કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રી શ્રી અમિત શાહે આજે ગાંધીનગર, ગુજરાતમાં નેશનલ ફોરેન્સિક સાયન્સ યુનિવર્સિટી (NFSU)ની 5મી આંતરરાષ્ટ્રીય અને 44મી અખિલ ભારતીય અપરાધશાસ્ત્ર પરિષદને સંબોધિત કરી હતી.

તેમના સંબોધનમાં શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે આ કોન્ફરન્સનું ઉદ્ઘાટન એવા સમયે કરવામાં આવી રહ્યું છે જ્યારે ભારતની ફોજદારી ન્યાય વ્યવસ્થા નવા યુગમાં પ્રવેશી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે ભારતે 150 વર્ષ જૂના ફોજદારી ન્યાય કાયદાને નાબૂદ કર્યા છે અને નવા કાયદા રજૂ કર્યા છે અને આ ત્રણ કાયદાઓમાંના બે મુખ્ય મુદ્દાઓ આ પરિષદ સાથે સંબંધિત છે. પ્રથમ, સમયસર ન્યાય પૂરો પાડવો અને બીજું, સજાના દરમાં વધારો કરીને ગુનાઓને કાબૂમાં લેવા. તેમણે કહ્યું કે ત્રણેય કાયદાઓમાં આ બંને મુદ્દાઓને ટેક્નોલોજી સાથે વધારવાના પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે આ કાયદાઓમાં નક્કી કરવામાં આવ્યું છે કે 7 વર્ષ કે તેથી વધુની સજાવાળા ગુનાઓના ગુનાના સ્થળે ફોરેન્સિક સાયન્સ ઓફિસરની મુલાકાત ફરજિયાત રહેશે, જે તપાસ, ન્યાયાધીશો અને કાર્યવાહીને સરળ બનાવશે અને ગુનામાં વધારો કરવામાં મદદ કરશે. પ્રતીતિ દર. તમને સફળતા પણ મળશે. શ્રી શાહે કહ્યું કે 5 વર્ષ પછી ભારતની ફોજદારી ન્યાય વ્યવસ્થા વિશ્વમાં સૌથી આધુનિક હશે.

કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રીએ કહ્યું કે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ છેલ્લા 10 વર્ષમાં દરેક ક્ષેત્રમાં 50થી વધુ ક્રાંતિકારી કાર્યો કર્યા છે અને માત્ર છેલ્લા 5 વર્ષમાં 3 મોટા કામો થયા છે. પ્રથમ, 40 વર્ષ પછી, મોદી સરકાર નવી રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ લઈને આવી છે જે સંપૂર્ણપણે ભારતીય શિક્ષણ પર આધારિત છે, જે સમગ્ર વિશ્વ માટે ખુલ્લી છે અને તે આપણા બાળકોને વૈશ્વિક પ્લેટફોર્મ પણ પ્રદાન કરશે. બીજું, 2003માં ગુજરાતમાં સ્થપાયેલ NFSU નો પાયો નેશનલ ફોરેન્સિક સાયન્સ યુનિવર્સિટી બનાવવા માટે વિસ્તારવામાં આવ્યો હતો. ત્રીજું, 150 વર્ષ પછી ફોજદારી ન્યાય પ્રણાલીમાં ફેરફાર કરીને અમે ત્રણેય કાયદા નવા બનાવ્યા છે. શ્રી શાહે કહ્યું કે જો આ ત્રણેય ફેરફારોને એકસાથે જોવામાં આવે તો શિક્ષણ, ફોરેન્સિક સાયન્સ અને ક્રિમિનલ જસ્ટિસ સિસ્ટમમાં આમૂલ પરિવર્તન આવી શકે છે. તેમણે કહ્યું કે પ્રધાનમંત્રી મોદીના નેતૃત્વમાં એવી વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે કે દર વર્ષે 5 વર્ષ પછી દેશને 9 હજારથી વધુ વૈજ્ઞાનિક અધિકારીઓ અને ફોરેન્સિક વિજ્ઞાનના નિષ્ણાતો મળશે.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે ફોરેન્સિક બિહેવિયરલ સાયન્સ એ એક ઉભરતું ક્ષેત્ર છે. તેમણે કહ્યું કે બિહેવિયરલ સાયન્સ ગુનાઓને રોકવામાં એટલી જ ભૂમિકા ભજવી શકે છે જેટલી કડક વહીવટ અને સારું ન્યાયતંત્ર ભજવે છે. તેમણે કહ્યું કે મોડસ ઓપરેન્ડી બ્યુરોનો આ એક પગલું આગળનો વિચાર છે. તેમણે કહ્યું કે જો આપણે વર્તનનો યોગ્ય અભ્યાસ કરી તેને પ્રાથમિક શિક્ષણમાં સ્થાન આપીએ તો ગુનેગારોને ઉભા થતા રોકી શકીશું. તેમણે કહ્યું કે ફોરેન્સિક સાયન્સ એકલતામાં સમાજની સેવા કરી શકતું નથી, અમે ન્યાયિક પ્રક્રિયાના તમામ હિતધારકો સાથે ફોરેન્સિક વિજ્ઞાનના સંકલન વિના તેના લાભો મેળવી શકતા નથી. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે હવે સમય આવી ગયો છે કે ફોરેન્સિક સાયન્સનો ઉપયોગ કરીને તપાસ, કાર્યવાહી અને ન્યાય પ્રણાલીને શિક્ષણમાં અપનાવીને એક ડગલું આગળ વધે. તેમણે કહ્યું કે નિવારક, અનુમાનિત અને રક્ષણાત્મક પોલીસિંગ તરફ આ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. ગુનાહિત માનસ અને વર્તનના ઊંડા અભ્યાસ અને આવનારા દિવસોમાં ગુનાઓ બનતા અટકાવવા અને ગુનેગારોને વધતા અટકાવવા માટે તેનો વ્યૂહાત્મક ઉપયોગ કરવાથી સમગ્ર વિશ્વને ફાયદો થશે. તેમણે કહ્યું કે ક્ષમતા નિર્માણ અને તપાસમાં મદદ કરવા માટે ડિજિટલ ફોરેન્સિક એક્સેલન્સ સેન્ટરનું પણ ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું છે.

કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રીએ કહ્યું કે આઝાદી પછીના છેલ્લા 75 વર્ષોમાં ભારત વિશ્વનું સૌથી મોટું લોકતંત્ર બની ગયું છે અને તેમાં ભારતના લોકોના વિશ્વાસ પર કોઈ સવાલ ઉઠાવી શકે નહીં. તેમણે કહ્યું કે 2047માં જ્યારે ભારત આઝાદીના 100 વર્ષ પૂર્ણ કરશે ત્યારે આપણે દરેક ક્ષેત્રે અગ્રેસર ભારતના સંકલ્પને પૂર્ણ કરવા માટે પ્રધાનમંત્રી મોદીએ કરેલા સુધારાના આધારે આગળ વધવું પડશે. તેમણે કહ્યું કે આવા સમયે આપણી ફોજદારી ન્યાય પ્રણાલી સમક્ષ 4 પડકારો છે - મૂળભૂત પોલીસિંગના સિદ્ધાંત સાથે સમાધાન કર્યા વિના સમગ્ર સિસ્ટમમાં ટેકનોલોજીનો સ્વીકાર કરીને સૌથી આધુનિક પોલીસ સિસ્ટમ બનવું, માનવ હાજરીનું મહત્વ સુનિશ્ચિત કરવું. ટેક્નોલૉજીના ઉપયોગથી ઘટતું નથી. આપણી સિસ્ટમને હાઇબ્રિડ અને બહુ-પરિમાણીય જોખમોથી ઓળખવા અને સુરક્ષિત કરવા માટે અને ફોજદારી ન્યાય પ્રણાલીને વિશ્વની સૌથી અદ્યતન અપરાધ નિવારણ પ્રણાલીમાં રૂપાંતરિત કરવા માટે અંતિમ ન્યાય પ્રણાલીનું નિર્માણ કરવું અને નેટવર્ક બનાવવું અને તેમાં ફોરેન્સિકને અપનાવવાનો બોલ્ડ સ્વભાવ બનાવવો. અમે આ 4 પડકારો સાથે આગળ વધી રહ્યા છીએ. તેમણે કહ્યું કે ન્યાય મેળવવાની પ્રક્રિયામાં તેના ઉપલબ્ધ, સુલભ અને સસ્તું હોવા જેવી સમસ્યાઓ છે અને આ ત્રણેયનો ઉકેલ ટેકનોલોજીમાં છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે, આજે ગુનાનું સ્વરૂપ, પદ્ધતિ અને પદ્ધતિ દરરોજ બદલાઈ રહી છે અને આવી સ્થિતિમાં પોલીસે ગુના અને ગુનેગારો કરતાં બે પેઢી આગળ રહેવાની જરૂર છે. તેમણે કહ્યું કે ગુનાઓને રોકવા માટે આપણે ટેકનોલોજીની નીતિઓ અને નિયમોમાં વૈશ્વિક એકરૂપતા લાવવાનો પણ પ્રયાસ કરવો જોઈએ.

