ਨਹਿਰੂ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ, ਮੁੰਬਈ ਨੇ ਐਰੋਨੋਟਿਕਲ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਵ੍ ਇੰਡੀਆ, ਮੁੰਬਈ ਸ਼ਾਖਾ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ 27 ਜੁਲਾਈ, 2021 ਨੂੰ ‘ਸਪੇਸ ਟੂਰਿਜ਼ਮ: ਦੇ ਨੈਕਸਟ ਫ੍ਰੰਟਿਅਰ’ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਔਨਲਾਈਨ ਲੈਕਚਰ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ। ਬੀਐੱਸ ਮੈਡੀਕਲ ਸੈਂਟਰ, ਮੁੰਬਈ ਦੀ ਏਅਰਸਪੇਸ ਮੈਡੀਸਿਨ ਸਪੈਸ਼ਲਿਸਟ ਡਾ. ਪੁਨੀਤਾ ਸਮਰਾਨੀ ਨੇ ਲੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰਕ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਹਿਲੂਆਂ ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ। 

ਪੁਲਾੜ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਜਾਂ ਵਪਾਰਕ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਅਵਧਾਰਣਾ ਨਵੀਂ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਵਿਚਾਰ ਅਵਧਾਰਣਾ ਨਾਲ ਵਾਸਤਵਿਕਤਾ ਤੱਕ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ‘ਤੇ ਡਾ. ਪੁਨੀਤਾ ਨੇ ਔਨਲਾਈਨ ਲੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ। ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰਾ, ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਵਪਾਰਕ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰਾ ਹੈ। ਡਾ. ਪੁਨੀਤਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪੁਲਾੜ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਦੋ ਅਮਰੀਕਾ ਅਰਬਪਤੀਆਂ, ਰਿਚਰਡ ਬ੍ਰੋਸਨ ਅਤੇ ਜੇਫ ਬੋਜੋਸ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਖਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਨਿਜੀ ਰਾਕੇਟ ਅਤੇ ਵਿਮਾਨ ਦਾ ਉਪ ਯੋਗ ਕਰਕੇ ਸੈਲਾਨੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਗਏ ਹਨ।

 

 

ਲੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਡਾ. ਪੁਨੀਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਹਿਲੇ ਨਾਸਾ ਅਤੇ ਰੂਸੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਸੈਲਾਨੀ ਨੂੰ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਲੈ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਅਤਿਅਧਿਕ ਕੜੀ ਸੀ। ਰੂਸੀ ਸੋਯੂਜ਼ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਹਰ 6 ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਸਪੇਸ ਐਡਵੇਂਚਰਸ ਪੁਲਾੜ ਸੈਲਾਨੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਏਜੰਸੀ ਸੀ। ਡਾ. ਪੁਨੀਤਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਏਜੰਸੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1998 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਅਰਬਪਤੀ ਰਿਚਰਡ ਗੈਰੀਯਟ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਰੂਸੀ ਸੋਯੂਜ਼ ਰੋਕੇਟ੍ਸ ‘ਤੇ ਮੱਧ ਸਥਿਰਤਾ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। 

ਡਾ. ਪੁਨੀਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਨਾਸਾ ਅਤੇ ਰੂਸੀ ਪੁਲਾੜ ਦੋਹਾਂ ਨੇ ਪੁਲਾੜ ਸੈਲਾਨੀ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ, ਉਦਯੋਗਪਤੀ ਅਤੇ ਉੱਦਮੀਆਂ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਉਹ ਨਿਜੀ ਮਿਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਤਾਕਿ ਅਧਿਕ ਤੋਂ ਅਧਿਕ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਸਕਣ। ਇਸ ਨੇ ਪੁਲਾੜ ਸੈਲਾਨੀ ਦੀ ਅਵਧਾਰਣਾ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ।

ਡਾ.  ਪੁਨੀਤਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਡੇਨਿਸ ਟੀਟੋ ਪਹਿਲਾ ਵਾਣਿਜਿਕ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਸਨ, ਜਿਸ ਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਕੇਵਲ ਯਾਤਰੀ ਯਾਤਰਾ ਹੀ ਖੋਜ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ ਸਨ।  ਟੀਟੋ ਅਪ੍ਰੈਲ 2001 ਵਿੱਚ ਰੂਸੀ ਸੋਯੂਜ਼ ਟੀਐੱਮਏ ਲਾਂਚ ਵਹੀਕਲ ‘ਤੇ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਗਏ।  ਮਾਰਕ ਸ਼ਟਲਵਰਥ,  ਗ੍ਰੇਗ ਆਲਸੇਨ,  ਅਨੁਸ਼ ਅੰਸਾਰੀ,  ਚਾਰਲਸ ਸਿਮੋਨੀ ,  ਰਿਚਰਡ ਗੈਰੀਯਟ,  ਗਾਇ ਲਾਲੀਬਰਟੇ ਹੋਰ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਸਨ ਜੋ 2002 ਤੋਂ 2009 ਦਰਮਿਆਨ ਪੁਲਾੜ ਫੀਸ ਦੇ ਨਾਲ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਗਏ ਸਨ।  ਨਿਜੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕਠੋਰ ਚੋਣ ਮਾਨਕਾਂ,  ਵਿਆਪਕ ਅਧਿਆਪਨ ਅਤੇ ਚੁਨੌਤੀਆਂ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਅਪਨਾਏ ਗਏ ਉਪਰਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਗੁਜਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ।

