قبائیلی امور کی وزارت
قبائلی علاقوں میں ای ایم آر ایس کا قیام
Posted On:
24 JUL 2025 5:45PM by PIB Delhi
قبائلی امور کے مرکزی وزیر مملکت جناب درگا داس یوکی نے آج لوک سبھا میں جناب گردھاری یادو اور دیگر کے غیر ستارہ والے سوالات کا جواب دیتے ہوئے بتایا کہ منظور شدہ، فعال اور مکمل شدہ ایکلویہ ماڈل رہائشی اسکولوں (ای ایم آر ایس) کی ریاست وار اور ضلع وار تفصیلات ضمیمہ-I میں دی گئی ہیں۔
ای ایم آر ایس پر کیے گئے اخراجات کی تفصیلات درج ذیل ہیں:
1۔نیشنل ایجوکیشن سوسائٹی فار ٹرائبل اسٹوڈنٹس (NESTS) کو قبائلی امور کی وزارت کے تحت ایک خود مختار ادارے کے طور پر قائم کیا گیا ہے جس کا مقصد ملک بھر میں ای ایم آر ایس کے قیام، فنڈنگ، دیکھ بھال، کنٹرول اور انتظام کرنا ہے۔ وزارت نے NESTS کو فنڈز جاری کیے ہیں۔ گرانٹس-ان-ایڈ- کیپیٹل اثاثوں کی تخلیق کے تحت فنڈز NESTS کی طرف سے تعمیراتی سرگرمیوں کی جسمانی اور مالی پیش رفت اور حقیقی ضروریات کی بنیاد پر جاری کیے جاتے ہیں۔ ہر ای ایم آر ایس کی تعمیر کے لیے مالی مختص درج ذیل ہے:
• میدانی علاقوں میں واقع اسکولوں کے لیے ₹38.60 کروڑ، اور
• پہاڑی، شمال مشرقی اور بائیں بازو کی انتہا پسندی (LWE) سے متاثرہ علاقوں کے اسکولوں کے لیے ₹48.00 کروڑ۔
2۔این ای ایس ٹی ایس نے ایکلویہ ماڈل رہائشی اسکولوں (EMRS) کے آپریشن اور دیکھ بھال کے اخراجات کے لیے جنرل گرانٹ ان ایڈ کے تحت FY 2024-25 تک ہر سال ₹1,09,000 فی طالب علم اور FY 2025-26 سے ہر سال ₹147062 فی طالب علم کی بار بار گرانٹ جاری کی ہے۔
3۔آرٹیکل 275(1) کے تحت منظور شدہ موجودہ اسکولوں کی اپ گریڈیشن کے لیے، ہر EMRS کے لیے فی اسکول ₹5.00 کروڑ کی رقم منظور کی گئی ہے۔
مرکزی بجٹ 2018-19 میں، حکومت ہند نے اعلان کیا کہ قبائلی بچوں کو ان کے اپنے ماحول میں معیاری تعلیم فراہم کرنے کے لیے ہر بلاک میں EMRSs قائم کیے جائیں گے جن میں 50 فیصد سے زیادہ شیڈولڈ ٹرائب کی آبادی اور کم از کم 20,000 قبائلی افراد (2011 کی مردم شماری کے مطابق) ہوں گے۔ اس کے مطابق، EMRSs کو مرکزی کابینہ نے منظوری دی ہے۔ چونکہ بہار کے پورنیہ تعلقہ اور کرناٹک کے وجینگرا ضلع کے کڈلیگی تعلقہ میں EMRS کے دوہری معیارات پورے نہیں ہوئے ہیں، اس لیے ان بلاکس میں کوئی EMRS منظور نہیں کیا گیا ہے۔
ضمیمہ I
ای ایم آر ایس کی ریاست اور ضلع وار تفصیلات
S.No.
