పీఎంకేఎస్వైకి బదులుగా రాష్ట్రీయ కృషి వికాస్ యోజన (ఆర్కేవీవై) కింద డీఓఏ&ఎఫ్డబ్ల్యూ ద్వారా అమలు అవుతోంది.

 

2016-17 నుండి 2021–-22 మధ్య కాలంలో పీఎంకేఎస్వై రాష్ట్రం/ కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాల వారీగా వివిధ భాగాల కింద ఇప్పటివరకు సాధించిన పురోగతి వివరాలు అనుబంధం-–1లో ఉన్నాయి.

 

పొలాలలో నీటి భౌతిక ప్రాప్యతను పెంపొందించడానికి నీటిపారుదల ప్రాజెక్టుల ప్రణాళిక  అమలు సంబంధిత రాష్ట్ర ప్రభుత్వ పరిధిలో ఉంది. అయితే, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల ప్రయత్నాలకు అనుబంధంగా, భారత ప్రభుత్వం రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలకు సాంకేతిక సహాయాన్ని అందిస్తుంది.  గుర్తించబడిన నీటిపారుదల ప్రాజెక్టులకు దాని కొనసాగుతున్న పథకాల కింద పాక్షిక ఆర్థిక సహాయాన్ని కూడా అందిస్తుంది. ఈ విషయంలో భారత ప్రభుత్వం ఇటీవలి కాలంలో తీసుకున్న కొన్ని కీలక కార్యక్రమాలు క్రింద ఇవ్వబడ్డాయి.

 

పీఎంకేఎస్వైని 2021–-22 నుండి 2025–-26 వరకు పొడిగించడం భారత ప్రభుత్వంచే ఆమోదించబడింది, దీని మొత్తం వ్యయం రూ. 93,068.56 కోట్లు (కేంద్ర సహాయం రూ. 37,454 కోట్లు, రూ. 20,434.56 కోట్లకు నాబార్డ్‌కు రుణ సేవలందించడం  రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు రాష్ట్ర వాటాగా రూ. 35,180 కోట్లు ఖర్చు చేయడం). కరువు పీడిత ప్రాంతాలైన విదర్భ, మరాఠవాడ  మహారాష్ట్రలోని మిగిలిన ప్రాంతాల్లో 8 ప్రధాన/మధ్యస్థ నీటిపారుదల ప్రాజెక్టులు  83 ఉపరితల మైనర్ నీటిపారుదల (ఎస్ఎంఐ) పథకాలను పూర్తి చేయడానికి ప్రత్యేక ప్యాకేజీని 2018లో భారత ప్రభుత్వం ఆమోదించింది. ఈ ప్యాకేజీ బ్యాలెన్స్ వ్యయాన్ని అంచనా వేసింది. రూ. 13,651.61 కోట్లు, దీనికి బదులుగా కేంద్ర సహాయం భాగం రూ. 3,831.41 కోట్లు, 3.77 లక్షల హెక్టార్లలో నీటిపారుదల సంభావ్యత సృష్టి.

 

జూన్, 2018లో, జమ్మూ&కశ్మీర్,  పంజాబ్‌లకు ప్రయోజనం చేకూర్చే షాపుర్‌కండి డ్యామ్ (జాతీయ) ప్రాజెక్ట్‌కు ఆర్థిక సహాయాన్ని భారత ప్రభుత్వం ఆమోదించింది, ప్రాజెక్ట్ వ్యయం రూ. 2,715.70 కోట్లు. ప్రాజెక్ట్ కోసం ఆమోదించబడిన కేంద్ర సహాయ బాధ్యత రూ. 485.38 కోట్లు. నవంబర్, 2018లో భారత ప్రభుత్వం “రిలైనింగ్ ఆఫ్ సిర్హింద్ ఫీడర్  రీలైనింగ్ ఆఫ్ రాజస్థాన్ ఫీడర్, ప్రాజెక్ట్ వ్యయం రూ. 1,976.75 కోట్లు. ప్రాజెక్ట్  ఆమోదించబడిన కేంద్ర సహాయ బాధ్యత రూ. 982 కోట్లు. డిసెంబర్, 2021లో, ఉత్తరాఖండ్ రాష్ట్రంలోని లఖ్వార్ బహుళార్ధసాధక (జాతీయ) ప్రాజెక్ట్‌కి కేంద్ర సహాయాన్ని భారత ప్రభుత్వం ఆమోదించింది. ప్రాజెక్టు అంచనా వ్యయం రూ. 5,747.17 కోట్లు. డిసెంబర్, 2021–లో, భారత ప్రభుత్వం కూడా ఎం రాష్ట్రాలలో కెన్-బెట్వా లింక్ ప్రాజెక్ట్‌ను ఆమోదించింది. మధ్యప్రదేశ్  ఉత్తరప్రదేశ్, అంచనా వ్యయం రూ. 44,605 కోట్లు.   కేంద్ర జలశక్తి శాఖ సహాయ మంత్రి   బిశ్వేశ్వర్ తుడు ఈ సమాచారాన్ని లోక్‌సభలో ఈరోజు అందించారు.

 

*****

(Release ID: 1910194) Visitor Counter : 131