మానసిక రుగ్మతల భారాన్ని పరిష్కరించడానికి, భారతదేశంలోని 704 జిల్లాల్లో మానసిక రుగ్మతలు/అనారోగ్యాన్ని గుర్తించడం, నిర్వహించడం , చికిత్స చేయడం కోసం జాతీయ మానసిక ఆరోగ్య కార్యక్రమం కింద జిల్లా మానసిక ఆరోగ్య కార్యక్రమం అమలుకు భారత ప్రభుత్వం మద్దతునిస్తోంది. పాఠశాలలు , కళాశాలలలో కౌన్సెలింగ్  భాగాలు, పని ప్రదేశాల ఒత్తిడి నిర్వహణ, జీవన నైపుణ్యాల శిక్షణ, ఆత్మహత్య నిరోధక సేవలు , సమాచారం, విద్య , కమ్యూనికేషన్  కార్యకలాపాలు అవగాహన కల్పన , మానసిక అనారోగ్యంతో సంబంధం ఉన్న కళంకాన్ని తొలగించేందుకు ప్రయత్నాలు జరుగుతున్నాయి. ఆయుష్మాన్ భారత్ కింద పాఠశాల ఆరోగ్య కార్యక్రమం ఆధ్వర్యంలో, ఎన్సీఈఆర్టీ"శిక్షణ , వనరుల సామగ్రి: పాఠశాలకు వెళ్లే పిల్లల ఆరోగ్యం , ఆరోగ్యం" అనే పేరుతో సమగ్ర ప్యాకేజీని అభివృద్ధి చేసింది. విద్యార్థులు , ఉపాధ్యాయుల మానసిక ఆరోగ్యం , శ్రేయస్సుకు సంబంధించిన కార్యకలాపాలను కలిగి ఉన్న “ఎమోషనల్ వెల్బీయింగ్ , మెంటల్ హెల్త్”పై నిర్దిష్ట మాడ్యూల్ను చేర్చింది. పాఠశాలకు వెళ్లే పిల్లలలో మానసిక ఆరోగ్య సమస్యల కోసం ముందస్తు గుర్తింపు , జోక్యంపై మాడ్యులర్ హ్యాండ్‌బుక్ పబ్లిక్ హెల్త్ ఫౌండేషన్ ఆఫ్ ఇండియా (పీహెచ్ఎఫ్ఐ) సహకారంతో అభివృద్ధి అయింది. ఇది పాఠశాలలో మానసిక ఆరోగ్య సమస్యలను (ఒత్తిడి/అనారోగ్యం) ముందస్తుగా గుర్తించడం, గుర్తించడం , జోక్యం చేసుకోవడం కోసం మార్గదర్శకాలను రూపొందించింది. - పిల్లలు, ఉపాధ్యాయులు, కౌన్సెలర్లు , ఇతర వాటాదారుల శిక్షణ కోసం హ్యాండ్‌బుక్‌ను విద్యా మంత్రిత్వ శాఖ 06 సెప్టెంబర్ 2022న ప్రారంభించింది. విద్యా మంత్రిత్వ శాఖ 'మనోదర్పన్' పేరుతో చురుకైన చొరవను చేపట్టింది, కోవిడ్ వ్యాప్తి సమయంలో , అంతకు మించి విద్యార్థులు, ఉపాధ్యాయులు , కుటుంబాలకు మానసిక ఆరోగ్యం , భావోద్వేగ శ్రేయస్సు కోసం మానసిక సాంఘిక సహాయాన్ని అందించడానికి విస్తృత శ్రేణి కార్యకలాపాలను కవర్ చేస్తుంది. మనోదర్పన్ చొరవ కింద, సలహా మార్గదర్శకాలు, తరచుగా అడిగే ప్రశ్నలు (ఎఫ్ఏక్యూలు), ప్రాక్టికల్ చిట్కాలు, పోస్టర్లు, వీడియోలు, చేయవలసినవి , చేయకూడనివి వంటి వాటితో ఒక వెబ్ పేజీ (URL: http://manodarpan.education.gov.in) సృష్టించబడింది. విద్యార్థులు, ఉపాధ్యాయులు/అధ్యాపకులు , మానసిక సామాజిక మద్దతు కోసం కుటుంబాలు వెబ్ పేజీలో అప్‌లోడ్ చేయబడ్డాయి. కోవిడ్-19 పరిస్థితిని ఏర్పాటు చేసిన తర్వాత , ఆ తర్వాత వారి మానసిక ఆరోగ్యం , మానసిక సమస్యలను పరిష్కరించడానికి టెలి-కౌన్సెలింగ్‌ని అందించడానికి పాఠశాలలు, కళాశాలలు , విశ్వవిద్యాలయాల నుండి విద్యార్థులకు దేశవ్యాప్త ఔట్రీచ్ కోసం జాతీయ టోల్-ఫ్రీ హెల్ప్‌లైన్ (8448440632) నిర్వహిస్తున్నారు. దేశవ్యాప్తంగా పాఠశాల విద్యార్థులు తమ ఆందోళనలను పంచుకోవడంలో సహాయపడేందుకు ఎన్సీఈఆర్టీఏప్రిల్, 2020లో పాఠశాల పిల్లల కోసం ఎన్సీఈఆర్టీ కౌన్సెలింగ్ సేవలను ప్రారంభించింది. దేశంలోని వివిధ ప్రాంతాలలో సుమారు 270 మంది కౌన్సెలర్ల ద్వారా ఈ సేవ ఉచితంగా అందించబడుతుంది. 