ભારત સરકાર 1950થી વૈજ્ઞાનિક નમૂના લેવાની પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ કરતા વિવિધ સામાજિક-આર્થિક સૂચકાંકો પર ડેટા એકત્રિત કરવા માટે રાષ્ટ્રીય નમૂના સર્વેક્ષણો હાથ ધરી રહી છે. 1 જાન્યુઆરી 2025થી શરૂ થવાનો NSSનો 80મો રાઉન્ડ આરોગ્ય પરના ડેટાના સંગ્રહ અને આરોગ્ય અને ટેલિકોમ સંબંધિત સૂચકાંકો પરની માહિતીના સંગ્રહ માટે 'કોમ્પ્રીહેન્સિવ મોડ્યુલર સર્વે' માટે નિર્ધારિત કરવામાં આવ્યો છે. વધુમાં, ભારત સરકાર એક સાથે વધુ બે સર્વેક્ષણો એટલે કે ASUSE અને PLFS શરૂ કરશે. ASUSE સર્વેક્ષણ કે જે ઉત્પાદન, વેપાર અને અન્ય સેવા ક્ષેત્રોમાં બિન-કૃષિ સ્થાપનાની આર્થિક અને ઓપરેશનલ લાક્ષણિકતાઓને સમર્પિત કરવામાં આવશે. PLFS સર્વે દેશમાં શ્રમબળ, વસ્તીની પ્રવૃત્તિમાં ભાગીદારી અને રોજગારનું માળખું અને બેરોજગારી અંગેના આંકડાનો પ્રાથમિક સ્ત્રોત છે.

સામાજિક-આર્થિક સૂચકાંકો પર માહિતીની ઉભરતી જરૂરિયાતને પહોંચી વળવા માટે ‘ઘરગથ્થુ સામાજિક વપરાશ આરોગ્ય’ પર સર્વેક્ષણ રજૂ કરવામાં આવ્યું છે. આ સર્વે અમને દેશના વિવિધ પ્રદેશોમાં વિવિધ વય જૂથોમાં રોગચાળાના પ્રચલિત દરને નિર્ધારિત કરવામાં મદદ કરશે અને 'ખિસ્સા બહારના ખર્ચ' પર વિશેષ ભાર સાથે જાહેર અને ખાનગી તબીબી ક્ષેત્રમાંથી પ્રાપ્ત સારવાર પર કરવામાં આવેલ ખર્ચ, સર્વે દ્વારા તપાસ કરવામાં આવશે. સર્વેક્ષણમાં એકત્રિત કરવામાં આવેલ ડેટા કેટલાક વ્યાપક ચેપી રોગોથી પ્રભાવિત વસ્તીનું મૂલ્યાંકન પણ સક્ષમ કરશે.

ટેલિકોમ પર વ્યાપક મોડ્યુલર સર્વે (CMS)નો ઉદ્દેશ્ય DoT, MeitY વગેરેની જરૂરિયાતોને સંબોધવા માટે ટેલિકોમ-સંબંધિત સૂચકાંકો અને ICT કૌશલ્યો પર માહિતી એકત્રિત કરવાનો અને પ્રદાન કરવાનો છે. એકત્રિત ડેટાનો ઉપયોગ લાઇન મંત્રાલયો/વિભાગો દ્વારા વૈશ્વિક સૂચકાંકોના અહેવાલ માટે પણ કરવામાં આવશે.

વધુમાં, અસંગઠિત ક્ષેત્ર એ ભારતીય અર્થવ્યવસ્થાનો એક અભિન્ન ભાગ છે, જેમાં માત્ર મોટી સંખ્યામાં સંસ્થાઓનો સમાવેશ થતો નથી પણ મોટી સંખ્યામાં રોજગારીનું સર્જન પણ કરે છે. આ ઉપરાંત, દેશના ગ્રોસ ડોમેસ્ટિક પ્રોડક્ટમાં તેનું યોગદાન પણ નોંધપાત્ર છે. આનાથી આયોજન અને નીતિ ઘડતર માટે અસંગઠિત ક્ષેત્રને લગતા વિશ્વસનીય અને વ્યાપક ડેટાની આવશ્યકતા છે. આ સર્વે દ્વારા એકત્રિત કરવામાં આવનાર ડેટા વિવિધ મંત્રાલયો અને સંસ્થાઓની જરૂરિયાતોને પહોંચી વળવામાં મદદ કરશે. અગાઉના ASUSE સર્વેની સરખામણીમાં આ વખતે વ્યાપક કવરેજ માટે ASUSE 2025માં નમૂનાની સંખ્યામાં વધારો કરવામાં આવ્યો છે.

વધુમાં, PLFSનો ઉદ્દેશ્ય મુખ્ય શ્રમ બજાર સૂચકાંકોના અંદાજો જનરેટ કરવાનો છે. જેમ કે, અખિલ ભારતીય સ્તરે વર્તમાન સાપ્તાહિક સ્થિતિ (CWS)માં શ્રમ દળ સહભાગિતા દર (LFPR), કામદાર વસ્તી ગુણોત્તર (WPR) અને બેરોજગારી દર (UR) માસિક અંતરાલે ગ્રામીણ અને શહેરી ક્ષેત્રો માટે અલગથી અને તમામ રાજ્ય/ ત્રિમાસિક દરે ગ્રામીણ અને શહેરી વિભાજન સાથે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો તેમજ અખિલ ભારતીય અંતરાલો છે.               

સર્વેક્ષણના વિવિધ પાસાઓની ચર્ચા કરવા માટે, રાષ્ટ્રીય આંકડાકીય કચેરી (NSO), આંકડાશાસ્ત્ર અને કાર્યક્રમ અમલીકરણ મંત્રાલય જેઓ ગુજરાતના પશ્ચિમ ક્ષેત્રમાં સર્વેનું સંચાલન કરશે, તે આંકડા કચેરી, અમદાવાદના અધિકારીઓ માટે ચાર દિવસીય કોન્ફરન્સ, 16મી ડિસેમ્બર, 2024થી રાષ્ટ્રીય સ્તરે યોજાશે. ગુજરાત સરકાર પણ આ સર્વે હાથ ધરશે, અર્થશાસ્ત્ર અને આંકડા નિયામકના વરિષ્ઠ અધિકારીઓ પણ આ પરિષદમાં ભાગ લેશે. કોન્ફરન્સનું ઉદ્ઘાટન ગુજરાતના ફિલ્ડ ઓપરેશન્સ ડિવિઝન (FOD)ના ઉપ મહાનિદેશક અને પ્રાદેશિક વડા (પશ્ચિમ ક્ષેત્ર) ડૉ. નિયતિ જોશી ની હાજરીમાં DESના જોઈન્ટ ડાયરેક્ટર શ્રી ચિંતન ભટ્ટ, ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ઓક્યુપેશનલ હેલ્થ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ, અમદાવાદના વૈજ્ઞાનિક ડૉ. સુખદેવ મિશ્રા, અમદાવાદ જિલ્લાનાં DSO શ્રી એન જી પટેલ, NSO અમદાવાદના ઉપ નિદેશક શ્રી રવિશંકર વર્મા, NSO અમદાવાદના સહાયક નિદેશક શ્રી એ. જે. પરમાર અને NSO અમદાવાદના સહાયક નિદેશક સુશ્રી શ્રદ્ધા મુલે કરશે.

 

AP/IJ/GP/JT

સોશિયલ મીડિયા પર અમને ફોલો કરો :  @PIBAhmedabad    /pibahmedabad1964    /pibahmedabad  pibahmedabad1964[at]gmail[dot]com

(Release ID: 2084535) Visitor Counter : 213