|
State/UT and Districts
|
EMRS sanctioned
|
No. of EMRSs Functional
|
Building Completed
|
1
|
Andhra Pradesh- Total
|
28
|
28
|
21
|
1
|
Alluri Sitharama Raju
|
17
|
17
|
11
|
2
|
Eluru
|
1
|
1
|
1
|
3
|
ManyamParavathipuram
|
5
|
5
|
4
|
4
|
Prakasam
|
1
|
1
|
1
|
5
|
SPS Nellore
|
1
|
1
|
1
|
6
|
Srikakulam
|
1
|
1
|
1
|
7
|
Tirupathi
|
2
|
2
|
2
|
2
|
Arunachal Pradesh- Total
|
10
|
5
|
7
|
1
|
East Kameng
|
2
|
1
|
1
|
2
|
KurungKumey
|
1
|
1
|
1
|
3
|
Lohit
|
1
|
-
|
1
|
4
|
Lower Dibang Valley
|
1
|
-
|
1
|
5
|
Lower Subansiri
|
1
|
-
|
-
|
6
|
Papum Pare
|
-
|
-
|
-
|
7
|
Tawang
|
1
|
1
|
1
|
8
|
Tirap
|
1
|
1
|
1
|
9
|
West Siang
|
2
|
1
|
1
|
3
|
Assam- Total
|
17
|
1
|
6
|
1
|
Baksa
|
3
|
1
|
2
|
2
|
Barpeta
|
1
|
-
|
1
|
3
|
Dhemaji
|
1
|
-
|
1
|
4
|
Dima Hasao
|
4
|
-
|
1
|
5
|
Goalpara
|
1
|
-
|
-
|
6
|
Kamrup
|
1
|
-
|
-
|
7
|
KarbiAnglong
|
3
|
-
|
1
|
8
|
Kokrajhar
|
1
|
-
|
-
|
9
|
Udalguri
|
1
|
-
|
-
|
10
|
West KarbiAnglong
|
1
|
-
|
-
|
4
|
Bihar- Total
|
3
|
2
|
2
|
1
|
Jamui
|
1
|
1
|
1
|
2
|
Kaimur (Bhabua)
|
1
|
-
|
-
|
3
|
West Champaran
|
1
|
1
|
1
|
5
|
Chhattisgarh- Total
|
75
|
75
|
31
|
1
|
Balod
|
1
|
1
|
1
|
2
|
Baloda Bazar
|
1
|
1
|
1
|
3
|
Balrampur
|
6
|
6
|
1
|
4
|
Bastar
|
6
|
6
|
2
|
5
|
Bijapur
|
4
|
4
|
1
|
6
|
Dantewada
|
4
|
4
|
1
|
7
|
Dhamtari
|
1
|
1
|
1
|
8
|
Gariyaband
|
2
|
2
|
1
|
9
|
GaurellaPendraMarwahi
|
3
|
3
|
2
|
10
|
JanjgirChampa
|
1
|
1
|
1
|
11
|
Jashpur
|
6
|
6
|
2
|
12
|
Kabirdham
|
1
|
1
|
1
|
13
|
Kanker
|
5
|
5
|
2
|
14
|
Kondagaon
|
5
|
5
|
1
|
15
|
Korba
|
3
|
3
|
1
|
16
|
Korea
|
3
|
3
|
1
|
17
|
Mahasamund
|
1
|
1
|
1
|
18
|
Mungeli
|
1
|
1
|
1
|
19
|
Narayanpur
|
2
|
2
|
1
|
20
|
Raigarh
|
4
|
4
|
2
|
21
|
Rajnandgaon
|
3
|
3
|
2
|
22
|
Sukma
|
3
|
3
|
1
|
23
|
Surajpur
|
4
|
4
|
1
|
24
|
Surguja
|
5
|
5
|
2
|
6
|
Dadra & Nagar Haveli and Daman & Diu- Total
|
1
|
1
|
-
|
1
|
Dadra & Nagar Haveli
|
1
|
1
|
-
|
7
|
Gujarat- Total
|
47
|
38
|
25
|
1
|
Arvalli
|
2
|
2
|
2
|
2
|
Banas Kantha
|
3
|
3
|
2
|
3
|
Bharuch
|
2
|
2
|
1
|
4
|
ChhotaUdepur
|
4
|
3
|
2
|
5
|
Dahod
|
7
|
5
|
3
|
6
|
Mahisagar
|
2
|
2
|
1
|
7
|
Narmada
|
5
|
4
|
2
|
8
|
Navsari
|
2
|
1
|
1
|
9
|
Panch Mahals
