(i) ఐసిఎమ్ఆర్-నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ వైరాలజీ (ఎన్ఐవి ), పూణే. టీకా కాండిడేట్ సమకూర్చిన వైరస్ ఐసోలేటె (ఎన్ఐవి-2020-770)ని ఉపయోగించి సార్స్-కోవ్-2కి నిష్క్రియా హోల్ విరియన్ కాండిడేట్ వాక్సిన్ (బీబీవి152)ని భారత్ బయోటెక్ అభివృద్ధి చేసింది. వాక్సిన్ కాండిడేట్ లక్షణ విశ్లేషణ ఐసిఎంఆర్-ఎన్ఐవిలో జరిగింది, తరువాత ఎలుకలు, కుందేళ్ళు వంటి చిన్న జంతువులలో భద్రత మరియు సహనం అధ్యయనాలు జరిగాయి. క్లినికల్ ట్రయల్స్ యొక్క స్థితి క్రింది విధంగా ఉంది:

• ఒకటవ దశ క్లినికల్ ట్రయల్స్ తో పాటు చిట్టెలుక మరియు రీసస్ మకాక్లలో సమాంతర అధ్యయనాలు పూర్తయ్యాయి. కాండిడేట్ వాక్సిన్ యొక్క అద్భుతమైన భద్రతను ఈ శోధన వెల్లడించింది. ఇమ్యునోజెనిసిటీ పరీక్ష పురోగతిలో ఉంది.
• రెండో దశ క్లినికల్ ట్రైల్స్ కొనసాగుతున్నాయి. 

(ii) కాడిలా హెల్త్‌కేర్ లిమిటెడ్ ఒక డిఎన్ఏ వ్యాక్సిన్ (జైకోవ్-డి) ను అభివృద్ధి చేసింది. చిన్న జంతువులు  ఎలుకలు, కుందేళ్ళు, గినియా పందులు. ప్రీక్లినికల్ టాక్సిసిటీ అధ్యయనాలు జరిగాయి: టీకా సురక్షితమైనది, ఇమ్యునోజెనిక్ అని కనుగొనబడింది. రీసస్ మకాక్స్‌లో సమాంతర పూర్వ అధ్యయనాల నిర్వహణ కోసం కాడిలా ఐసిఎంఆర్‌తో భాగస్వామ్యం కుదుర్చుకుంది. క్లినికల్ ట్రయల్స్ యొక్క స్థితి క్రింది విధంగా ఉంది:

• మొదటి దశ క్లినికల్ ట్రయల్స్ పూర్తయ్యాయి. కాండిడేట్ టీకా యొక్క అద్భుతమైన భద్రతను ఈ శోధన వెల్లడించింది. ఇమ్యునోజెనిసిటీ పరీక్ష పురోగతిలో ఉంది.
• రెండో దశ క్లినికల్ ట్రైల్స్ జరుగుతున్నాయి  

(iii) సీరం ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఇండియా (ఎస్ఐఐ), ఐసిఎంఆర్ రెండు గ్లోబల్ వ్యాక్సిన్ కాండిడేట్స్ క్లినికల్ అభివృద్ధికి భాగస్వామ్యం కలిగి ఉన్నాయి:

• ChAdOx1-S, ఇది ఆక్స్ఫర్డ్ విశ్వవిద్యాలయం / ఆస్ట్రాజెనెకా విశ్వవిద్యాలయం అభివృద్ధి చేసిన ప్రతిరూపం లేని వైరల్ వెక్టర్ టీకా. ఈ టీకా బ్రెజిల్‌లో దశ III క్లినికల్ ట్రయల్స్‌లో ఉంది. దశ II / III బ్రిడ్జింగ్ అధ్యయనాలు 14 క్లినికల్ ట్రయల్ సైట్లలో ఐసిఎంఆర్ చే ప్రారంభించబడ్డాయి. ఐసిఎంఆర్-నేషనల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఫర్ రీసెర్చ్ ఇన్ ట్యూబర్‌క్యులోసిస్ (ఎన్‌ఐఆర్‌టి), చెన్నై ప్రధాన సంస్థ.

డిపార్ట్మెంట్ ఆఫ్ బయోటెక్నాలజీ (డిబిటి) / సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ విభాగం (డిఎస్టి) అందించిన వివరాల ప్రకారం, 30 కి పైగా వ్యాక్సిన్ కాండిడేట్స్ మద్దతు ఇస్తున్నారు, ఇవి అభివృద్ధి యొక్క వివిధ దశలలో ఉన్నాయి.

కేంద్ర సహాయ మంత్రి (ఆరోగ్య, కుటుంబ సంక్షేమం) అశ్విని కుమార్ చౌబే ఈ రోజు లోక్‌సభలో లిఖితపూర్వక సమాధానంలో ఈ విషయాన్ని వెల్లడించారు.

*****