ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਨੇ 2018-19 ਅਤੇ 2019-20 ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੌਰਾਨਨਵੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹੇਠਾਂ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ: -

ਸਾਲ	ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਰੇਲ ਗੱਡੀਆਂ (ਸਿੰਗਲ ਵਿੱਚ)
2018-19	266
2019-20	153

  

1. ਇਹ ਰੇਲਵੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕਰਨ ਅਤੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨਕਰਨ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ (ਆਈਆਰ) ਦਾ ਇਹ ਨਿਰੰਤਰ ਯਤਨ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਮੁਸਾਫਰਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਵੰਦੇ ਭਾਰਤ ਐਕਸਪ੍ਰੈੱਸ, ਹਮਸਫ਼ਰ, ਤੇਜਸ, ਅੰਤਿਯੋਦਿਆ, ਉਤਕ੍ਰਿਸ਼ਟ ਡਬਲ ਡੈਕਰ ਏਅਰਕੰਡੀਸ਼ਨਡ ਯਾਤਰੀ (ਉਦੈ) ਵਰਗੀਆਂ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ: 

2.  ਵੰਦੇ ਭਾਰਤ ਐਕਸਪ੍ਰੈੱਸ: ਇਹ ਆਧੁਨਿਕ ਟ੍ਰੇਨ-ਨਿਰਧਾਰਤ ਵੰਦੇ ਭਾਰਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ - ਵਾਰਾਣਸੀ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ- ਸ਼੍ਰੀ ਮਾਤਾ ਵੈਸ਼ਨੋ ਦੇਵੀ ਕਟੜਾ ਸੈਕਟਰਾਂ ’ਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਰੇਲ ਗੱਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅਤਿ ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੇਜ਼ ਪ੍ਰਵੇਗ, ਬੋਰਡ ਇਨਫੋਟੇਨਮੈਂਟ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਪੋਜੀਸ਼ਨਿੰਗ ਸਿਸਟਮ (ਜੀਪੀਐੱਸ) ਅਧਾਰਿਤ ਯਾਤਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਸਲਾਈਡਿੰਗ ਡੋਰਸ, ਰੀਟਰੈਕਟੇਬਲ ਫੁੱਟਸੈਪਸ ਅਤੇ ਜ਼ੀਰੋ ਡਿਸਚਾਰਜ ਵੈਕਿੳੂਮ ਬਾਇਓ ਟਾਇਲਟ ਆਦਿ। 

3. ਤੇਜਸ ਐਕਸਪ੍ਰੈੱਸ ਸੇਵਾਵਾਂ: ਸਾਰੀਆਂ ਰੇਲ ਜੋੜੀ ਵਿੱਚ ਤੇਜਸ ਐਕਸਪ੍ਰੈੱਸ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੋ ਅਰਥਾਤ 22119/22120 ਛਤਰਪਤੀ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਟਰਮਿਨਸ -ਕਰਮਲੀ ਤੇਜਸ ਐਕਸਪ੍ਰੈੱਸ ਅਤੇ 22671/22672 ਚੇਨਈ ਐਗਮੋਰ - ਮਦੁਰੈ ਜਨ ਤੇਜਸ ਐਕਸਪ੍ਰੈੱਸ ਰੇਲਵੇ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੋ ਹੋਰ ਤੇਜਸ ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ, 82501/82502 ਲਖਨੳੂ-ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਤੇਜਸ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਅਤੇ 82901/82902 ਮੁੰਬਈ ਸੈਂਟਰਲ-ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਤੇਜਸ ਐਕਸਪ੍ਰੈੱਸ ਇੰਡੀਅਨ ਰੇਲਵੇ ਕੈਟਰਿੰਗ ਐਂਡ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ (ਆਈਆਰਸੀਟੀਸੀ) ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। 

4. ਉਦੈ ਸੇਵਾਵਾਂ: ਉਤਕ੍ਰਿਸ਼ਟ ਡਬਲ-ਡੈਕਰ ਏਅਰ-ਕੰਡੀਸ਼ਨਡ ਯਾਤਰੀ (ਉਦੈ) ਐਕਸਪ੍ਰੈੱਸ ਚਾਲੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ 02 ਜੋ ਯੂਡੀਵਾਈ ਸਰਵਿਸਿਜ਼ ਅਰਥਾਤ 22665/22666 ਬੰਗਲੌਰ ਸਿਟੀ - ਕੋਇੰਬਟੂਰ ਯੂਡੀਏਏ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਅਤੇ 22701/22702 ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ-ਵਿਜੇਵਾੜਾ ਜੇ.ਐੱਨ. ਯੂਡੀਏਏ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ. ਉਦੈ ਸੇਵਾਵਾਂ: ਉਤਕ੍ਰਿਸ਼ਟ ਡਬਲ-ਡੇਕਰ ਏਅਰ-ਕੰਡੀਸ਼ਨਡ ਯਾਤਰੀ (ਯੂਡੀਏਵਾਈ) ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਚਾਲੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ. ਕੁਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, 02 ਜੋੜੀ ਯੂਡੀਵਾਈ ਸਰਵਿਸਿਜ਼ ਅਰਥਾਤ 22665/22666 ਬੰਗਲੌਰ ਸਿਟੀ - ਕੋਇੰਬਟੂਰ ਯੂਡੀਏਏ ਐਕਸਪ੍ਰੈੱਸ ਅਤੇ 22701/22702 ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ-ਵਿਜੇਵਾੜਾ ਜੇ.ਐੱਨ. ਯੂਡੀਏਏ ਐਕਸਪ੍ਰੈੱਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

