ਭਾਰਤੀ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਕਾਲਾ ਅਜ਼ਾਰ (ਵਿਸਰਲ ਲੀਸ਼ਮਾਨਿਆਸਿਸ), ਜੋ ਇੱਕ ਅਣਗੌਲਿਆ ਹੋਇਆ ਖੰਡੀ ਰੋਗ ਹੈ, ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਨਾਨ-ਇਨਵੇਸਿਵ, ਵਰਤਣ ਵਿੱਚ ਅਸਾਨ, ਲਾਗਤ-ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਅਤੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਸੰਭਾਵਤ ਉਪਚਾਰਕ ਰਣਨੀਤੀ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਨਾਲ ਲੇਪਿਤ ਨੈਨੋ ਕੈਰੀਅਰ-ਅਧਾਰਤ ਮੌਖਿਕ ਦਵਾਈਆਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਨੇ ਮੌਖਿਕ ਜੈਵ-ਉਪਲਬਧਤਾ ਅਤੇ ਥੈਰੇਪੀ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ੀਲਤਾ ਨੂੰ 90% ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਧਾਇਆ। 

 ਕਾਲਾ ਅਜ਼ਾਰ ਯਾਨੀ ਵਿਸਰਾਲ ਲੀਸ਼ਮਾਨਿਆਸਿਸ (ਵੀਐੱਲ) ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਛੂਤ ਵਾਲੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਮਾਦਾ ਫਲੇਬੋਟੋਮਾਈਨ ਸੈਂਡਫਲਾਈਜ਼ (ਮੱਖੀਆਂ) ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਫੈਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਣਗੌਲੀ ਖੰਡੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਹਰ ਸਾਲ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਮਲੇਰੀਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਪਰਜੀਵੀ ਘਾਤਕ ਬਿਮਾਰੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵੀਐੱਲ ਦੀ ਰਵਾਇਤੀ ਇਲਾਜ ਥੈਰੇਪੀ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦੁਖਦਾਈ ਸੂਈਆਂ (ਟੀਕੇ) ਲਗਾਉਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਇਲਾਜ ਨੂੰ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣਾ, ਮਹਿੰਗਾ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਲਾਗ ਦੇ ਉੱਚ ਜੋਖਮ ਵੱਲ ਵੀ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਜਿਹੜੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਮੂੰਹ ਰਾਹੀਂ ਲਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਲਾਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਹ ਅਜਿਹੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਨੂੰ ਸੁਲਝਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਅਜਿਹੀਆਂ ਮੌਖਿਕ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 90% ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਜੈਵ -ਉਪਲਬਧਤਾ 2% ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜਿਗਰ (ਲਿਵਰ) ਅਤੇ ਗੁਰਦੇ (ਰੀਨਲ) ਦੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦਾ ਜੋਖਮ ਹੈ।

 ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ (ਡੀਐੱਸਟੀ), ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ, ਦੀ ਇੱਕ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਸੰਸਥਾ, ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਨੈਨੋ ਸਾਇੰਸ ਐਂਡ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ (ਆਈਐੱਨਐੱਸਟੀ) ਤੋਂ ਡਾ. ਸ਼ਿਆਮ ਲਾਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਨੇ ਮਾਨਵ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਨੈਚੁਰਲ ਇਨਟ੍ਰਿੰਸਿਕ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਰੂਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਇੱਕ ਸਮਾਰਟ ਅਤੇ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਨੈਨੋ ਕੈਰੀਅਰ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜੋ ਸਥਿਰਤਾ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਅਤੇ ਡਰੱਗ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇਪਣ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਇਓਕਮਪੈਟੇਬਲ ਲਿਪਿਡ ਨੈਨੋਕੈਰੀਅਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਇੱਕ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਪਰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਦਵਾਈ ਦਾ ਰੂਪ ਲਿਆ ਹੈ ਜੋ ਇਸਨੂੰ ਵਿਰੋਧੀ ਗੈਸਟ੍ਰਿਕ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਡੀਗਰੇਡੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬਾਹਰੀ ਸਿੰਥੈਟਿਕ ਡਰੱਗ ਅਣੂ ਦੁਆਰਾ ਸਹਿਣ ਵਾਲੇ ਗੈਸਟਰੋਇੰਟੇਸਟੀਨਲ ਐਨਜ਼ਾਈਮੈਟਿਕ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੇ ਇਸਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਰੂਟ ਨੇ ਮੌਖਿਕ ਜੈਵ -ਉਪਲਬਧਤਾ ਅਤੇ ਐਂਟੀਲੇਸ਼ਮੈਨਿਅਲ ਉਪਚਾਰਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ 90% ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਬੰਧਤ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਖੋਜ ਨੂੰ ਡੀਐੱਸਟੀ-ਐੱਸਈਆਰਬੀ ਅਰਲੀ ਕਰੀਅਰ ਰਿਸਰਚ ਅਵਾਰਡ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਮਰਥਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ‘ਮਟੀਰੀਅਲਜ਼ ਸਾਇੰਸ ਐਂਡ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਸੀ' ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 

 ਆਈਐੱਨਐੱਸਟੀ ਟੀਮ ਨੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 (ਵੀਬੀ12) ਲੇਪਿਤ ਠੋਸ ਲਿਪਿਡ ਨੈਨੋਪਾਰਟੀਕਲਸ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਾਈਟੋਟੌਕਸੀਸਿਟੀ ਤੋਂ ਬਚਣ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸੰਭਾਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕੀਤਾ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੌਖਿਕ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਨੈਨੋਪਾਰਟੀਕਲਸ ਦੀਆਂ ਭੌਤਿਕ -ਰਸਾਇਣਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸੁਭਾਵਕ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿਧੀ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਬਣਾਈ ਹੈ, ਜੋ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਬਲਗਮ ਰੁਕਾਵਟ ਦੇ ਧੋਤੇ ਬਿਨਾਂ ਗੈਸਟਰੋਇੰਟੈਸਟੀਨਲ ਟ੍ਰੈਕਟ ਦੁਆਰਾ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਨੈਵੀਗੇਟ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।

 ਠੋਸ ਲਿਪਿਡ ਨੈਨੋਪਾਰਟੀਕਲਸ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਦੀ ਐਂਕਰਿੰਗ ਨੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਘੁਲਣਸ਼ੀਲ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਟਾਰਗੇਟਿਡ ਡਿਲਵਰੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਔਫ-ਟਾਰਗੇਟ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦੇ ਘੱਟ ਜੋਖਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਉਪਚਾਰਕ ਦਕਸ਼ਤਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ। ਖੋਜ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਜੀਵਨ ਬਚਾਉਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੂਖਮ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਅਣਗੌਲੇ ਗਰਮ ਖੰਡੀ ਰੋਗ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੋਧ ਕੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਸਦੇ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਅਤੇ ਲਾਭਦਾਇਕ ਪੂਰਕ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ ਲਾਗ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ ਬਲਕਿ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਕੁਦਰਤੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ12 ਮਾਰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਜੈਵ -ਉਪਲਬਧਤਾ ਅਤੇ ਟੀਚਾਬੱਧ ਸਪੁਰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੁਧਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਲਾਗ ਦੇ ਫੈਲਣ ਪ੍ਰਤੀ ਅਵਰੋਧ ਵਿਕਸਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਲਿੰਕ:

 

DOI: 10.1016/j.msec.2020.111279.

 

ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ, ਡਾ. ਸ਼ਿਆਮ ਲਾਲ ਐੱਮ  (shyamlal@inst.ac.in) ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

 

 

***********

 

 

ਐੱਸਐੱਨਸੀ/ਟੀਐੱਮ/ਆਰਆਰ

(Release ID: 1746720) Visitor Counter : 197