માનવ સંસાધન વિકાસ મંત્રાલય
azadi ka amrit mahotsav

IIT ગાંધીનગરે NDRF માટે મજબૂત અને વિશ્વસનીય બોરવેલ રેસ્ક્યુ સિસ્ટમ વિકસાવી

Posted On: 29 SEP 2025 8:35PM by PIB Ahmedabad

ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ટેકનોલોજી ગાંધીનગર (IITGN) એ તાજેતરમાં જ વડોદરાના જરોદ સ્થિત નેશનલ ડિઝાસ્ટર રિસ્પોન્સ ફોર્સ (NDRF) ની 6ઠ્ઠી બટાલિયનને સ્વદેશી ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરીને વિકસિત બોરવેલ રેસ્ક્યુ સિસ્ટમ સોંપી હતી. IITGN નો પહેલો કર્મચારી-આગેવાની હેઠળનો પ્રોજેક્ટ છે જે ઇન-હાઉસ વિકસાવવામાં આવ્યો છે. આ પ્રોજેક્ટનો હેતુ બોરવેલ રેસ્ક્યુ કામગીરીને વધુ સુરક્ષિત અને વધુ અસરકારક બનાવવાનો છે.

દર વર્ષે, ભારતમાં બાળકો ખુલ્લા બોરવેલમાં પડી જાય છે, જે બચાવકર્તાઓ માટે જટિલ પડકારો ઉભા કરે છે. આ પ્રોજેક્ટનો ઉદ્દેશ્ય એક સુધારેલ બોરવેલ રેસ્ક્યુ સિસ્ટમ વિકસાવવાનો હતો જેમાં ભારે અને અસ્થિર રેસ્ક્યુ સળિયાને મેન્યુઅલી ઉપાડવાને બદલે નિયંત્રિત લિફ્ટિંગ-ડ્રેગિંગ મિકેનિઝમનો સમાવેશ થાય છે. તે માળખાકીય અને ઓપરેશનલ સુધારાઓ દ્વારા સમર્થિત છે. સિસ્ટમને અનેક મોક ટેસ્ટમાં સફળતાપૂર્વક માન્ય કરવામાં આવી હતી અને હવે તેને ક્ષેત્રીય ઉપયોગ માટે NDRFને સોંપવામાં આવી છે.

આ કાર્યક્રમની શરૂઆત બોરવેલ રેસ્ક્યુ સિસ્ટમના પ્રદર્શન સાથે થઈ હતી, જેમાં અગાઉની બચાવ પદ્ધતિઓમાં કરવામાં આવેલા સુધારાઓ અને પ્રોજેક્ટના સુધારાઓ દર્શાવવામાં આવ્યા હતા. ઉપસ્થિત મહાનુભાવોએ અવલોકન કર્યું કે નવી વિકસિત વિંચ અને હોસ્ટ મિકેનિઝમ નિયંત્રિત કામગીરીને સરળ બનાવે છે, જે ઊંડાણમાં કામ કરતી વખતે ભારે ધાતુના બચાવ થાંભલાઓને મેન્યુઅલી હેન્ડલ કરવાના શારીરિક તાણ અને જોખમને નોંધપાત્ર રીતે ઘટાડે છે.

બાદમાં એક પ્રેઝન્ટેશનમાં NDRF ગાંધીનગરની પ્રારંભિક ક્ષેત્ર મુલાકાતથી લઈને અંતિમ ઉત્પાદન વિકાસ સુધીના પ્રોજેક્ટની સફરનું વિગતવાર વર્ણન કરવામાં આવ્યું હતું. પ્રેઝન્ટેશનમાં સમસ્યા નિવેદન, સહયોગી ડિઝાઇન પ્રક્રિયા અને પરીક્ષણના અનેક રાઉન્ડની વિગતો સામેલ હતી.

IITGN ના ડિરેક્ટર પ્રોફેસર રજત મૂનાએ જણાવ્યું હતું કે, "હું આ સિસ્ટમને સ્વતંત્ર રીતે વિકસાવવા બદલ ટીમને અભિનંદન આપું છું અને પ્રોફેસર મધુ વડાલીનો તેમના માર્ગદર્શન બદલ આભાર માનું છું. આ સિસ્ટમ સૈનિકો માટે મેન્યુઅલ શ્રમ ઘટાડે છે અને નિયંત્રિત મિકેનિઝમ દ્વારા બચાવ કામગીરીની કાર્યક્ષમતામાં વધારો કરે છે. આવા ઉકેલો આપણા વિદ્યાર્થી સમુદાયને પ્રેરણા આપી શકે છે અને દર્શાવી શકે છે કે સંસ્થાઓ રાષ્ટ્રીય મહત્વની વાસ્તવિક સમસ્યાઓ ઉકેલવા માટે સહયોગ કરી શકે છે." NDRF કમાન્ડન્ટ સુરેન્દ્ર સિંહે જણાવ્યું હતું કે, "પહેલાં, આપણા સૈનિકો બચાવ થાંભલાઓને મેન્યુઅલી હેન્ડલ કરતા હતા, જેના કારણે થાક અને જોખમ વધતું હતું. હવે, વિંચ-હોસ્ટ સિસ્ટમ સળિયા એસેમ્બલી અને ફસાયેલા વ્યક્તિ બંનેને ટેકો આપશે, મેન્યુઅલ શ્રમની જરૂરિયાત ઘટાડશે. હું આ વિકાસ માટે IITGN સ્ટાફ અને પ્રો. મધુનો આભાર માનું છું અને પ્રશંસા કરું છું."

IITGN ના મિકેનિકલ એન્જિનિયરિંગ વિભાગના વડા પ્રો. વિનોદ નારાયણને સ્ટાફ-નેતૃત્વ હેઠળના નવીનતા પ્રોજેક્ટના ભાગ રૂપે ફેકલ્ટી માર્ગદર્શન હેઠળ સિસ્ટમ સફળતાપૂર્વક વિકસાવવા બદલ ટીમને અભિનંદન આપ્યા હતા.

આ સમારોહમાં IITGNના ડિરેક્ટર, પ્રો. રજત મૂના, NDRF કમાન્ડન્ટ સુરેન્દ્ર સિંહ, પ્રો. વિનોદ નારાયણન (વિભાગના વડા, મિકેનિકલ એન્જિનિયરિંગ), પ્રો. મધુ વડાલી (એસોસિયેટ પ્રોફેસર અને પ્રોજેક્ટ મેન્ટર), પ્રો. અતુલ ભાર્ગવ (પ્રોફેસર, મિકેનિકલ એન્જિનિયરિંગ) અને પ્રોજેક્ટનું નેતૃત્વ કરતી સ્ટાફ ટીમ હાજર રહી હતી.

પ્રોજેક્ટ ટીમમાં શ્રી બબલુ શર્મા, શ્રી આશિષ પાંડે, શ્રી નીરવ ભટ્ટ, શ્રી અમન ત્રિપાઠી, શ્રી પ્રજ્ઞેશ પારેખ અને શ્રી શિબારામ સાહુનો સમાવેશ થતો હતો. તેમની મહેનત અને ફેકલ્ટી માર્ગદર્શને NDRF ને સિસ્ટમ ડિઝાઇન, વિકાસ અને પહોંચાડવામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી હતી.


(Release ID: 2172886) Visitor Counter : 35
Read this release in: English