દ્વિપક્ષીય સહકાર અને માહિતીનાં આદાન-પ્રદાનનાં ઉદાહરણરૂપ કિસ્સામાં ભારતીય કસ્ટમ્સ તેમજ હોંગકોંગની કસ્ટમે સેઝ સ્થિત હોંગકોંગ સ્થિત નિકાસકારો અને ભારતીય આયાતકારોને સંડોવતા વેપાર આધારિત મની લોન્ડરિંગનો મોટો કેસ શોધી કાઢ્યો છે. ભારતીય કસ્ટમ્સ અને ડીઆરઆઈ દ્વારા તાજેતરમાં સંપન્ન થયેલી ગ્લોબલ કોન્ફરન્સ ઓફ કોઓપરેશન ઇન એન્ફોર્સમેન્ટ મેટર્સની રાહની નજીક આવીને, " ઈટ ટેક્સ અ નેટવર્ક ટુ ફાઈટ અ નેટવર્ક"ની થીમ સાથે આ કાર્યવાહી આંતરરાષ્ટ્રીય કાર્ટેલને ઉજાગર કરવા માટે બંને વહીવટીતંત્ર દ્વારા તેમના સંબંધિત કાયદા હેઠળ લેવામાં આવેલી તપાસ અને અમલીકરણની કાર્યવાહીને દર્શાવે છે.

2. ડીઆરઆઈએ એક સેઝમાંથી વેપાર-આધારિત મની લોન્ડરિંગના એક કેસનો પર્દાફાશ કર્યો હતો, જેમાં ભારતમાંથી વિદેશી ચલણ મોકલવા માટે કુદરતી હીરાની આડમાં સસ્તા કૃત્રિમ હીરાની આયાત કરવામાં આવી રહી હતી. તપાસમાં બહાર આવ્યું છે કે સસ્તા કૃત્રિમ હીરાને કુદરતી હીરા તરીકે ખોટી રીતે જાહેર કરવામાં આવી રહ્યા છે અને 100થી વધુ વખત ઓવરવેલ્યુડ કરવામાં આવી રહ્યા છે અને હોંગકોંગ સ્થિત કંપનીઓથી ભારતમાં સેઝમાં આયાત કરવામાં આવી રહ્યા છે. એવું પણ જોવા મળ્યું હતું કે કેટલાક વાસ્તવિક હીરાની આયાત કરવામાં આવી હતી પરંતુ તેની જગ્યાએ કૃત્રિમ હીરા મૂકવામાં આવ્યા હતા અને સેઝની બહાર દાણચોરી કરવામાં આવી હતી. આયાત કરતી સંસ્થા હોંગકોંગ અને કેટલાક અન્ય દેશોમાં ખૂબ જ ફૂલેલા ભાવે હીરાથી જડિત ઝવેરાતની નિકાસ કરતી હોવાનું પણ જાણવા મળ્યું છે.  રસપ્રદ વાત એ છે કે, જ્યારે આયાતના જાહેર કરાયેલા ફૂલેલા મૂલ્યનો મોટાભાગનો હિસ્સો બેંકિંગ ચેનલો દ્વારા દેશની બહાર મોકલવામાં આવ્યો હતો, નિકાસ માટે પ્રાપ્ત થતી રેમિટન્સ ફક્ત સીમાંત જોવા મળી હતી 0.2 ટકાની આસપાસ છે, જે સૂચવે છે કે આ વેપાર બહાર નાણાંની હેરફેર માટેનું આવરણ છે.

3. તપાસમાં એવું પણ જાણવા મળ્યું હતું કે આયાત કરતી સંસ્થાના બેંક ખાતામાં નાણાંનો પ્રવાહ ભારતની વિવિધ ડમી કંપનીઓ દ્વારા બેંક વ્યવહારો દ્વારા થયો હતો અને ત્યારબાદ ઉપરોક્ત નાણાં આ એક જ બેંક ખાતામાંથી હોંગકોંગના વિદેશી સપ્લાયર્સને "હીરા" ની આયાત માટે ચુકવણીના બહાના હેઠળટ્રાન્સફર (લોન્ડરિંગ) કરવામાં આવ્યા હતા.