|
1
|
1
|
1
|
10
|
Sabar Kantha
|
3
|
3
|
1
|
11
|
Surat
|
4
|
3
|
1
|
12
|
Tapi
|
5
|
3
|
3
|
13
|
The Dangs
|
3
|
2
|
2
|
14
|
Vadodara
|
1
|
1
|
1
|
15
|
Valsad
|
3
|
3
|
2
|
8
|
Himachal Pradesh- Total
|
4
|
4
|
1
|
1
|
Chamba
|
2
|
2
|
-
|
2
|
Kinnaur
|
1
|
1
|
1
|
3
|
Lahaul and Spiti
|
1
|
1
|
-
|
9
|
Jammu & Kashmir- Total
|
6
|
6
|
2
|
1
|
Anantnag
|
1
|
1
|
1
|
2
|
Bandipora
|
1
|
1
|
-
|
3
|
Kulgam
|
1
|
1
|
1
|
4
|
Poonch
|
1
|
1
|
-
|
5
|
Rajouri
|
2
|
2
|
-
|
10
|
Jharkhand- Total
|
90
|
51
|
50
|
1
|
Chatra
|
1
|
1
|
1
|
2
|
Dhanbad
|
1
|
1
|
1
|
3
|
Dumka
|
5
|
3
|
4
|
4
|
East Singhbum
|
5
|
4
|
4
|
5
|
Garhwa
|
1
|
1
|
1
|
6
|
Giridih
|
1
|
1
|
1
|
7
|
Godda
|
1
|
1
|
1
|
8
|
Gumla
|
12
|
1
|
2
|
9
|
Jamtara
|
1
|
1
|
1
|
10
|
Khunti
|
6
|
4
|
4
|
11
|
Latehar
|
4
|
3
|
3
|
12
|
Lohardaga
|
6
|
5
|
5
|
13
|
Pakur
|
3
|
2
|
2
|
14
|
Palamu
|
1
|
1
|
1
|
15
|
Ranchi
|
9
|
5
|
5
|
16
|
Sahebganj
|
5
|
1
|
1
|
17
|
SaraikelaKharsawan
|
3
|
1
|
2
|
18
|
Simdega
|
9
|
3
|
3
|
19
|
West Singhbhum
|
16
|
12
|
8
|
11
|
Karnataka- Total
|
12
|
12
|
12
|
1
|
Ballari
|
1
|
1
|
1
|
2
|
Belagavi
|
1
|
1
|
1
|
3
|
Chamarajanagar
|
1
|
1
|
1
|
4
|
Chikkamagaluru
|
1
|
1
|
1
|
5
|
Chitradurga
|
1
|
1
|
1
|
6
|
Kalaburagi
|
1
|
1
|
1
|
7
|
Kodagu
|
1
|
1
|
1
|
8
|
Kolar
|
1
|
1
|
1
|
9
|
Mysuru
|
1
|
1
|
1
|
10
|
Raichur
|
1
|
1
|
1
|
11
|
Tumakuru
|
1
|
1
|
1
|
12
|
Yadgir
|
1
|
1
|
1
|
12
|
Kerala- Total
|
4
|
4
|
2
|
1
|
Idukki
|
1
|
1
|
1
|
2
|
Kasargod
|
1
|
1
|
-
|
3
|
Palakkad
|
1
|
1
|
-
|
4
|
Wayanad
|
1
|
1
|
1
|
13
|
Ladakh- Total
|
3
|
-
|
-
|
1
|
Kargil
|
2
|
-
|
-
|
2
|
Leh
|
1
|
-
|
-
|
14
|
Madhya Pradesh- Total
|
71
|
63
|
47
|
1
|
Alirajpur
|
4
|
4
|
3
|
2
|
Anuppur
|
2
|
1
|
1
|
3
|
Balaghat
|
2
|
2
|
2
|
4
|
Barwani
|
6
|
5
|
3
|
5
|
Betul
|
4
|
3
|
1
|
6
|
Bhopal
|
1
|
1
|
-
|
7
|
Burhanpur
|
1
|
1
|
-
|
8
|
Chhindwara
|
4
|
4
|
4
|
9
|
Dhar
|
7
|
5
|
4
|
10
|
Dindori
|
4
|
4
|
2
|
11
|
Guna
|
1
|
1
|
1
|
12
|
Harda
|
1
|
1
|
1
|
13
|
Hoshangabad
|
1
|
1
|
1
|
14
|
Indore
|
2
|
2
|
1
|
15
|
Jabalpur
|
3
|
3
|
2
|
16
|
Jhabua
|
4
|
4
|
4
|
17
|
Khandwa
|
1
|
1
|
1
|
18
|
Khargone
|
4
|
2
|
3
|
19
|
Mandla
|
5
|
5
|
2
|
20