'సహయోగ్: గైడెన్స్ ఫర్ మెంటల్ బీయింగ్ ఆఫ్ చిల్డ్రన్' అనే అంశంపై లైవ్ ఇంటరాక్టివ్ సెషన్‌లు 12 పీఎం ఈ–విద్యా డీటీహెచ్ టీవీ ఛానెల్‌లలో 1 నుండి 12 తరగతులకు ప్రసారం అవుతాయి. ఒత్తిడి , ఆందోళనను నిర్వహించడానికి, యోగాపై రికార్డ్ చేసిన వీడియోలు 12 డీటీహెచ్ టీవీ ఛానెల్‌ల ద్వారా ప్రసారం అవుతాయి. సెప్టెంబర్ 1, 2020 1 నుండి 12 తరగతులు , డిజిటల్ వనరులు డిజిటల్ ప్లాట్‌ఫారమ్‌లలో అందుబాటులో ఉంచబడ్డాయి .సెంట్రల్ బోర్డ్ ఆఫ్ సెకండరీ ఎడ్యుకేషన్  (సీబీఎస్ఈ) కేంద్రీకృత టోల్-ఫ్రీ హెల్ప్‌లైన్ ద్వారా పరీక్షకు ముందు , పోస్ట్ టెలి-కౌన్సెలింగ్ సౌకర్యాలను అందిస్తుంది. కేంద్రీకృత టోల్-ఫ్రీ హెల్ప్‌లైన్ (14416 లేదా 1800-891-4416) ద్వారా అందరికీ మానసిక ఆరోగ్య సంరక్షణ సేవలను అందించడానికి భారత ప్రభుత్వం 10 అక్టోబర్ 2022న నేషనల్ టెలి మెంటల్ హెల్త్ ప్రోగ్రామ్ (టెలి మనస్)ని ప్రారంభించింది. మానసిక ఆరోగ్య సంరక్షణ చట్టం, 2017 ప్రకారం సెంట్రల్ మెంటల్ హెల్త్ అథారిటీని 04/12/2018 నాటి అధికారిక గెజిట్‌లో ప్రభుత్వం ఏర్పాటు చేసింది. దాని పదవీకాలం ముగిసిన తర్వాత, ప్రభుత్వం 11/11/2022 తేదీ అధికారిక గెజిట్‌లో నోటిఫికేషన్‌ను అమలు చేసింది. సీఎంహెచ్ఏ  నాన్-అఫీషియల్ సభ్యులను నామినేట్ చేసారు/నియమించారు. ఇప్పటి వరకు సెంట్రల్ మెంటల్ హెల్త్ అథారిటీ నాలుగు సమావేశాలు జరిగాయి. విద్యా మంత్రిత్వ శాఖ అందించిన సమాచారం ప్రకారం, నేషనల్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ ఎడ్యుకేషనల్ రీసెర్చ్ అండ్ ట్రైనింగ్ (ఎన్సీఈఆర్టీ) పాఠశాలల్లో ఒత్తిడి, ఆందోళన , ఇతర సంబంధిత సమస్యల అంశాలను కవర్ చేసే 11,12 తరగతులకు సైకాలజీలో పాఠ్యపుస్తకాలను అభివృద్ధి చేసింది. సైకాలజీలోని 12 తరగతి పాఠ్యపుస్తకంలోని 'మీటింగ్ లైఫ్ ఛాలెంజెస్' అధ్యాయం 3 విద్యార్థులను ఒత్తిడికి కారణాలు , సానుకూల ఆరోగ్యాన్ని అభివృద్ధి చేయడానికి ప్రయత్నిస్తుంది. నేషనల్ ఎడ్యుకేషన్ పాలసీ (ఎన్ఈపీ), 2020 ప్రకటన తర్వాత, కొత్త నేషనల్ కరికులం ఫ్రేమ్‌వర్క్ (ఎన్సీఎఫ్) తయారవుతోంది.  విద్యార్థుల మానసిక , మానసిక శ్రేయస్సు కోసం, భయాన్ని ఎదుర్కోవటానికి , వాటిని ఎదుర్కోవటానికి మార్గాలను కనుగొనడంలో సహాయపడటానికి ఉపాధ్యాయులు , కౌన్సెలర్ల సామర్థ్యాన్ని బలోపేతం చేయడంలో ఎన్సీఈఆర్టీనిమగ్నమై ఉంది. ఎన్సీఈఆర్టీటీచర్ కౌన్సెలర్ మోడల్‌తో డిప్లొమా కోర్సు ఇన్ గైడెన్స్ అండ్ కౌన్సెలింగ్ (డీజీసీసీ)ని కూడా అందిస్తుంది, తద్వారా అటువంటి ఉపాధ్యాయులు బోధనతో పాటు విద్యార్థులకు విద్యా, వ్యక్తిగత , కెరీర్ సంబంధిత సమస్యలతో వ్యవహరించడంలో కూడా సహాయం చేయవచ్చు. కేంద్ర ఆరోగ్య , కుటుంబ సంక్షేమ శాఖ సహాయ మంత్రి డాక్టర్ భారతి ప్రవీణ్ పవార్ ఈరోజు రాజ్యసభలో లిఖితపూర్వక సమాధానంలో ఈ విషయాన్ని తెలిపారు.

***

(Release ID: 1883308) Visitor Counter : 163