కోత నియంత్రణతో పాటు వరద నిర్వహణ రాష్ట్రాల పరిధిలోకి వస్తుంది. వరద నిర్వహణ మరియు కోత నిరోధక ప్రాజెక్టులను సంబంధిత రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు వారి ప్రాధాన్యత ప్రకారం రూపొందించి అమలు చేస్తాయి. క్లిష్టమైన ప్రాంతాల్లో వరదల నిర్వహణకు సాంకేతిక మార్గదర్శకత్వం మరియు ప్రోత్సాహక ఆర్థిక సహాయాన్ని అందించడం ద్వారా రాష్ట్రాల ప్రయత్నాలను కేంద్ర ప్రభుత్వం భర్తీ చేస్తుంది. వరద నిర్వహణ చర్యలు విస్తృతంగా నిర్మాణాత్మక చర్యలు మరియు నిర్మాణేతర చర్యలుగా వర్గీకరించబడ్డాయి. సమీకృత వరద విధానం ఆర్థిక వ్యయంతో వరద నష్టాల నుండి సహేతుకమైన రక్షణను అందించడానికి నిర్మాణాత్మక మరియు నిర్మాణేతర చర్యల యొక్క న్యాయబద్ధమైన మిశ్రమాన్ని అనుసరించడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది.

వరద నిర్వహణకు సంబంధించిన నిర్మాణాత్మక చర్యలను బలోపేతం చేయడానికి మంత్రిత్వ శాఖ XI & XII ప్రణాళికలో వరద నిర్వహణ, కోత నిరోధక, డ్రైనేజీ అభివృద్ధి, సముద్రపు కోత మొదలైన వాటికి సంబంధించిన పనుల కోసం రాష్ట్రాలకు కేంద్ర సహాయాన్ని అందించడానికి వరద నిర్వహణ కార్యక్రమాన్ని (ఎఫ్‌ఎంపి) అమలు చేసింది. ఇది 2017-18 నుండి 2020-21 వరకు "వరద నిర్వహణ మరియు సరిహద్దు ప్రాంతాల కార్యక్రమం" (ఎఫ్‌ఎంబిఏపి)లో  ఒక భాగంగా కొనసాగింది మరియు పరిమిత వ్యయంతో సెప్టెంబర్ 2022 వరకు పొడిగించబడింది. కార్యక్రమం ప్రారంభమైనప్పటినుండి ఇప్పటివరకు కేంద్ర సహాయం కింద రూ. 6977.43 కోట్లు ప్రోగ్రామ్ ఎఫ్‌ఎంపీ భాగం కింద కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు/రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలకు విడుదల చేయబడింది.

దేశంలో వరదల అంచనా & ముందస్తు వరద హెచ్చరికలపై నిర్మాణేతర చర్యల  బాధ్యతను నోడల్ సంస్థగా సెంట్రల్ వాటర్ కమీషన్ (సిడబ్ల్యూసి) అప్పగించింది. ప్రస్తుతం సిడబ్ల్యూసీ 333 అంచనా స్టేషన్‌లకు (199 నదీమట్ట సూచన స్టేషన్‌లు & 134 డ్యామ్/ బ్యారేజీ ఇన్‌ఫ్లో ఫోర్‌కాస్ట్ స్టేషన్‌లు) వరద అంచనాలను జారీ చేసింది. ఈ స్టేషన్లు 23 రాష్ట్రాలు & 2 కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలలో 20 ప్రధాన నదీ పరివాహక ప్రాంతాలను కవర్ చేస్తాయి. ప్రజలను తరలించే ప్రణాళిక మరియు ఇతర నివారణ చర్యలు చేపట్టేందుకు స్థానిక అధికారులకు మరింత  సమయాన్ని అందించడానికి, సెంట్రల్ వాటర్ కమిషన్ (సిడబ్ల్యూసి) 5 రోజుల ముందస్తు వరద సూచన కోసం వర్షపాతం-ప్రవాహ గణిత నమూనా ఆధారంగా బేసిన్ వారీగా వరద అంచనా నమూనాను అభివృద్ధి చేసింది.

దేశవ్యాప్తంగా వరద నిర్వహణ పనులు మరియు సరిహద్దు ప్రాంతాల్లో నదుల నిర్వహణ కార్యకలాపాలు మరియు పనుల కోసం వ్యూహాన్ని రూపొందించడానికి, నీతి ఆయోగ్ వైస్ చైర్మన్, నీతి ఆయోగ్ మరియు ప్రభుత్వ వివిధ శాఖలు/ మంత్రిత్వ శాఖల అధికారుల ఆధ్వర్యంలో నీతి ఆయోగ్ ఒక కమిటీని ఏర్పాటు చేసింది. ఈ కమిటీలో భారతదేశానికి చెందిన నిపుణులు, జమ్మూ & కాశ్మీర్, ఉత్తరప్రదేశ్, బీహార్, పశ్చిమ బెంగాల్, పంజాబ్, అస్సాం, అరుణాచల్ ప్రదేశ్, త్రిపుర, మధ్యప్రదేశ్ మరియు కేరళ రాష్ట్రాల నుండి ప్రధాన కార్యదర్శులు సభ్యులుగా ఉన్నారు. పై కమిటీ (జనవరి, 2021) నివేదిక ప్రకారం ప్రధాన సిఫార్సులు-

· ఎఫ్‌ఎంబిఏపి స్కీమ్ 2021-26 కాలానికి కొనసాగుతుంది, అంటే 15వ ఫైనాన్స్ కమీషన్ వ్యవధితో సహ-టెర్మినస్ పథకం కింద నిధుల కోసం కొత్త ప్రాజెక్ట్‌లను చేర్చడం వంటివి. పథకాల ఎంపిక నీతి ఆయోగ్ మరియు రాష్ట్ర ప్రభుత్వంతో సంప్రదించి చేపట్టబడుతుంది.

