ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼੍ਰੀ ਐੱਮ. ਵੈਂਕੱਈਆ ਨਾਇਡੂ ਨੇ ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਖੋਜ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਜੋ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ’ਚ ਚੋਖਾ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਹ ਨੋਟ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਉੱਨਤ ਦੇਸ਼ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਖੇਤੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ, ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਇਡੂ ਨੇ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਖ਼ਰਚੇ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ - ਜੋ ਕਿ 'ਸਾਡੀ ਖੇਤੀ ਜੀਡੀਪੀ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ'।

ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਇਡੂ ਨੇ 'ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੋਜਕਾਰਾਂ, ਨੀਤੀ ਘਾੜਿਆਂ, ਉੱਦਮੀਆਂ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਜਲਵਾਯੂ ਅਨੁਕੂਲ, ਲਾਭਦਾਇਕ ਤੇ ਟਿਕਾਊ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਹਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼' ਕਰਨ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ।

ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅੱਜ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ICAR - ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਵ੍ ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਰਿਸਰਚ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ (NAARM) ਦੇ ਐਗਰੀ-ਬਿਜ਼ਨਸ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ। ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਇਡੂ ਨੇ ਕੁਝ ਚੋਣਵੇਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ ਅਤੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਦੇ ਮੈਡਲ ਵੀ ਦਿੱਤੇ। NAARM, ਭਾਰਤੀ ਖੇਤੀ ਖੋਜ ਪਰਿਸ਼ਦ (ICAR) ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੰਸਥਾ ਹੈ, ਜੋ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਖੋਜ, ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਵਿਸਤਾਰ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਮਰੱਥਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਬੋਲਦਿਆਂ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਇਡੂ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨੂੰ ਟਿਕਾਊ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਅਤੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਬਲਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਰ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਆਖਰੀ ਕਿਸਾਨ ਤੱਕ ਵੀ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਪਿੰਡਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਅਸਲ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਖੁਦ ਜਾਣਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, ‘ਸਾਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੇ ‘ਲੈਬ ਟੂ ਲੈਂਡ’ ਦੇ ਨਾਅਰੇ ਨੂੰ ਧਾਰਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਆਮਦਨ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਖੋਜ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ।

ਇਸ ਬਾਰੇ ਵਿਸਤਾਰ ਵਿੱਚ, ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਇਡੂ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਵਿਸਤਾਰ ਇਨਪੁਟਸ ਨੂੰ 'ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਕਨੀਕੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲਏ ਬਿਨਾਂ, ਸਰਲ ਭਾਸ਼ਾ' ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੋਬਾਈਲ-ਅਧਾਰਿਤ ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਨ ਅਤੇ 'ਸਾਰੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ, ਮੰਗ 'ਤੇ, ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਰੁਕਾਵਟ ਦੇ' ਇੱਕੋ ਥਾਂ ਉੱਤੇ ਹੀ ਸਾਰੇ ਹੱਲ (ਵੰਨ ਸਟੌਪ ਸੌਲਿਊਸ਼ਨਸ) ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ।

ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਖੇਤੀ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਉਭਰਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਾਣੀ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ, ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ, ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਨਿਘਾਰ, ਜੈਵ ਵਿਵਿਧਤਾ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ, ਨਵੇਂ ਕੀੜੇ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਖੇਤਾਂ ਦੇ ਟੁਕੜੇ-ਟੁਕੜੇ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਛੋਹਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ "ਖੇਤੀਬਾੜੀ ’ਤੇ ਖੋਜ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੀ ਨਾਜ਼ੁਕ” ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ, ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਇਡੂ ਨੇ "ਸਾਡੀ ਖੋਜ ਪਹੁੰਚ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਤਬਦੀਲੀ ਲਿਆਉਣ" ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਨਵੀਨਤਾ, ਮਨੁੱਖੀ ਵਸੀਲਿਆਂ ਅਤੇ ਵਿਸਤਾਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਮਤਾ ਲਈ ਟੀਚਾ ਰੱਖਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜੀਨੌਮਿਕਸ, ਮੌਲੀਕਿਊਲਰ ਬ੍ਰੀਡਿੰਗ ਅਤੇ ਨੈਨੋ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਜਿਹੇ ਨਾਜ਼ੁਕ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਵੀ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ICAR ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨੀਕਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡ੍ਰੋਨ ਅਤੇ ਆਰਟੀਫਿਸ਼ਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਵਿਚਕਾਰ ਤਾਲਮੇਲ ਲਿਆਉਣ ਅਤੇ ਸਕੇਲੇਬਲ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ।

ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਇਡੂ ਨੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੂਜੇ ਅਤੇ ਤੀਜੇ ਦਰਜੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਲਾਭਦਾਇਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਹੁਨਰਮੰਦ ਮਨੁੱਖੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਮਹੱਤਵ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਪ੍ਰਾਪਤ ਐਗਰੀ-ਬਿਜ਼ਨਸ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੰਗਠਿਤ ਖੇਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨੌਕਰੀ ਲੱਭਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਨੌਕਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਫਸਲਾਂ ਦੀ ਅਸਫ਼ਲਤਾ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵਿਵਿਧਤਾ ਲਈ ਸਹਾਇਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਕਰਨ ਹਿਤ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤੀ ਜਲਵਾਯੂ ਅਨੁਕੂਲ ਫਸਲਾਂ ਜਿਵੇਂ ਬਾਜਰੇ ਅਤੇ ਬਾਗ਼ਬਾਨੀ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਵੀ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਇਡੂ ਨੇ ਕੋਲਡ ਸਟੋਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਕਿ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਮੁੱਲ ਜੋੜਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਫਾਰਮ ਗੇਟ ਕੀਮਤਾਂ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਇਸ ਮੌਕੇ 'ਤੇ, ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ "ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਵੀ ਹੋਣ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਹੜ੍ਹ ਹੋਵੇ, ਸੋਕਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਕੋਈ ਮਹਾਮਾਰੀ ਹੋਵੇ, ਸਾਡੇ ਕਿਸਾਨ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜ੍ਹੇ ਰਹੇ ਹਨ।" ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਕਈ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਭਾਰਤੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸੈਕਟਰ "ਆਪਣੇ ਲਚਕੀਲੇਪਣ ਨਾਲ ਹੈਰਾਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਅਸਫ਼ਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ"।

ਡਾ.ਰਣਜੀਤ ਕੁਮਾਰ, ਮੁਖੀ, ਆਈ.ਸੀ.ਏ.ਆਰ.-ਐੱਨ.ਏ.ਆਰ.ਐੱਮ., ਡਾ. ਟੀ. ਮਹਾਪਾਤਰਾ, ਸਕੱਤਰ, ਡੀ.ਏ.ਆਰ.ਈ. ਅਤੇ ਡੀ.ਜੀ., ਆਈ.ਸੀ.ਏ.ਆਰ., ਡਾ. ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸ ਰਾਓ, ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ICAR-NAARM, ਡਾ. ਜੀ. ਵੈਂਕਟੇਸ਼ਵਰਲੂ, ਡੀਨ ਅਤੇ ਜੇ.ਟੀ. ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਦੌਰਾਨ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ICAR-NAARM, B. ਗਣੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ, ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟਰ, PGDM-ABM ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਤਵੰਤੇ ਹਾਜ਼ਰ ਸਨ।

***********************

ਐੱਮਐੱਸ/ਆਰਕੇ