4.  એકઠા થયેલા પુરાવાઓએ એ પણ દર્શાવ્યું હતું કે વેપાર-આધારિત આ મની લોન્ડરિંગનો મુખ્ય સૂત્રધાર હોંગકોંગમાં સ્થિત હતો.

5. આ તપાસનાં પરિણામે કસ્ટમ એક્ટ, 1962ની કલમ 104ની જોગવાઈઓ હેઠળ ભારતમાં ચાર વ્યક્તિઓની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. ટી ઇન્ડિયન કસ્ટમ્સે જપ્ત કરેલા માલ માટે શો કોઝ નોટિસ (એસસીએન) જારી કરી હતી, જેમાં એચકે કંપનીઓને પણ નોટિસ ફટકારવામાં આવી હતી, જેમણે જો કે જવાબ આપવાનો અને ભારતીય કસ્ટમ્સ સામે પોતાને રજૂ કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો. એ નોંધવું યોગ્ય છે કે, ટીબીએમએલના અપરાધીઓ ભારતમાં અમલીકરણની કાર્યવાહીથી બચવા માટે વિદેશમાં ફ્રન્ટ કંપનીઓ દ્વારા કામ કરે છે.

6. ડીઆરઆઈ, હાલના દ્વિપક્ષીય આંતરરાષ્ટ્રીય સહકાર સાધનો અને નેટવર્ક હેઠળ, અગાઉ હોંગકોંગ સ્થિત શંકાસ્પદ કંપનીઓના અસ્તિત્વની તપાસ કરવા માટે હોંગકોંગ કસ્ટમ્સનો સંપર્ક કર્યો હતો. હોંગકોંગ સ્થિત કિંગપિન્સને શોધવા માટે સંદેશાવ્યવહાર ચેનલને વધુ મજબૂત બનાવવામાં આવી હતી.

7.    ગયા અઠવાડિયે હોંગકોંગ કસ્ટમ્સે એન્ફોર્સમેન્ટ ઓપરેશન હાથ ધર્યું હતું, જેમાં મોટા પાયે આંતરરાષ્ટ્રીય મની લોન્ડરિંગ સિન્ડિકેટનો પર્દાફાશ કરવામાં આવ્યો હતો, જેણે હીરાના વેપારનો ઉપયોગ કરીને આશરે 65 મિલિયન યુએસઓને લોન્ડરિંગ કર્યું હતું. ઓપરેશન દરમિયાન એચકે કસ્ટમે હોંગકોંગના અનેક વિસ્તારોમાં આઠ પરિસરમાં દરોડા પાડ્યા હતા, જેમાં ચાર રહેણાંક પરિસર અને ચાર કોમર્શિયલ એકમોનો સમાવેશ થાય છે. કસ્ટમ્સે આ કેસ સાથે સંકળાયેલા હોવાની શંકામાં ચાર વ્યક્તિઓની ધરપકડ કરી હતી અને ધરપકડ કરાયેલા લોકો દ્વારા રાખવામાં આવેલી કુલ 10 લાખ યુએસઓ સંપત્તિને ફ્રીઝ કરવાની વ્યવસ્થા કરી દીધી છે. આ કાર્યવાહી અગાઉ ભારતમાં ભારતીય કસ્ટમ્સ દ્વારા કરવામાં આવેલી અમલીકરણની કાર્યવાહીના આધારે શરૂ કરવામાં આવી હતી.

8. હોંગકોંગ અને તેની શરૂઆતમાં ભારતમાં થયેલી ધરપકડો સાથે સંકળાયેલો આ તાજેતરનો કેસ વૈશ્વિક સ્તરે ગુનાહિત કાર્ટેલ્સને સ્પષ્ટ સંદેશ આપશે કે તેઓ કાયદામાંથી છટકી શકશે નહીં, અને એક મજબૂત નિવારણ તરીકે કામ કરવું જોઈએ

YP/JD

(Release ID: 1991610) Visitor Counter : 90