મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રાલયના 'આઝાદી કા અમૃત મહોત્સવ' હેઠળ આંતરરાષ્ટ્રીય મહિલા દિવસની ઉજવણીના 'પ્રતિષ્ઠિત સપ્તાહ'ના ભાગ રૂપે, UNICEF YuWaah એ 'STEM અને યુવાન મહિલાઓ માટે નાણાકીય સાક્ષરતા' પર # Naarishakti વાર્તાલાપની સુવિધા આપી. આ કાર્યક્રમમાં કેન્દ્રીય મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રી શ્રીમતી સ્મૃતિ ઝુબિન ઈરાનીએ હાજરી આપી હતી. અન્ય સહભાગીઓમાં પ્રો. કે. વિજય રાઘવન, ભારત સરકારના મુખ્ય વૈજ્ઞાનિક સલાહકાર, મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રાલયના સચિવ શ્રી ઇન્દેવર પાંડે, વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી વિભાગ (DST), પ્રોગ્રામ વિભાગના વડા, સલાહકાર ડૉ. વિમેન ઓફ સાયન્સ એન્ડ એન્જિનિયરિંગ (WISE_ KIRAN) અને ક્લાઈમેટ ચેન્જ પ્રોગ્રામ (CCP), ડૉ. રાજેન્દ્ર કુમાર AS MeiTY, મિસ્ટર યાસુમાસા કિમુરા, ભારતમાં યુનિસેફના પ્રતિનિધિ અને ધુવારાખા શ્રીરામ, જનરેશન અનલિમિટેડ (YuWaah), યુવા વિકાસ અને ભાગીદારીના ચીફ યુનિસેફ ભારત. તદુપરાંત, ભારતના વિવિધ ભાગોમાંથી કિશોરવયની છોકરીઓ આ ઇવેન્ટમાં જોડાઈ હતી, અને ઘણા બધા લોકોએ વર્ચ્યુઅલ રીતે ભાગ લીધો હતો. આમાં કિશોરવયની છોકરીઓની ભાગીદારીનો સમાવેશ થાય છે જેમણે તેમના અનુભવો, આકાંક્ષાઓ અને STEMમાં લિંગ સમાનતા અને યુવાન મહિલાઓ માટે નાણાકીય સાક્ષરતા અંગેના સૂચનો શેર કર્યા હતા.

 

ઇવેન્ટની શરૂઆત 'STEMમાં યુવા મહિલાઓ: તકો, પડકારો અને ઉકેલો' પરની પેનલ સાથે થઈ હતી, જે વિવિધ અવાજોને એક કરવા અને STEMમાં લિંગ સમાનતા માટે પ્રતિબદ્ધતા ફેલાવવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. આ પેનલમાં પ્રો. કે. વિજય રાઘવન, ડૉ. નિશા મેંદીરત્તા, વિજ્ઞાન અને એન્જિનિયરિંગ (WISE_ KIRAN) અને ક્લાઈમેટ ચેન્જ પ્રોગ્રામ (CCP), ડૉ. રાજેન્દ્ર કુમાર અને શ્રી ઈન્દેવર પાંડેએ આપણે કેવી રીતે યુવાનોને ઉછેરી શકીએ, મહિલાઓને વિજ્ઞાનમાં રુચિ કેળવવા, ધુવારખા શ્રીરામ દ્વારા સંચાલિત STEM સંબંધિત ક્ષેત્રોમાં ઉચ્ચ અભ્યાસ અને કારકિર્દી બનાવવા વગેરે અંગે ચર્ચા કરી હતી. પેનલે STEMમાં મહિલાઓની ભાગીદારીના મહત્વ અને STEMમાં મહિલાઓની સહભાગિતાને પ્રોત્સાહન આપતા સરકારી કાર્યક્રમોની સાથે ભારતના આર્થિક અને સામાજિક વિકાસ માટેના ફાયદાઓ વિશે પણ ચર્ચા કરી હતી.

કેન્દ્રીય મંત્રી સ્મૃતિ ઝુબિન ઈરાનીએ સિવિલ સોસાયટી, NGO અને SHGs અને અટલ ટિંકરિંગ લેબ, નીતિ આયોગના બે વિદ્યાર્થીઓ સાથે છોકરીઓ અને યુવતીઓ માટે STEM શિક્ષણ અને નાણાકીય સાક્ષરતાની જરૂરિયાત પર વાર્તાલાપ કર્યો, તેમને STEM કારકિર્દી બનાવવા માટે પ્રોત્સાહિત કર્યા અને તેના પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું. આ પછી નેહા નાગર, આંત્રપ્રિન્યોર, ઇન્વેસ્ટર અને ફાઇનાન્સ સોશિયલ મીડિયા ઇન્ફ્લુએન્સર દ્વારા ‘છોકરીઓ અને મહિલાઓ માટે નાણાકીય સાક્ષરતા’ પર નિમજ્જન સત્ર યોજાયું હતું.

