ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਛੇ ਸੂਚੀਬੱਧ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਜਿਵੇਂ ਬੁੱਧ, ਈਸਾਈ, ਜੈਨ, ਮੁਸਲਿਮ, ਪਾਰਸੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਦੇ ਵਿੱਦਿਅਕ ਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਰਾਜ / ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੀ-ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਵਜ਼ੀਫਾ ਸਕੀਮ, ਪੋਸਟ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਵਜ਼ੀਫਾ ਸਕੀਮ ਅਤੇ ਮੈਰਿਟ-ਕਮ-ਮੀਨ ਅਧਾਰਤ ਵਜ਼ੀਫਾ ਸਕੀਮ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ 7 ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ, 4.52 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਜ਼ੀਫਾ ਪੋਰਟਲ (ਐਨਐੱਸਪੀ) ਅਤੇ ਸਿੱਧੇ ਲਾਭ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ (ਡੀਬੀਟੀ) ਰਾਹੀਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਜ਼ੀਫੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 53% ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਔਰਤਾਂ ਹਨ।

ਪ੍ਰੀ-ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਵਜ਼ੀਫਾ ਸਕੀਮ ਤਹਿਤ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਭਾਵ 2018-19 ਤੋਂ 2020-21 ਦੌਰਾਨ ਬਿਨੈਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸੰਖਿਆ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 2,87,99,025 ਅਤੇ 1,63,06,171 ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਰਾਜ-ਅਧਾਰਤ ਵੇਰਵੇ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਪੋਸਟ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਵਜ਼ੀਫਾ ਸਕੀਮ ਅਧੀਨ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਭਾਵ 2018-19 ਤੋਂ 2020-21 ਦੌਰਾਨ ਬਿਨੈਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਲਾਭਪਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸੰਖਿਆ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 53,29,846 ਅਤੇ 20,75,539 ਹੈ।

ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਭਾਵ 2018-19 ਤੋਂ 2020-21 ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰੀ-ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਅਤੇ ਪੋਸਟ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਵਜ਼ੀਫਾ ਸਕੀਮਾਂ ਲਈ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 5441.50 ਕਰੋੜ ਅਤੇ 5123.04 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਜਾਰੀ ਅਤੇ ਅਲਾਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਮੰਤਰਾਲਾ ਪੋਸਟ-ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ, ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਲਈ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਲਾਗੂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ: -

(i) ਪੋਸਟ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਵਜ਼ੀਫਾ ਸਕੀਮ- ਗਿਆਰਵੀਂ ਅਤੇ ਬਾਰ੍ਹਵੀਂ ਜਮਾਤ, ਤਕਨੀਕੀ ਅਤੇ ਕਿੱਤਾਮੁਖੀ ਕੋਰਸਾਂ, ਅੰਡਰ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ, ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਅਤੇ ਐੱਮਫਿੱਲ / ਪੀਐੱਚਡੀ ਕੋਰਸਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵਜ਼ੀਫ਼ਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

(ii) ਮੈਰਿਟ-ਕਮ-ਮੀਨ ਅਧਾਰਤ ਵਜ਼ੀਫਾ ਸਕੀਮ - ਵਜ਼ੀਫਾ ਅੰਡਰ-ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਅਤੇ ਪੋਸਟ-ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਕੋਰਸ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

(iii) ਮੌਲਾਨਾ ਆਜ਼ਾਦ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ (ਐਮਏਐੱਨਐੱਫ) ਸਕੀਮ- ਇਹ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪਾਂ ਨਿਯਮਤ ਅਤੇ ਪੂਰੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਐੱਮਫਿੱਲ ਅਤੇ ਪੀਐੱਚਡੀ ਕੋਰਸਾਂ ਵਿੱਚ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਖੋਜ ਕਰਨ ਲਈ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

(iv) ਪੜ੍ਹੋ ਪ੍ਰਦੇਸ - ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਅਧਿਐਨ ਲਈ ਵਿੱਦਿਅਕ ਕਰਜ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਵਿਆਜ ਸਬਸਿਡੀ ਦੀ ਸਕੀਮ- ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰਜ਼, ਐੱਮਫਿੱਲ ਜਾਂ ਪੀਐੱਚਡੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਅਧਿਐਨ ਲਈ ਮਨਜ਼ੂਰਸ਼ੁਦਾ ਕੋਰਸਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਲਏ ਗਏ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਲਈ ਮੋਰਾਟੋਰੀਅਮ ਦੀ ਮਿਆਦ ਲਈ ਯੋਗ ਵਿਆਜ 'ਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਆਜ ਸਬਸਿਡੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

(v) ਵਿੱਦਿਅਕ ਕਰਜ਼ਾ ਸਕੀਮ: ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਵਿੱਤ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ (ਐੱਨਐੱਮਡੀਐੱਫਸੀ) ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਰਸ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿੱਦਿਅਕ ਕਰਜੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਵੇਰਵਾ (i) ਤੋਂ (iv) ਅਤੇ (v) ਕ੍ਰਮਵਾਰ (www.minorityaffairs.gov.in) ਅਤੇ (www.nmdfc.org/) ਦੀਆਂ ਵੈਬਸਾਈਟਾਂ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।

ਅਨੁਬੰਧ

	The State/UT-wise details of number of applicants and beneficiaries under the Pre-Matric Scholarship Scheme for minorities during the last three years i.e. 2018-19 to 2020-21
S.No	States/UTs	Number of Application received	Number of beneficiaries Sanctioned*
1	Andhra Pradesh	803371	436851
2	Telangana	746298	465340
3	Assam	1915021	643703
4	Bihar	1748075	601539
5	Chhattisgarh	2853	14590
6	Goa	43516	1598
7	Gujarat	504162	362708
8	Haryana	49870	24433
9	Himachal Pradesh	8634	5563
10	Jammu & Kashmir	1675284	1128389
11	Jharkhand	548081	148844
12	Karnataka	2949151	1434422
13	Kerala	2656108	1754135
14	Ladakh	28505	14487
15	Madhya Pradesh	520949	355686
16	Maharashtra	3231147	2138896
17	Manipur	187900	106029
18	Meghalaya	43463	29727
19	Mizoram	225765	147941
20	Nagaland	196100	149694
21	Odisha	91656	40942
22	Punjab	1865208	1314603
23	Rajasthan	645310	444494
24	Sikkim	3383	1205
25	Tamil Nadu	1380582	1077910
26	Tripura	21798	12451
27	Uttar Pradesh	3264151	2140260
28	Uttarakhand	121456	69725
29	West Bengal	3244793	1207780
30	Andaman & Nicobar	4697	2931
31	Chandigarh	6195	4488
32	Dadra & Nagar Haveli & Daman & Diu	3007	770
33	Delhi	49701	14567
34	Puducherry	12712	9470
	Total	28799025	16306171

* ਆਰਜ਼ੀ ਡਾਟਾ । ਵਜ਼ੀਫ਼ਿਆਂ ਦੀ ਵੰਡ ਸਾਲ 2021-22 ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਹੈ।

(ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਦੀਪ ਇਸ ਸਕੀਮ ਅਧੀਨ ਵਜ਼ੀਫੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ)

ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕੇਂਦਰੀ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਮੰਤਰੀ ਸ੍ਰੀ ਮੁਖਤਾਰ ਅੱਬਾਸ ਨਕਵੀ ਨੇ 22 ਜੁਲਾਈ 2021 ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ।

*****

ਐੱਨਏਓ/ਐੱਮਓਐੱਮਏ_ਐੱਲਐੱਸਕਿਊ-492)

(Release ID: 1737836) Visitor Counter : 200