ટ્રેડિશનલ નોલેજ ડિજિટલ લાઇબ્રેરી (TKDL)એ ભારતની એક અગ્રણી પહેલ છે, જે કાઉન્સિલ ઓફ સાયન્ટિફિક એન્ડ ઇન્ડસ્ટ્રિયલ રિસર્ચ (CSIR) અને આયુષ મંત્રાલયના સંયુક્ત સહયોગ હેઠળ, શોષણને રોકવા અને વિશ્વભરમાં પેટન્ટ ઓફિસોમાં ભારતીય પરંપરાગત જ્ઞાનને સુરક્ષિત કરવા માટે છે. TKDL માં આયુર્વેદ, યુનાની, સિદ્ધ અને સોવા રિગ્પા તેમજ યોગની પ્રેક્ટિસ સાથે સંબંધિત શાસ્ત્રીય/પરંપરાગત પુસ્તકોમાંથી દવાની પ્રણાલીઓ સંબંધિત ભારતના સમૃદ્ધ પરંપરાગત જ્ઞાનનો સમાવેશ થાય છે. સ્થાનિક ભાષાઓ જેમ કે સંસ્કૃત, હિન્દી, અરબી, ફારસી, ઉર્દૂ, તમિલ, ભોટી વગેરેમાં અસ્તિત્વમાં રહેલા ઔષધ અને આરોગ્યના પ્રાચીન ગ્રંથોમાંથી માહિતીને પાંચ આંતરરાષ્ટ્રીય ભાષાઓમાં , એટલે કે અંગ્રેજી, ફ્રેન્ચ, જર્મન, સ્પેનિશ અને જાપાનીઝમાં અગાઉની કલા તરીકે TKDL ડેટાબેઝમાં ડિજિટાઇઝ કરવામાં આવી છે .

આયુર્વેદમાં 119269, યુનાનીમાં 236399, સિદ્ધમાં 54689, યોગમાં 4151 અને સોવા રિગ્પામાં 4377 સહિત કુલ 418885 ફોર્મ્યુલેશન અત્યાર સુધીમાં TKDL ડેટાબેઝમાં ટ્રાન્સક્રાઇબ કરવામાં આવ્યા છે.

ભારત સરકારની હાલની મંજૂરીઓ મુજબ, ડેટાબેઝની ઍક્સેસ વિશ્વભરની પેટન્ટ ઓફિસોને આપવામાં આવે છે જેમણે CSIR સાથે નોન-ડિસ્કલોઝર એક્સેસ કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે. ભારતીય પેટન્ટ ઓફિસ (કંટ્રોલર જનરલ ઓફ પેટન્ટ, ડિઝાઇન અને ટ્રેડ માર્કસ), યુરોપિયન પેટન્ટ ઓફિસ, યુએસ પેટન્ટ ઓફિસ, જાપાનીઝ પેટન્ટ ઓફિસ, જર્મન પેટન્ટ ઓફિસ, કેનેડિયન પેટન્ટ ઓફિસ, ચિલી પેટન્ટ ઓફિસ, ઓસ્ટ્રેલિયન પેટન્ટ ઓફિસ, યુકે પેટન્ટ સહિત 14 પેટન્ટ ઓફિસો. ઑફિસ, મલેશિયન પેટન્ટ ઑફિસ, રશિયન પેટન્ટ ઑફિસ, પેરુ પેટન્ટ ઑફિસ, સ્પેનિશ પેટન્ટ અને ટ્રેડમાર્ક ઑફિસ અને ડેનિશ પેટન્ટ અને ટ્રેડમાર્ક ઑફિસને TKDL ડેટાબેઝની ઍક્સેસ આપવામાં આવી છે.

CSIR-TKDL યુનિટ TKDL પુરાવાઓના આધારે ભારતીય પરંપરાગત જ્ઞાન સંબંધિત પેટન્ટ અરજીઓ પર તૃતીય પક્ષ અવલોકનો અને પૂર્વ-ગ્રાન્ટ વિરોધ પણ ફાઇલ કરે છે.

અત્યાર સુધીમાં, 265 પેટન્ટ અરજીઓ કાં તો પાછી ખેંચી લેવામાં આવી છે/માની લેવામાં આવી છે અથવા તો TKDL પુરાવાના આધારે સુધારેલ છે અથવા બાજુ પર રાખવામાં આવી છે આમ ભારતીય પરંપરાગત જ્ઞાનનું રક્ષણ કરે છે.

CSIR પાસેથી મળેલી માહિતી મુજબ, TKDL પ્રવૃત્તિ યોજના હેઠળ સમર્થિત નથી. તેનો અમલ પ્રોજેક્ટ્સ દ્વારા થાય છે. નાણાકીય વર્ષ 2021-22 દરમિયાન TKDL માટે ફાળવેલ રકમ રૂ. 1141.350 લાખ છે.

રાષ્ટ્રીય જૈવિક વિવિધતા અધિનિયમ, 2002 અને નિયમો, 2004 હેઠળ, રાષ્ટ્રીય જૈવવિવિધતા સત્તામંડળ પીપલ્સ બાયોડાયવર્સિટી રજિસ્ટર (PBR) પર પ્રયાસો કરી રહી છે. રજિસ્ટર સ્થાનિક જૈવિક સંસાધનોની ઉપલબ્ધતા અને જ્ઞાન, તેમના ઔષધીય અથવા અન્ય કોઈપણ ઉપયોગ અંગેની વ્યાપક માહિતીના ઔપચારિક રેકોર્ડિંગ અને જાળવણી માટેનું એક સાધન છે. CSIR-પરંપરાગત નોલેજ ડિજિટલ લાઇબ્રેરી યુનિટે TKDL ડેટાબેઝમાં પીપલ્સ બાયોડાયવર્સિટી રજિસ્ટર (PBR)માંથી માહિતીના સંભવિત સમાવેશ માટે મોડલિટીઝનું મૂલ્યાંકન કરવા અને ઓળખવા માટે નેશનલ બાયોડાયવર્સિટી ઓથોરિટી સાથે નોન-ડિસ્કલોઝર કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે.

આ માહિતી આયુષ મંત્રી શ્રી સર્બાનંદ સોનોવાલે આજે લોકસભામાં એક લેખિત જવાબમાં આપી હતી.

SD/GP/MR

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com

(Release ID: 1809673)