|
Ratlam
|
2
|
2
|
2
|
21
|
Satna
|
2
|
2
|
2
|
22
|
Sehore
|
1
|
1
|
1
|
23
|
Seoni
|
2
|
1
|
1
|
24
|
Shahdol
|
3
|
3
|
1
|
25
|
Sheopur
|
1
|
1
|
1
|
26
|
Sidhi
|
1
|
1
|
1
|
27
|
Singrauli
|
1
|
1
|
1
|
28
|
Umaria
|
1
|
1
|
1
|
15
|
Maharashtra- Total
|
39
|
37
|
18
|
1
|
Ahmednagar
|
1
|
1
|
1
|
2
|
Amravati
|
2
|
2
|
1
|
3
|
Chandrapur
|
1
|
1
|
1
|
4
|
Dhule
|
2
|
2
|
1
|
5
|
Gadchiroli
|
7
|
7
|
1
|
6
|
Gondia
|
1
|
1
|
1
|
7
|
Nagpur
|
1
|
1
|
1
|
8
|
Nanded
|
1
|
1
|
1
|
9
|
Nandurbar
|
6
|
6
|
2
|
10
|
Nashik
|
8
|
8
|
5
|
11
|
Palghar
|
7
|
5
|
1
|
12
|
Thane
|
1
|
1
|
1
|
13
|
Yavatmal
|
1
|
1
|
1
|
16
|
Manipur- Total
|
21
|
5
|
5
|
1
|
Chandel
|
2
|
-
|
-
|
2
|
Churachandpur
|
4
|
1
|
1
|
3
|
Kamjong
|
1
|
1
|
1
|
4
|
Kangpokpi
|
3
|
1
|
1
|
5
|
Pherzawl
|
1
|
-
|
-
|
6
|
Senapati
|
3
|
-
|
-
|
7
|
Tamenglong
|
4
|
1
|
1
|
8
|
Tengnoupal
|
1
|
1
|
1
|
9
|
Ukhrul
|
2
|
-
|
-
|
17
|
Meghalaya- Total
|
37
|
-
|
2
|
1
|
East Garo Hills
|
3
|
-
|
1
|
2
|
East Jaintia Hills
|
2
|
-
|
-
|
3
|
East Khasi Hills
|
7
|
-
|
-
|
4
|
North Garo Hills
|
2
|
-
|
-
|
5
|
Ri Bhoi
|
3
|
-
|
1
|
6
|
South Garo Hills
|
4
|
-
|
-
|
7
|
South West Garo Hills
|
2
|
-
|
-
|
8
|
South West Khasi Hills
|
2
|
-
|
-
|
9
|
West Garo Hills
|
5
|
-
|
-
|
10
|
West Jaintia Hills
|
3
|
-
|
-
|
11
|
West Khasi Hills
|
4
|
-
|
-
|
18
|
Mizoram- Total
|
17
|
11
|
9
|
1
|
Aizawl
|
3
|
2
|
1
|
2
|
Champhai
|
3
|
1
|
1
|
3
|
Kolasib
|
1
|
1
|
1
|
4
|
Lawngtlai
|
2
|
2
|
2
|
5
|
Lunglei
|
3
|
1
|
1
|
6
|
Mamit
|
2
|
1
|
-
|
7
|
Serchhip
|
1
|
1
|
1
|
8
|
Siaha
|
2
|
2
|
2
|
19
|
Nagaland- Total
|
22
|
3
|
3
|
1
|
Mon
|
2
|
1
|
1
|
2
|
Dimapur
|
2
|
1
|
1
|
3
|
Kiphire
|
1
|
-
|
-
|
4
|
Kohima
|
3
|
-
|
-
|
5
|
Longleng
|
1
|
-
|
-
|
6
|
Mokokchung
|
5
|
-
|
-
|
7
|
Peren
|
2
|
-
|
-
|
8
|
Phek
|
1
|
-
|
-
|
9
|
Tuensang
|
3
|
1
|
1
|
10
|
Wokha
|
1
|
-
|
-
|
11
|
Zunheboto
|
1
|
-
|
-
|
20
|
Odisha- Total
|
111
|
47
|
51
|
1
|
Balangir
|
1
|
1
|
1
|
2
|
Balasore
|
1
|
1
|
1
|
3
|
Deogarh
|
1
|
1
|
1
|
4
|
Dhenkanal
|
1
|
-
|
-
|
5
|
Gajapati
|
5
|
3
|
2
|
6
|
Jajapur
|
1
|
1
|
1
|
7
|
Jharsuguda
|
2
|
1
|
1
|
8
|
Kalahandi
|
2
|
2
|
2
|
9
|
Kandhamal
|
10
|
2
|
2
|
10
