ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਨੇ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਸਕ੍ਰੈਪ ਨੂੰ ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਘੱਟ ਲਾਗਤ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਕੁਸ਼ਲ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।  ਇਸ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਲੋਂ ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਮੈਟੇਰੀਅਲ ਦਾ ਵੀ ਘੱਟ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।  ਇਸ ਨਵੀਂ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਲਘੂ ਅਤੇ ਮੱਧ ਉਦਯੋਗਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । 

ਡਾ. ਸੀ.  ਭਾਗਿਆਨਾਥਨ,  ਐਸੋਸੀਏਟ   ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ ,  ਕੋਇੰਬਟੂਰ ,  ਡਾ.  ਪੀ.  ਕਰੂੱਪੁਸਵਾਮੀ,  ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ,  ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ ਅਤੇ ਡਾ.  ਐੱਮ. ਰਵੀ,  ਸੀਨੀਅਰ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸਾਇੰਟਿਸਟ, ਸੀਐੱਸਆਈਆਰ-ਐੱਨਆਈਆਈਐੱਸਟੀ ਤ੍ਰਿਵੇਂਦ੍ਰਮ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜੋ ਉਦਯੋਗਿਕ ਅਨੁਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਲਈ ਵੈਲਿਊ ਐਡਿਡ/ਨੋਨ ਵੈਲਿਊ ਐਡਿਡ ਅਤੇ ਖਤਰਨਾਕ/ਗੈਰ - ਖਤਰਨਾਕ ਕਚਰੇ,  ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਮਿਲਿਆ ਹੋਇਆ ਧਾਤਾਂ ਅਤੇ ਮਿਸ਼ਰਤ ਸਕ੍ਰੈਪਸ ਨੂੰ ਕੰਬਾਇਨ ਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਪੂਰਣ ਰੀਸਾਇਕਲ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ।  ਇਹ ਨਵੀਂ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਵਿਭਾਗ  ( ਡੀਏਸਟੀ )   ਦੇ ਸਪੋਰਟ ਵਲੋਂ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਉੱਨਤ ਵਿਨਿਰਮਾਣ ਤਕਨੀਕੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ  ਦੇ ਤਹਿਤ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਿਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ  ਦੇ ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਵੀ ਸਹਿਯੋਗ ਮਿਲਿਆ ਹੈ ।  ਵਿਕਸਿਤ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਛੋਟੇ ਅਤੇ ਕੁਟੀਰ ਉਦਯੋਗ ,  ਲਘੂ ਉਦਯੋਗ ਅਤੇ ਐੱਮਐੱਸਐੱਮਈ  ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਢੁਆਈ ਅਤੇ ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । 

ਪਰੰਪ੍ਰਾਗਤ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਨਾਲ ਲੌਹ  ( ਐੱਫਈ ),  ਟਿਨ  ( ਐੱਸਐੱਨ )  ,  ਲੈੱਡ  ( ਪੀਬੀ )  ਅਤੇ ਕ੍ਰੂਸਿਬਲ ਰੇਟ ਹਾਟ ਨਾਲ ਐੱਮਜੀ ਨੂੰ ਜਲਾ ਕੇ ਪ੍ਰੋਸੈੱਸਿੰਗ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।  ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ ਮਿਸ਼ਰਿਤ ਧਾਤਾਂ ,  ਫੇਰਸ ਮਿਸ਼ਰਿਤ ਅਤੇ ਉੱਚ ਸਿਲੀਕਾਨ ਮਿਸ਼ਰਿਤ ਧਾਤਾਂ ਆਦਿ ਦੀ ਮੈਨਿਊਅਲ ਛਾਂਟੀ ਵੀ ਕਰਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।  ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਸ ਤੋਂ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ ਵਾਤਾਵਰਣ ਲਈ ਖਤਰਨਾਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।  ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਿਸ਼ਰਿਤ ਧਾਤਾਂ ਦਾ ਗਲਨ ਗ੍ਰੇਡਿਡ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਸਕ੍ਰੈਪ  ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।  ਉਦਯੋਗ ਰਸਾਇਣਕ ਸੰਰਚਨਾ  ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਸਿੱਲੀਆਂ ਵੇਚਦੇ ਹਨ। 

ਨਵੀਂ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਨਾਲ ਰੀਸਾਈਕਲਡ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਅਤੇ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵੱਧ ਜਾਵੇਗੀ। ਨਵੀਂ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਮਿਸ਼ਰਤ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਸਕ੍ਰੈਪ  (ਮਿਸ਼ਰਤ)  ,  ਸੁਕਾਉਣਾ ਅਤੇ ਚੁਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਗਰਮ ਕਰਨਾ ,  ਪਿਘਲਾਉਣ  ਵਾਲੀ ਭੱਟੀ  ਵਿੱਚ ਬੁਨਿਆਦੀ ਅਸ਼ੁੱਧੀਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨਾ ,  ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਨਾਇਟ੍ਰੋਜਨ  ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਘੱਟ ਰੱਖਣਾ ਅਤੇ ਭੱਠੀ ਵਿੱਚ ਮਿਸ਼ਰਿਤ ਧਾਤੁ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾਉਣਾ ਅਤੇ ਪਿਘਲੀ ਧਾਤੁ ਪਾਉਣਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ ।  ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ  ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਤਿੰਨ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਮਾਧਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।  ਲੋਹੇ ਅਤੇ ਸਿਲੀਕਾਨ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਅਲੱਗ ਕਰਨਾ ,  ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ  ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਅਤੇ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਸੀਮਾ  ਦੇ ਤਹਿਤ ਮੈਕੇਨਿਕਲ ਪ੍ਰਾਪਰਟੀ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕ੍ਰੋਮੀਅਮ ,  ਸਟ੍ਰੋਂਟੀਅਮ ,  ਜਿਰਕੋਨੀਅਮ ਅਤੇ ਹੋਰ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾਉਣਾ ਮੌਜੂਦਾ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਦਰ 54% ਹੈ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਣ  ਦੇ ਨਾਲ ਸਕ੍ਰੈਪ  ਦੇ ਕਈ ਮਾਮਲਿਆਂ  ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਤਬਦੀਲੀ ਦਰ 70% ਤੋਂ 80% ਤੱਕ ਵਧ ਕੇ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। 