5. ਹੋਰ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਸੇਵਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਹਮਸਫ਼ਰ, ਤੇਜਸ, ਅੰਤੋਦਿਆ, ਉਤਕ੍ਰਿਸ਼ਟ ਡਬਲ ਡੈਕਰ ਏਅਰਕੰਡੀਸ਼ਨਡ ਯਾਤਰੀ (ਉਦੈ), ਮਹਾਮਾਨਾ ਅਤੇ ਦੀਨ ਦਯਾਲੂ ਅਤੇ ਅਨੁਭੂਤੀ ਵਰਗੇ ਕੋਚ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੰਦਰੂਨੀ/ਬਾਹਰੀ ਅਤੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਉੱਤੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਰੇਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

6. ਆਈਆਰ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਸਿਰਫ਼ ਲਿੰਕੇ ਹੋਫਮੈਨ ਬੁਸ਼ (ਐੱਲਐੱਚਬੀ) ਕੋਚ ਹਨ ਜੋ ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਉੱਤਮ ਹਨ ਅਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਇੰਟੈਗਰਲ ਕੋਚ ਫੈਕਟਰੀ (ਆਈਸੀਐੱਫ) ਕਿਸਮ ਦੇ ਕੋਚਾਂ ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਸਵਾਰੀ, ਸੁਹਜ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਆਈਆਰ ਦੀਆਂ ਉਤਪਾਦਨ ਇਕਾਈਆਂ ਨੇ ਆਈਸੀਐੱਫ ਕਿਸਮ ਦੇ ਕੋਚਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਲ 2018-19 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਸਿਰਫ਼ ਐੱਲਐੱਚਬੀ ਕੋਚ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। 

7. ਵਿਸਟਾਡੋਮ ਕੋਚ ਮਨਮੋਹਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਵਿਸ਼ਾਲ ਬਾਡੀ ਸਾਈਡ ਵਿੰਡੋਜ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਛੱਤ ਦੇ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਭਾਗਾਂ ਦੁਆਰਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਅਨੰਦ ਲੈਣ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਐੱਲਐੱਚਬੀ ਪਲੈਟਫਾਰਮ ’ਤੇ ਵਿਸਟਾਡੋਮ ਕੋਚ ਕਈ ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ/ਸਹੂਲਤਾਂ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

8. ਆਈਆਰ ਨੇ ਮੇਲ/ਐਕਸਪ੍ਰੈੱਸ ਰੇਲ ਗੱਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੇ ਆਈਸੀਐੱਫ ਕਿਸਮ ਦੇ ਕੋਚਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਅਪ੍ਰੈਲ 2018 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਉਤਕ੍ਰਿਸ਼ਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਉਤਕ੍ਰਿਸ਼ਟ ਅਧੀਨ ਦਸੰਬਰ 2020 ਤੱਕ ਮੇਲ / ਐਕਸਪ੍ਰੈੱਸ ਟ੍ਰੇਨਾਂ ਦੇ 447 ਰੈਕਾਂ ਦਾ ਅਪਗ੍ਰੇਡੇਸ਼ਨ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। 

9. ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸਵਰਨ ਤਹਿਤ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਤੇ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਰੇਲ ਗੱਡੀਆਂ ਦੇ 65 ਰੈਕਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਪਹਿਲੂਆਂ ਵਿੱਚ ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੋਚ ਇੰਟੀਰੀਅਰ, ਟਾਇਲਟ, ਸਫ਼ਾਈ, ਸਟਾਫ ਦਾ ਵਿਵਹਾਰ, ਲਿਨਨ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। 

10. ਅਤਿ ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਵਾਲੇ 63 ਸਮਾਰਟ ਕੋਚ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਮਾਰਟ ਪਬਲਿਕ ਐਡਰੈੱਸ ਅਤੇ ਯਾਤਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਸਮਾਰਟ ਐੱਚ ਵੀਏਸੀ (ਹੀਟਿੰਗ, ਵੈਂਟੀਲੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਏਅਰ ਕੰਡੀਸ਼ਨਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ), ਸਮਾਰਟ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਆਦਿ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। 

11. ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਅਤੇ ਰੇਲ ਗੱਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੋਰ ਅਤੇ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਐਂਡ-ਆਨ-ਜਨਰੇਸ਼ਨ (ਈਓਜੀ) ਰੇਲ ਗੱਡੀਆਂ ਦਾ ਹੈੱਡ-ਆਨ-ਜਨਰੇਸ਼ਨ (ਐੱਚਓਜੀ) ਰੇਲਗੱਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜੈਵਿਕ ਇੰਧਨ ਦੀ ਖਪਤ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। 

12. ਕੋਚਾਂ ਵਿੱਚ ਰਵਾਇਤੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਅਤੇ ੳਰਜਾ ਕੁਸ਼ਲ ਲਾਈਟ ਐਮੀਟਿੰਗ ਡਾਇਓਡ (ਐੱਲਈਡੀ) ਲਾਈਟਾਂ ਨਾਲ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 

ਆਈਆਰ ਕੋਚਾਂ ਵਿੱਚ ਮੋਬਾਇਲ ਚਾਰਜਿੰਗ ਪੁਆਇੰਟਾਂ ਦੀ ਵਧੇਰੇ ਗਿਣਤੀ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। 

ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਰੇਲਵੇ, ਵਣਜ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗ ਅਤੇ ਖਪਤਕਾਰ ਮਾਮਲੇ, ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਵੰਡ ਸ਼੍ਰੀ ਪਿਯੂਸ਼ ਗੋਇਲ ਨੇ ਅੱਜ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦੇ ਲਿਖਤੀ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ।

****

DJN/MKV

(Release ID: 1695706) Visitor Counter : 222