ਡਾ.ਪੁਨੀਤਾ ਨੇ ਨਿਜੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ:

ਬਲੂ ਓਰੀਜਿਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 2000 ਵਿੱਚ ਐਮਜ਼ੋਨ  ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ - ਸੀਈਓ ਜੇਫ ਬੇਜੋਸ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ।  ਬਲੂ ਓਰੀਜਿਨ  ਦੇ ਦੁਬਾਰੇ ਉਪਯੋਗ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਰਾਕੇਟ ਨਿਊ ਸ਼ੇਪਰਡ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਨਿਜੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨਾਲ ਪਹਿਲੀ ਮਾਨਵ ਉਡਾਨ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।  ਚਾਲਕ ਦਲ ਵਿੱਚ ਜੇਫ ਬੇਜੋਸ, ਮਾਰਕ ਬੇਜੋਸ,  ਵੈਲੀ ਫੰਕ ਅਤੇ ਓਲੀਵਰ ਡੇਮਨ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ।  ਰਾਕੇਟ ਨਿਊ ਸ਼ੇਫਰਡ ਨੇ 20 ਜੁਲਾਈ,  2021 ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵੇਸਟ ਟੈਕਸਾਸ ਤੋਂ ਉਡਾਨ ਭਰੀ ।

 

ਸਪੇਸਐਕਸ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਏਅਰਸਪੇਸ ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 2002 ਵਿੱਚ ਟੇਸਲਾ ਮੋਟਰਸ ਦੇ ਏਲਾਨ ਮਸਕ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਡ੍ਰੈਗਨ ਸਪੇਸਕ੍ਰਾਫਟ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਨਾਸਾ ਦੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ ਜਾਣ ਲਈ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸਪੇਸ ਐਕਸ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ 10 ਦਿਨ ਦੀ ਫੀਸ ਦੇ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ‘ਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ ਭੇਜਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਪੇਸ ਐਕਸ ਚੰਦਰਮਾ ਅਤੇ ਮੰਗਲ ਦੀ ਯਾਤਰੀ ਦੀ ਵੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਕੁਆਰੀ ਗੈਲੈਕਟਿਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 2004 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਉੱਦਮੀ ਰਿਚਰਡ ਬ੍ਰੈਨਸਨ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਰਿਚਰਡ ਬ੍ਰੈਨ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਲ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵਰਜਿਨ ਗੈਲੈਕਟਿਕ ਰਾਕੇਟ ਵਿਮਾਨ ‘ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਨਿਊ ਮੈਕਸੀਕੋ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਤੋਂ 50 ਮੀਲ ਤੋਂ ਅਧਿਕ ਉਪਰ ਪਹੁੰਚੇ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੂਪ ਨਾਲ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ‘ਤੇ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਆਏ। 

 

ਡਾ. ਪੁਨੀਤਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਸਾਰੇ ਮਿਸ਼ਨ ਪੁਲਾੜ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਨਾਸਾ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਨਿਜੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਲੈ ਜਾਣ ਦੀ ਅਨੁਮਤੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਐਕਸੀਓਮ ਸਪੇਸ ਜਿਹੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨਿਜੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੇ ਸਿਖਲਾਈ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਕੰਪਨੀ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਨਿਜੀ ਸਪੇਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੀ ਵੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਹੀ। 

 

ਲੈਕਚਰ ਵਿੱਚ, ਡਾ. ਪੁਨੀਤਾ ਨੇ ਪੁਲਾੜ ਸੈਲਾਨੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਜਿਹੇ ਰਬਿਟਲ ਉਡਾਣ, ਓਪ ਓਰਬਿਟਲ ਉਡਾਣ, ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਦੀ ਹੇਠਲੀ ਓਰਬਿਟਲ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੱਸਿਆ। ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਏਰੋਨੋਟਿਕਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 100 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੋਂ ਅਧਿਕ ਦੀ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਅਰਥਾਤ ਕਰਮਨ ਰੇਖਾ ਪੁਲਾੜ ਹੈ। ਉਹ ਏਜੰਸੀ 50 ਮੀਲ (80.47 ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਦੀ ਉਚਾਈ ਨੂੰ ਪੁਲਾੜ ਉਡਾਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਯੋਗਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਉਚਾਈ ਮੰਨਦੀ ਹੈ।