|
Kendujhar
|
8
|
3
|
5
|
11
|
Koraput
|
12
|
5
|
5
|
12
|
Malkangiri
|
6
|
3
|
3
|
13
|
Mayurbhanj
|
23
|
13
|
16
|
14
|
Nabarangpur
|
8
|
1
|
1
|
15
|
Nuapada
|
1
|
1
|
1
|
16
|
Rayagada
|
9
|
3
|
2
|
17
|
Sambalpur
|
4
|
1
|
1
|
18
|
Sundargarh
|
16
|
5
|
6
|
21
|
Rajasthan- Total
|
31
|
30
|
30
|
1
|
Alwar
|
2
|
2
|
2
|
2
|
Banswara
|
6
|
6
|
6
|
3
|
Baran
|
1
|
1
|
1
|
4
|
Dungarpur
|
4
|
4
|
4
|
5
|
Jaipur
|
2
|
1
|
1
|
6
|
Karauli
|
1
|
1
|
1
|
7
|
Pratapgarh
|
4
|
4
|
4
|
8
|
Sawai Madhopur
|
1
|
1
|
1
|
9
|
Sirohi
|
1
|
1
|
1
|
10
|
Tonk
|
1
|
1
|
1
|
11
|
Udaipur
|
8
|
8
|
8
|
22
|
Sikkim- Total
|
4
|
4
|
4
|
1
|
Gyalshing
|
1
|
1
|
1
|
2
|
Mangam
|
1
|
1
|
1
|
3
|
Namchi
|
1
|
1
|
1
|
4
|
Pakyong
|
1
|
1
|
1
|
23
|
Tamil Nadu- Total
|
8
|
8
|
7
|
1
|
Kalakuruchi (Villupuram)
|
1
|
1
|
1
|
2
|
Kanchipuram (Chengalpattu)
|
1
|
1
|
1
|
3
|
Namakkal
|
1
|
1
|
1
|
4
|
Salem
|
2
|
2
|
1
|
5
|
The Nilgiris
|
1
|
1
|
1
|
6
|
ThiruvannaMalai
|
1
|
1
|
1
|
7
|
Tirupattur
|
1
|
1
|
1
|
24
|
Telangana- Total
|
23
|
23
|
20
|
1
|
Adilabad
|
3
|
3
|
3
|
2
|
BhadradriKothagudem
|
7
|
7
|
5
|
3
|
Kamareddy
|
1
|
1
|
1
|
4
|
Khammam
|
1
|
1
|
1
|
5
|
KomaramBheemAsifabad
|
1
|
1
|
1
|
6
|
Mahabubabad
|
5
|
5
|
4
|
7
|
Mahabubnagar
|
1
|
1
|
1
|
8
|
Nagarkurnool
|
1
|
1
|
1
|
9
|
Nizamabad
|
1
|
1
|
1
|
10
|
RajannaSircilla
|
2
|
2
|
2
|
25
|
Tripura- Total
|
21
|
6
|
9
|
1
|
Dhalai
|
4
|
1
|
2
|
2
|
Gomati
|
6
|
2
|
3
|
3
|
Khowai
|
3
|
1
|
2
|
4
|
North Tripura
|
3
|
-
|
-
|
5
|
Sepahijala
|
1
|
-
|
-
|
6
|
Unakoti
|
1
|
1
|
1
|
7
|
West Tripura
|
3
|
1
|
1
|
26
|
Uttar Pradesh- Total
|
4
|
3
|
4
|
1
|
Bahraich
|
1
|
1
|
1
|
2
|
Kheri
|
1
|
1
|
1
|
3
|
Lalitpur
|
1
|
-
|
1
|
4
|
Sonbhadra
|
1
|
1
|
1
|
27
|
Uttarakhand- Total
|
4
|
4
|
2
|
1
|
Dehradun
|
2
|
2
|
1
|
2
|
Udam Singh Nagar
|
2
|
2
|
1
|
28
|
West Bengal- Total
|
8
|
8
|
7
|
1
|
Bankura
|
1
|
1
|
1
|
2
|
Birbhum
|
1
|
1
|
1
|
3
|
Dakshin Dinajpur
|
1
|
1
|
1
|
4
|
Jalpaiguri
|
1
|
1
|
1
|
5
|
Jhargram
|
1
|
1
|
1
|
6
|
Kalimpong
|
1
|
1
|
-
|
7
|
Paschim Bardhaman
|
1
|
1
|
1
|
8
|
Purulia
|
2
|
1
|
1
|
|
Grand Total
|
722
|
479
|
377
|
******
U.No:3246
ش ح۔ح ن۔س ا
(Release ID: 2148077)