શ્રી અમિત શાહે જણાવ્યું હતું કે ક્રિમિનલ જસ્ટિસ સિસ્ટમ, ટેક્નોલોજી અને ફોરેન્સિક તપાસને એકીકૃત કરવી એ આપણી સામે એક મોટો પડકાર હતો અને મોદી સરકારે કાયદાના આધારે તપાસ, કાર્યવાહી અને ન્યાયિક પ્રક્રિયામાં ફોરેન્સિક સાયન્સને મોટું સ્થાન આપ્યું છે. કાયદા.. આ યુવાનો માટે એક વિશાળ ક્ષેત્ર ખોલવા જઈ રહ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે ફોરેન્સિકની મદદથી અમે કાયદાનો અમલ કરીને સારી રીતે તપાસની સ્વતંત્રતા, સ્વાયત્તતા અને નિષ્પક્ષતાનું રક્ષણ કરવામાં સફળ રહ્યા છીએ. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે આ ત્રણ કાયદાઓથી ન્યાયની સરળતા અને પોલીસિંગની સરળતા બંને વ્યવહારમાં આવશે અને જનતાને પણ તેનો લાભ મળશે. તેમણે કહ્યું કે સખત મહેનત બાદ ગૃહ મંત્રાલયે છેલ્લા 5 વર્ષમાં ઘણા ડેટાબેઝ તૈયાર કર્યા છે અને ડેટા ઈન્ટિગ્રેશન પર પણ ઘણું કામ થઈ રહ્યું છે.

કેન્દ્રીય ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે આ ત્રણ નવા કાયદાઓને એકલતામાં લાવવામાં આવ્યા નથી, તેમને લાવતા પહેલા આગામી 5 વર્ષની જરૂરિયાતોનું વિઝ્યુઅલાઈઝ કરવામાં આવ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે નવા ફોજદારી કાયદા 5 વર્ષમાં અમલમાં આવશે. તેમણે કહ્યું કે અત્યાર સુધી આપણા દેશની શિક્ષણ પ્રણાલી બધા માટે એક જ માપદંડ પર ચાલતી હતી, પરંતુ નવી શિક્ષણ નીતિ દ્વારા મોદીજીએ તેને ગતિશીલ અને સમયસર બનાવી છે. તેમણે કહ્યું કે આનો ઉપયોગ કરીને અમે ફોરેન્સિક સાયન્સના નિષ્ણાતો તૈયાર કરવા ફોરેન્સિક સાયન્સ યુનિવર્સિટીની સ્થાપના કરી છે. શ્રી શાહે જણાવ્યું હતું કે આ યુનિવર્સિટીના વધુ 9 કેમ્પસ એક વર્ષમાં શરૂ થશે અને આ રીતે દેશના દરેક અન્ય રાજ્યમાં એક કેમ્પસ ઉપલબ્ધ થશે. તેમણે કહ્યું કે યુવા વિદ્યાર્થીઓએ વન ડેટા વન એન્ટ્રીના સિદ્ધાંત પર કામ કરવું જોઈએ.

શ્રી અમિત શાહે કહ્યું કે, મોદીજી દ્વારા લાવવામાં આવેલા ત્રણ નવા કાયદાઓમાં પ્રથમ વખત ન્યાયની મૂળભૂત ભારતીય ખ્યાલને સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે જૂના કાયદાનો હેતુ બ્રિટિશ શાસનને બચાવવાનો હતો, પરંતુ આ ત્રણ નવા કાયદા અખંડ ભારતીય દ્રષ્ટિ સાથે બનાવવામાં આવ્યા છે. શ્રી શાહે કહ્યું કે હવે આ કાયદાઓ લાગુ થયા બાદ એ સુનિશ્ચિત કરવામાં આવશે કે એફઆઈઆર અંગેનો નિર્ણય 3 વર્ષમાં લેવામાં આવશે. આ કાયદાઓમાં, ન્યાયની સરળતાથી માંડીને સરળ, સુસંગત, પારદર્શક અને સમયસર સુધીના પરિમાણો અપનાવવામાં આવ્યા છે.  

કેન્દ્રીય ગૃહ અને સહકારિતા મંત્રીએ કાર્યક્રમમાં ઉપસ્થિત યુવાનોને કહ્યું કે, પ્રધાનમંત્રી મોદીએ ભારતને દરેક ક્ષેત્રમાં વિશ્વમાં પ્રથમ સ્થાને લઈ જવાની કલ્પના કરી છે, આમાં ફોરેન્સિક સાયન્સનો પણ સમાવેશ થાય છે અને આ કામ યુવાનોએ કરવાનું છે. તેમણે કહ્યું કે નવી વ્યવસ્થા કર્યા પછી, ફોરેન્સિક સાયન્સના ક્ષેત્રમાં ભારત ચોક્કસપણે વિશ્વમાં પ્રથમ સ્થાને રહેશે.

YP/JD