ਡਾ. ਪੁਨੀਤਾ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਪੇਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਲੋਅ ਅਰਥ ਆਰਬਿਟ (ਥਰਮੋਸਪੀਅਰ) ਵਿੱਚ ਮਾਡਿਊਲਰ ਸਪੇਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੈ। ਸਟੇਸ਼ਨ 1998 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਇੱਕ ਬਹੁਰਾਸ਼ਰੀ ਸਹਿਯੋਗੀ ਪਰਿਯੋਜਨਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲੀ ਪੰਜ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨਾਸਾ (ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ), ਰੋਸਕੋਮਸ (ਰੂਸ), ਜੇਐਕਸਏ (ਯੂਰੋਪ), ਅਤੇ ਸੀਐੱਸਏ (ਕਨੇਡਾ) ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ।

ਡਾ. ਪੁਨੀਤਾ ਨੇ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਜੋਖਿਮ, ਜਾਗਰੂਕਤਾ, ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਚਿਕਿਤਸਾ ਸੂਚਿਤ ਸਹਿਮਤੀ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਜੋ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਦਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹਿੱਸਾ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੱਗੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਡਾਨ ਨੇ ਬਾਅਦ ਦੀ ਚਿਕਿਤਸਾ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜਾਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਮਾਨਵ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਦਿਮਾਗ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਸੰਬੋਧਨ ਦੇ ਅਧਿਕ ਵੇਰਵੇ ਲਈ, ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਕੇ ਨਹਿਰੂ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਪੇਜ ‘ਤੇ ਜਾਏ: Nehru Science Centre Mumbai | Facebook 

ਨਹਿਰੂ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ

ਨਹਿਰੂ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ (ਐਨਐੱਸਸੀ) ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਅਰਥੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਪਰਿਸ਼ਦ ਦਾ ਪੱਛਮੀ ਖੇਤਰੀ ਹੈੱਡਕੁਆਟਰ ਹੈ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਹੋਰ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਸੰਚਾਚਨ ਅਤੇ ਤਾਲਮੇਲ ਕਰਦਾ ਹੈ: ਰਮਨ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ, ਨਾਗਪੁਰ,ਖੇਤਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ, ਭੋਪਾਲ, ਖੇਤਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ, ਕਾਲੀਕਟ, ਗੋਆ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ, ਪਣਜੀ ਅਤੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਧਰਮਪੁਰ। ਐੱਨਐੱਸਸੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 7.5 ਲੱਖ ਤੋਂ ਅਧਿਕ ਯਾਤਰੀ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕੇਂਦਰ ਸਕੂਲੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਆਕਰਸ਼ਣ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਸਮਝ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਿਗਿਆਨਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਉਤਕ੍ਰਿਸ਼ਟਤਾ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸਾਬਿਤ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਪਰਿਸ਼ਦ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ

ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਪਰਿਸ਼ਦ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰਾਂ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਦੀ ਸਿਖਰਲੀ ਸੰਸਥਾ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਰਿਸ਼ਦ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰਾਂ ਅਤੇ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ, ਅਤਿਆਧੁਨਿਕ ਇੰਟਰੈਕਟਿਵ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਮਾਨਵ ਸੰਸਾਧਨ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਮਾਹਿਰ ਹੈ। ਪਰਿਸ਼ਦ ਨੂੰ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਲਈ ਟਰਨਕੀ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਮਾਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ।

ਇਹ ਸਕੂਲੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰਵਿਆਪੀ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਅਤੇ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਆਈਏਓ ਦੇ ਇਲਾਵਾ, ਪਰਿਸ਼ਦ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਗੋਸ਼ਠੀ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਗਿਆਨ ਨਾਟਕ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗਿਤਾ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਐਕਸਪੋ ਆਦਿ ਜਿਹੇ ਆਯੋਜਨਾਂ ਲਈ ਵੀ ਜਾਣਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰਿਸ਼ਦ ਲਗਭਗ 10 ਮਿਲੀਅਨ ਯਾਤਰੀਆਂ ਅਤੇ 22 ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਖੇਤਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਅਤੇ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਲਈ ਯਾਤਰਾ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਬਸਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੇਵਾ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਇੰਟਰੈਕਿਟਵ ਗੈਲਰੀਆਂ ਦੇ ਰਾਹੀਂ 25% ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ।

***

CP/Nehru Science Centre/DY

(Release ID: 1740354) Visitor Counter : 161