ਇਹ ਨਵੀਂ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਰੈਡੀਨੈਸ ਲੇਵਲ  ( ਟੀਆਰਐੱਲ )  ਵਿੱਚ 7ਵੇਂ ਪੜਾਅ ‘ਤੇ ਹੈ ਅਤੇ ਡਾ.  ਸੀ.  ਭਾਗਿਆਨਾਥਨ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਕੋਇੰਬਟੂਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਉਦਯੋਗਿਕ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ  ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਰੂਟਸ ਕਾਸਟ ,  ਲਕਸ਼ਮੀ ਬਾਲਾਜੀ ਡਾਈਕਾਸਟ ,  ਐੱਨਕੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਵਰਕਸ ,  ਆਦਰਸ਼ ਲਾਈਨ ਐਸੇਸਰੀਜ ,  ਸੁਪਰ ਕਾਸਟ ,  ਸਟਾਰ ਫਲੋ ਟੈਕ ।  ਅੱਗੇ  ਦੇ ਵਿਸਤਾਰ ਲਈ ਕਈ ਘਟਕਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਲਈ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕਲ ਹਾਊਸਿੰਗ ਬਰੈਕੇਟ ,  ਆਟੋਮੋਬਾਇਲ ਕੈਸਿੰਗ ਅਤੇ ਵਾਲਵ ਕੰਪੋਨੈਂਟ ,  ਮੋਟਰ ਹਾਊਸਿੰਗ ਬ੍ਰੈਕੇਟ ,  ਮੋਟਰ ਇਮਪੇਲਰ ਘਟਕਾਂ ਆਦਿ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ।  ਇਹ ਟੀਮ ਤਕਨੀਕੀ ਲਈ ਇੱਕ ਪੇਟੈਂਟ ਦਾਖਲ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਵੈ ਇੰਡਸਟਰੀਜ ,  ਕੋਇੰਬਟੂਰ ,  ਸਰਵੋ ਸਾਇੰਟਿਫਿਕ ਇਕਵਿਪਮੈਂਟ ,  ਕੋਇੰਬਟੂਰ ਵਿੱਚ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ । 

ਇਹ ਨਵੀਂ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਐਡਵਾਂਸ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਮੇਲਟਿੰਗ ਅਤੇ ਹੋਲਡਿੰਗ ਫਰਨੈਸਿਸ ,  ਇੱਕ ਡੀਗੈਸਿੰਗ ਯੂਨਿਟ ,  ਫਿਲਟਰਿੰਗ ਸੈਟਅੱਪ ,  ਇੱਕ ਉਦਯੋਗਿਕ ਵਾਸ਼ਿੰਗ ਮਸ਼ੀਨ ਅਤੇ ਓਵਨ ਨਾਲ ਵੀ ਲੈਸ ਹੈ । 

ਡਾ.  ਸੀ.  ਭਾਗਿਆਨਾਥਨ ਦੀ ਟੀਮ ਅੱਗੇ ਦਰਮਿਆਨੇ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਲਈ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ ਭੱਟੀ  ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।  ਉਹ ਛੋਟੇ ਪੈਮਾਨੇ ‘ਤੇ ਭੱਟੀਆਂ  ਦੇ ਨਾਲ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ‘ਤੇ ਭੱਠੀ ਲਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਮੈਪਿੰਗ ਕਰਨ ਅਤੇ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਰਿਫਾਈਨਿੰਗ  ਦੇ ਬਾਅਦ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ‘ਤੇ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਹੈ ।  ਇਸ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਉੱਨਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ,  ਜਿਸ ਦੇ ਨਾਲ ਉੱਨਤ ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਇੰਡਕਸ਼ਨ ਭੱਟੀ  ਬਣਾਈ ਜਾ ਸਕੇ ,  ਜੋ ਲਘੂ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ।

                                                                        Technology Work flow

                                                   Melting and refining of aluminum scraps

ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ ਸਕ੍ਰੈਪ ਦਾ ਪਿਘਲਣਾ  ਅਤੇ ਰਿਫਾਈਨਿੰਗ

ਅਧਿਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਡਾ. ਸੀ. ਭਾਗਿਆਨਾਥਨ  (9047026422,bhagyanathan@srec.ac.in)  ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।

***************

ਆਰਪੀ(ਡੀਐੱਸਟੀ ਮੀਡੀਆ ਸੈੱਲ)