नवी दिल्ली, 8 फेब्रुवारी  2023

सामाजिक न्याय आणि सक्षमीकरण मंत्रालयाने "यंत्राव्दारे स्वच्छता परिसंस्था राष्ट्रीय कृती" (एनएएमएएसटीई- नमस्ते) एक योजना तयार केली आहे. देशातील सर्व शहरी स्थानिक स्वराज्य संस्थांपर्यंत योजनेचा विस्तार करण्याची प्रक्रिया सुरू करण्यात आली आहे. शहरांमध्ये राबवण्यात येणार्‍या योजनेची मुख्य वैशिष्ट्ये अशी आहेत:-

1.ओळख : नमस्ते योजना  गटार/मैला सफाई  कामगार यांना चिन्हीत करते.

2.अशा सफाई कामगाराला व्यावसायिक प्रशिक्षण आणि पीपीई संचाचे वितरण करते.

3.‘सॅनिटेशन रिस्पॉन्स युनिट्स’ (एसआरयू) साठी सुरक्षा उपकरणांसाठी मदत केली जाते.

4.आयुष्मान भारत-प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (एबी-पीएमजेएवाय) अंतर्गत निर्धारित केलेल्या सफाई कामगाराला आणि त्यांच्या कुटुंबांना आरोग्य विमा योजनेचा लाभ देण्यात येतो.

5. उपजीविका सहाय्य: तयार करण्‍यात आलेल्या कृती आराखड्यानुसार स्वच्छता कामगारांना निधी सहाय्य आणि अनुदान (भांडवल + व्याज) देऊन, स्वच्छता संबंधित उपकरणे खरेदी करून यांत्रिकीकरण आणि उद्योग विकासाला चालना देईल.

6.  आयईसी मोहीम: ‘नमस्ते’योजनेबद्दल  जागरूकता निर्माण करण्यासाठी शहरी स्‍थानिक संस्था  आणि एनएसकेएफडीसीच्यावतीने  संयुक्तपणे मोठ्या मोहिमा हाती घेतल्या जातील.

स्वच्छतेच्या यंत्रासाठी 15 लाख रुपयांपर्यंत दिलेल्या अनुदानाची राज्यनिहाय  यादी  परिशिष्ट-1 मध्ये दिली आहे.यापैकी महाराष्‍ट्राला वर्ष 2021-22 मध्‍ये 7.9 लाख रूपयांचे अनुदान मिळाले आहे.

S.No.	State	Year - 2020-21*		Year - 2021-22		Year - 2022-23
		Amount of capital subsidy (Rs. In Lakh)	No. of Sanitation Workers	Amount of capital subsidy (Rs. In Lakh)	No. of Sanitation Workers	Amount of capital subsidy (Rs. In Lakh)	No. of Sanitation Workers
1	Andhra Pradesh	0	0	1219.08	336	100.72	30
2	Andaman & Nicobar	0	0	38.19	11	0	0
3	Haryana	0	0	9.88	2	0	0
4	Jharkhand	0	0	19.39	5	7.7	2
5	Madhya Praedsh	9.75	3	155.36	42	95.78	21
6	Maharashtra	0	0	7.9	2	0	0
7	Odisha	0	0	62.43	19	0	0
8	Uttar Pradesh	0	0	64.32	18	29.21	8
9	Telangana	0	0	101.85	26	0	0
	Total	9.75	3	1678.40	461	233.41	61
*	The component was added under SRMS from the Year 2020-21

गेल्या पाच वर्षांत गटार आणि सेप्टिक टाक्यांच्या धोकादायक साफसफाईमुळे मृत्यू झाल्याची नोंद असलेल्या व्यक्तींचा राज्यवार तपशील परिशिष्ट-II मध्ये आहे.

गेल्या पाच वर्षांत गटार आणि मैला  टाक्यांच्या धोकादायक साफसफाईमुळे मृत्यू झाल्याची नोंद ठेवण्‍यात आली आहे. यासंबंधी  राज्यनिहाय माहिती परिशिष्ट-2  मध्ये देण्यात आली आहे.महाराष्‍ट्रात अशा कामाच्यावेळी गेल्या पाच वर्षात 38 कामगारांचा मृत्यू झाला.

Annexure-II

.

Details of death of persons in sewers and septic tanks during the last five years (2018 to 2022)

S No	Name of State/UT	Number of death
	Andhra Pradesh	12
	Chhatisgarh	1
	Delhi	33
	Dadra Nagar & Havili	3
	Gujarat	23
	Haryana	40
	Jharkhand	3
	Karnataka	23
	Maharashtra	38
	Madhya Pradesh	4
	Odisha	2
	Punjab	7
	Rajasthan	7
	Tamil Nadu	52
	Telangana	7
	Uttrakhand	1
	Uttar Pradesh	46
	West Bengal	6
	Total	308

सामाजिक न्याय आणि सक्षमीकरण राज्यमंत्री रामदास आठवले यांनी आज राज्यसभेत एका लेखी उत्तरात ही  माहिती दिली.

S.Patil/S.Bedekar/P.Malandkar
 

 

(Release ID: 1897522) Visitor Counter : 358