આ પ્રસંગે બોલતા શ્રીમતી ઈરાનીએ કહ્યું હતું કે ‘અમારે STEMની આસપાસની અમારી વાતચીતમાં વધુ સારું કરવાની જરૂર છે. આપણે યુવાન છોકરીઓને શૈક્ષણિક અને શૈક્ષણિક કાર્યક્રમોમાં સક્રિયપણે ભાગ લેવા, વર્ચ્યુઅલ લેબ્સનું અન્વેષણ કરવા, સંશોધનના પરિપ્રેક્ષ્યમાં વિજ્ઞાનમાં શ્રેષ્ઠતા માટે વિજ્ઞાનને આગળ વધારવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવાની જરૂર છે, જેટલું આપણે આપણા યુવાન છોકરાઓને પ્રોત્સાહિત કરીએ છીએ. અને ઇચ્છિત પરિણામો પ્રાપ્ત કરવા માટે પ્રાથમિક તબક્કે ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું પડશે.’

પ્રો. કે વિજય રાઘવને, ભારત સરકારના મુખ્ય વૈજ્ઞાનિક સલાહકારે ઉલ્લેખ કર્યો છે કે, ‘મહિલાઓએ STEMના ક્ષેત્રમાં અમૂલ્ય યોગદાન આપ્યું છે, તેમ છતાં કમનસીબે મહિલાઓની બહુ ઓછી ટકાવારી છે જેમણે તેમના યોગદાન માટે માન્યતા પ્રાપ્ત કરી છે. તાજેતરમાં, અમે તેમના પ્રયાસોને સ્વીકારવાનું શરૂ કર્યું છે જે વધુ સારી, વધુ સમાવિષ્ટ વર્કસ્પેસ સંસ્કૃતિ તરફ એક પગલું છે. આપણે આ ક્ષેત્રમાં વધુ કાર્યક્રમો રજૂ કરવાની પણ જરૂર છે જેથી કરીને વધુને વધુ યુવા મહિલાઓ વિકાસની પ્રક્રિયામાં સક્રિયપણે ભાગ લઈ શકે.’

 

ડબલ્યુસીડી મંત્રાલયના સચિવ શ્રી ઇન્દેવર પાંડેએ જણાવ્યું હતું કે ‘યુવાન મહિલાઓ નિયમિતપણે વિવિધ સામાજિક, સાંસ્કૃતિક અવરોધોનો સામનો કરે છે. સ્ત્રીઓ STEM જેવા વધુ ટેકનિકલ વિષયો લેવા માટે ઓછી સક્ષમ હોવાની પૂર્વધારણાની ધારણા આપણા સમાજમાં ઊંડે ઊંડે જડેલી છે કારણ કે તે આપણી યુવા સ્ત્રીઓમાં માનસિક અવરોધ બનાવે છે, જે આખરે તેમની કારકિર્દીની પસંદગીને અસર કરે છે. માતાપિતા અને શિક્ષણવિદોએ આવી પરિસ્થિતિઓને સંબોધતી વખતે લિંગ-સમાવિષ્ટ શબ્દોની પસંદગીનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ, જેથી કરીને કોઈપણ પૂર્વગ્રહને જન્મ ન આપે.’

 

વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી વિભાગ (DST)ના સલાહકાર ડૉ. નિશા મેંદીરત્તાએ જણાવ્યું હતું કે, ‘2030 એજન્ડા સહિત આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે સંમત SDGsની સિદ્ધિ માટે વિજ્ઞાન અને જાતિ સમાનતા બંને ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ પાસામાં, કોઈપણ રાષ્ટ્રના સર્વાંગી વિકાસ માટે STEMમાં કારકિર્દીમાં પ્રવેશી રહેલી મહિલાઓ અને યુવાન છોકરીઓની સંખ્યામાં વધારો કરવો મહત્વપૂર્ણ છે. અમારે યુવા મહિલાઓને સશક્ત કરવા અને તેમની ક્ષમતાનો વધુ સારી રીતે ઉપયોગ કરવા માટે સક્રિયપણે કાર્યક્રમો બનાવવાની જરૂર છે.’

 

ડૉ. રાજેન્દ્ર કુમાર AS MeiTY, 'ભારતમાં IT ક્ષેત્રના 5 મિલિયન વ્યાવસાયિકોમાંથી લગભગ 36% મહિલાઓ છે. ડિજિટલ વિશ્વ એ છે જ્યાં અમે મહિલાઓની ભાગીદારીમાં વધારો જોયો છે અને અમે આ વલણને વધુ પ્રોત્સાહિત કરવાની આશા રાખીએ છીએ.’

 

ભારતમાં યુનિસેફના પ્રતિનિધિ શ્રી યાસુમાસા કિમુરાએ જણાવ્યું હતું કે, 'STEMમાં વધુ છોકરીઓ અભ્યાસ કરે છે અને કામ કરે છે, અને અમે કેવી રીતે સૌથી હાંસિયામાં રહેલ છોકરીઓ સુધી STEM ઍક્સેસ સક્ષમ કરીએ છીએ તે અમારી સફળતાની કસોટી હશે, ખાસ કરીને જ્યારે ભારત 1માં વસ્તી વિષયક સંક્રમણના સમયગાળામાં પ્રવેશી રહ્યું છે. અબજ મજબૂત કાર્યકારી વય વસ્તી. તે મહિલાઓની સંપૂર્ણ અને સમાન ભાગીદારી છે જે ભારતના સંક્રમણને ડેમોગ્રાફિક ડિવિડન્ડમાં ફેરવશે.’

 

SD/GP/MR

 

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com

(Release ID: 1802828) Visitor Counter : 247