· జల-వాతావరణ శాస్త్ర డేటా సేకరణ, వరద సూచన సూత్రీకరణ మరియు సూచన వ్యాప్తిలో ఆధునీకరణ దిశగా నిరంతర ప్రయత్నాలు జరగాలి. రాష్ట్రాలు ప్రత్యేకించి సరిహద్దు నదులకు సంబంధించి డేటాను ఉపయోగించడం కోసం మరింత సరళీకృతమైన డేటా వ్యాప్తి విధానాన్ని అభివృద్ధి చేయనున్నారు.

· తగినంత లీడ్ టైమ్‌తో ఫ్లాష్ వరదను అంచనా వేయడానికి మోడల్ ఆధారిత వ్యవస్థ అభివృద్ధిలో శాస్త్రీయ పరిశోధనపై దృష్టి కేంద్రీకరించడం ఆకస్మిక వరదల ముప్పు నుండి అవసరమైన ఉపశమనాన్ని అందిస్తుంది.

· జనాభా వేగంగా పెరగడం, పట్టణీకరణ మరియు పారిశ్రామికీకరణ కారణంగా వర్షపాతం ట్రెండ్‌లో మరియు మారుతున్న డిమాండ్‌లో అన్ని రిజర్వాయర్‌లకు రూల్ కర్వ్/లెవెల్‌ను సిద్ధం చేయాలి మరియు అప్‌డేట్ చేయాలి. వరద కుషన్ అంతర్నిర్మితంగా లేని ప్రధాన రిజర్వాయర్‌ల యొక్క నియమ వక్రతలు, వరద సీజన్‌లో ఎక్కువ భాగం కోసం కొంత డైనమిక్ వరద పరిపుష్టిని కలిగి ఉండటానికి సమీక్షించాల్సిన అవసరం ఉంది.

· వరదలకు దీర్ఘకాలిక నిర్మాణాత్మక పరిష్కారం పెద్ద నిల్వ రిజర్వాయర్‌ల నిర్మాణంలో ఉంది, ఇది తగిన రిజర్వాయర్ ఆపరేషన్ షెడ్యూల్‌ను అనుసరించడం ద్వారా వరద శిఖరాలను నియంత్రణలో ఉంచుతుంది.

· వరద నియంత్రణ యొక్క ప్రయోజనం పొందడానికి, సహజ నిర్బంధ బేసిన్‌ల ఆక్రమణ వంటి ధోరణులను అరికట్టడం మరియు వరద నియంత్రణ కోసం ఈ బేసిన్‌లను వాటి సహజ స్థితికి పునరుద్ధరించడం చాలా అవసరం.

· నీటి కొరత ఉన్న ప్రాంతాలకు వరద నీటిని మళ్లించడానికి నదుల అనుసంధానం కోసం ప్రాజెక్టులను సకాలంలో చేపట్టవచ్చు.

· ఇప్పటికే ఉన్న చిత్తడి నేలలు/సహజ నిస్పృహల పునరుద్ధరణను రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు నిషేధించాలి మరియు వరద నియంత్రణ కోసం వాటిని ఉపయోగించేందుకు కార్యాచరణ ప్రణాళికను రూపొందించాలి.

2021-26 కాలానికి ఎఫ్‌ఎంబిఏపి కొనసాగింపు మరియు కేంద్ర స్థాయిలో విధానాల రూపకల్పన ప్రతిపాదనను సిద్ధం చేస్తున్నప్పుడు నీతి ఆయోగ్ కమిటీ  సిఫార్సులు పరిగణనలోకి తీసుకోబడ్డాయి.

నదుల అనుసంధానం (ఐఎల్‌ఆర్) కార్యక్రమం మిగులు బేసిన్‌ల నుండి లోటు ఉన్న వాటికి నీటిని బదిలీ చేయడాన్ని ఊహించింది మరియు వరదలు మరియు కరువుల ప్రభావాన్ని తగ్గించడంలో సహాయపడుతుంది. నేషనల్ వాటర్ డెవలప్‌మెంట్ ఏజెన్సీ (ఎన్‌డబ్ల్యుడిఏ) ప్రభుత్వ జాతీయ దృక్పథ ప్రణాళిక (ఎన్‌పిపి) కింద 30 లింక్‌లను (పెనిన్సులర్ కాంపోనెంట్ కింద 16 మరియు హిమాలయన్ కాంపోనెంట్ కింద 14) గుర్తించింది. భారతదేశ ఎన్‌పిపి కింద గుర్తించబడిన 30 లింక్ ప్రాజెక్ట్‌లలో, మొత్తం 30 లింక్‌ల ప్రీ-ఫీజిబిలిటీ నివేదికలు (పిఎఫ్‌ఆర్‌లు) పూర్తయ్యాయి మరియు 24 లింక్‌ల యొక్క సాధ్యాసాధ్యాల నివేదికలు (ఆర్‌ఆర్‌లు) మరియు 8 లింక్‌ల యొక్క వివరణాత్మక ప్రాజెక్ట్ నివేదికలు పూర్తయ్యాయి.

ఈ సమాచారాన్ని జలశక్తి శాఖ సహాయ మంత్రి శ్రీ బిశ్వేశ్వర్ తుడు ఈరోజు రాజ్యసభలో లిఖితపూర్వక సమాధానంలో తెలిపారు.

 

*****

(Release ID: 1908987) Visitor Counter : 190