ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰੀ ਡਾ: ਹਰਸ਼ ਵਰਧਨ ਨੇ ਅੱਜ ਇਥੇ ਵੀਡੀਓ ਕਾਨਫਰੰਸ ਰਾਹੀਂ ਟੀਬੀ ਟੀਕਾਕਰਣ ਦੀ 5ਵੀਂ ਗਲੋਬਲ ਫੋਰਮ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ। ਟੀਬੀ ਵੈਕਸੀਨ 'ਤੇ ਗਲੋਬਲ ਫੋਰਮ, ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਦਾ ਇਕੱਠ ਹੈ, ਜੋ ਟੀਬੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਨਵੇਂ ਟੀਕੇ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਜੁਟਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਇਸ ਸਮਾਰੋਹ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਿਆਂ ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਬੇਮਿਸਾਲ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਹਾਂ ਜੋ ਟੀਬੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸਾਰੀ ਪ੍ਰਗਤੀ ਨੂੰ ਪਟੜੀ ਤੋਂ ਉਤਾਰਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2020 ਨੇ ਵੇਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਸਥਾਨਕ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਖਤ ਰੋਕਥਾਮ ਉਪਾਅ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਮਜਬੂਰੀ ਕਾਰਨ ਗੈਰ-ਸਹਿਯੋਗੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਬੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਇਸ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਏ ਹਨ। ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ - ਅਤੇ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਟੀਬੀ ਦੇ ਰੋਗ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਦੇ ਸਾਡੇ ਯਤਨਾਂ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਮਹਾਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਵਿਅਰਥ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।
ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਟੀਬੀ ਦੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਬੋਝ ਦਾ ਨੋਟਿਸ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਟੀਬੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਗੰਭੀਰ ਨਾਜ਼ੁਕ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀਆਂ ਲਈ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ' ਤੇ ਸਿਹਤ, ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਨਤੀਜੇ ਹਨ। ਅੰਦਾਜ਼ਨ 2.64 ਮਿਲੀਅਨ ਟੀਬੀ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ, ਸੰਪੂਰਨ ਸੰਖਿਆ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤ 'ਤੇ ਟੀਬੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਾਰ ਹੈ। ”
ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਟੀਬੀ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, “ਸਾਡੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ੍ਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ ਯੋਗ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਅਸੀਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਭਿਆਨਕ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਬੇਮਿਸਾਲ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। 2025 ਤੱਕ ਅਸੀਂ ਨਾ ਸਿਰਫ ਟੀਬੀ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਅਸੀਂ ਇਹ ਵੀ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਕੋਵਿਡ ਸਾਡੇ ਟੀਬੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਨਾ ਕਰੇ। ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਦਵਾਈਆਂ, ਡਿਜੀਟਲ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ, ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਾਰੇ ਪੱਧਰਾਂ ਵਿੱਚ ਟੀਬੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਟੀਬੀ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਮੌਤ ਦਰ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਹੇਠਾਂ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਨਿਰੰਤਰ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ”
ਸਾਲ 2025 ਤੱਕ ਟੀਬੀ ਦੇ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਉੱਤੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਉਂਦਿਆਂ, ਡਾ ਹਰਸ਼ ਵਰਧਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਦਸੰਬਰ 2020 ਤੱਕ, ਭਾਰਤ ਟੀਬੀ ਦੇ ਦਾਖਲੇ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 1.8 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨੋਟੀਫਾਈ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਅਨੁਮਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕੇਸਾਂ ਨਾਲੋਂ 11% ਵਧੇਰੇ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸੈਕਟਰ ਨੇ ਵੀ 0.5 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰਕੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਸੂਚਿਤ ਕੁੱਲ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿਚੋਂ 95% ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਇਸ ਗਲੋਬਲ ਫੋਰਮ ਵਿਖੇ ਇਹ ਐਲਾਨ ਕਰਦਿਆਂ ਮਾਣ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਕਸ਼ਦੀਪ ਅਤੇ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਡਗਾਮ ਨੂੰ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਟੀਬੀ ਮੁਕਤ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ 1 ਟੀਬੀ ਮੁਕਤ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਪਹਿਲੇ ਕਦਮ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾਈਕਰੋ ਜ਼ੋਨਾਂ ਤੋਂ ਟੀਬੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਪਰ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਮੰਨਦਾ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਟੀਬੀ ਮੁਕਤ ਭਾਰਤ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਹੈ - ਜਿਸਦਾ ਮਕਸਦ ਟੀਬੀ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਮੁਕਤ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਜੰਗੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ ਛੇੜਨਾ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਸ ਤੱਥ 'ਤੇ ਵੀ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਵਰਤਮਾਨ ਮਹਾਮਾਰੀ ਨੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਜੋਖਮ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਇਹ ਮੰਨਦਿਆਂ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਗਤੀ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਯਤਨ ਕਰਨਾ ਪਏਗਾ। “ਕੋਵਿਡ ਮਹਾਮਾਰੀ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਅਸੀਂ ਇਕਜੁੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਵੈਕਸੀਨ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਕੋਵਿਡ ਲਈ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਸਾਨੂੰ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।
ਡਾ ਹਰਸ਼ ਵਰਧਨ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, “ਇੰਡੀਆ ਟੀਬੀ ਰਿਸਰਚ ਕੰਸੋਰਟੀਅਮ ਦੁਆਰਾ, ਇੰਡੀਅਨ ਕਾਉਂਸਿਲ ਫਾਰ ਮੈਡੀਕਲ ਰਿਸਰਚ ਨਵੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ, ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕਸ, ਟੀਕੇ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਇਸ ਉਪਰਾਲੇ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹ ਬਹੁ-ਦੇਸ਼ੀ ਸਹਿਯੋਗ ਲਈ ਬ੍ਰਿਕਸ ਟੀਬੀ ਰਿਸਰਚ ਨੈਟਵਰਕ ਨਾਲ ਨੇੜਿਓਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ”
ਡਾ: ਹਰਸ਼ ਵਰਧਨ ਨੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ : “ਟੀਬੀ ਟੀਕਿਆਂ ਬਾਰੇ ਗਲੋਬਲ ਫੋਰਮ ਸਮੇਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਮੈਂ ਟੀਚਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਟੀਚਿਆਂ ਅਤੇ ਰੋਡ-ਮੈਪਾਂ 'ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ। ਭਾਰਤ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਨਿਰਮਾਣ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਨਿਰਮਾਣ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਦਵਾਈਆਂ, ਟੀਕਿਆਂ ਜਾਂ ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕਸ ਲਈ ਹੋਵੇ। ਮੈਨੂੰ ਪੂਰਾ ਯਕੀਨ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਇਸ ਰਾਹ 'ਤੇ ਚੱਲ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚੱਲੇਗਾ। ਮੈਨੂੰ ਪੂਰਾ ਯਕੀਨ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਨਾਲ ਨਿਰੰਤਰ ਸੰਪਰਕ ਬਣਾਉਣਾ ਫੋਰਮ ਵਿਖੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਲਈ ਰੱਖੇ ਗਏ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ।”
ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਅੱਜ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਟੀਬੀ ਵੈਕਸੀਨ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਲਈ ਆਉਣ ਲਈ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਗਲੋਬਲ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਨੂੰ ਵੀ ਲੋੜੀਂਦੇ ਫੰਡਾਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦੁੱਗਣਾ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ, ਤਾਂ ਜੋ 2023 ਤੱਕ ਇੱਕ ਟੀਬੀ ਟੀਕਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨਾਲ ਦਿਲੀ ਹਮਦਰਦੀ ਵੀ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨੇੜਲੇ ਅਤੇ ਪਿਆਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਮਾਰੂ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਨਾਲ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਡਾ ਨਿਕ ਡਰੈਜਰ, ਗਲੋਬਲ ਫੋਰਮ ਦੀ ਸਹਿ-ਚੇਅਰ ਅਤੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਟੀਬੀ ਟੀਕਾਕਰਣ ਪਹਿਲਕਦਮੀ; ਮਾਰਕ ਫੇਨਬਰਗ, ਗਲੋਬਲ ਫੋਰਮ ਦੀ ਸਹਿ-ਚੇਅਰ, ਡਾ. ਡੇਵਿਡ ਲੇਵਿਨਸੋਹਨ, ਚੇਅਰ, ਨਵੀ ਟੀਬੀ ਵੈਕਸੀਨ 'ਤੇ ਟੀਬੀ ਰੋਕਥਾਮ ਭਾਈਵਾਲੀ ਵਰਕਿੰਗ ਸਮੂਹ; ਡਾ ਲੂਸਿਕਾ ਡਿਟੀਯੂ, ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਸਟਾਪ ਟੀਬੀ ਪਾਰਟਨਰਸ਼ਿਪ; ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹੈਲੇਨ ਰੀਸ, ਬਾਨੀ ਅਤੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਵਿਟਸ ਰੀਪ੍ਰੋਡਕਟਿਵ ਹੈਲਥ ਅਤੇ ਐਚਆਈਵੀ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ; ਡਾ ਐਮਿਲਿਓ ਏ ਐਮਿਨੀ, ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਟੀਬੀ ਐਂਡ ਐਚਆਈਵੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, ਬਿੱਲ ਅਤੇ ਮੇਲਿੰਡਾ ਗੇਟਸ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ; ਡਾ. ਐਮਿਲੀ ਅਰਬਲਡਿੰਗ, ਮਾਈਕਰੋਬਾਇਓਲੋਜੀ ਐਂਡ ਛੂਤ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਐਲਰਜੀ ਅਤੇ ਇੰਫੈਕਸ਼ੀਅਸ਼ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਕਲੀਨਿਕਲ ਟਰਾਇਲਜ਼ ਦੀ ਸਾਂਝੇਦਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਡਾ. ਮਾਈਕਲ ਮਕਾਂਗ ਵੀ ਇਸ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸਨ।
 

****

ਐਮਵੀ

(Release ID: 1713257) Visitor Counter : 178