ఆరోగ్య & కుటుంబ సంక్షేమ మంత్రిత్వ శాఖ నిర్వహించిన జాతీయ ఆరోగ్య కుటుంబ సర్వే (ఎన్‌హెచ్‌ఎఫ్‌ఎస్‌)లో పోషకాహార లోపం, బరువు తగ్గడం మరియు వృధాగా మారడం వంటి పౌష్టికాహార లోపానికి సంబంధించిన సూచికలు స్థిరమైన అభివృద్ధిని చూపించాయి. ఎన్‌ఎఫ్‌హెచ్‌ఎస్‌-5 (2019-21) ఇటీవలి నివేదిక ప్రకారం  ఎన్‌ఎఫ్‌హెచ్‌ఎస్‌-4  (2015-16)తో పోలిస్తే 5 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు ఉన్న పిల్లలకు పోషకాహార సూచికలు మెరుగుపడ్డాయి. స్టంటింగ్ 38.4% నుండి 35.5%కి తగ్గింది. అలాగే  వృధా 21.0% నుండి 19.3%కి మరియు తక్కువ బరువు ప్రాబల్యం 35.8% నుండి 32.1%కి తగ్గింది.

నవంబర్ 2023 నెల పోషన్ ట్రాకర్  డేటా ప్రకారం 6 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు ఉన్న 7.44 కోట్ల మంది పిల్లలను కొలుస్తారు. వీరిలో 37.51% మంది కుంగిపోయినట్లు కనుగొనబడింది. 17.43% తక్కువ బరువు మరియు 6% 5 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు ఉన్న పిల్లలు ఉన్నట్లు కనుగొనబడింది.  ఎన్ఎఫ్‌హెచ్‌ఎస్‌ 5 అంచనా వేసిన దానికంటే తక్కువ బరువు మరియు వృధా స్థాయిలు చాలా తక్కువగా ఉన్నాయి.

పోషకాహార లోపం పరిష్కారానికి ప్రభుత్వం అధిక ప్రాధాన్యతనిస్తుంది. పోషకాహారానికి సంబంధించిన వివిధ అంశాలను పరిష్కరించడానికి రాష్ట్రాలు/కేంద్రపాలిత ప్రాంతాల ద్వారా వివిధ మంత్రిత్వ శాఖలు/విభాగాల యొక్క అనేక పథకాలు/కార్యక్రమాలను అమలు చేస్తోంది. 15వ ఎఫ్‌సిలో 6 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు ఉన్న పిల్లలు, గర్భిణీ స్త్రీలు మరియు పాలిచ్చే తల్లులు, కౌమార బాలికలు (14 - 18 సంవత్సరాలు) పోషకాహార మద్దతు యొక్క భాగాలు; ప్రారంభ బాల్య సంరక్షణ మరియు విద్య [3-6 సంవత్సరాలు]; మిషన్ సక్షం అంగన్‌వాడీ మరియు పోషణ్ 2.0 (మిషన్ పోషణ్ 2.0) కింద ఆధునిక, అప్‌గ్రేడ్ చేసిన సక్షం అంగన్‌వాడీ, పోషణ్ అభియాన్ మరియు కౌమార బాలికల పథకంతో సహా అంగన్‌వాడీ మౌలిక సదుపాయాలు పునర్వ్యవస్థీకరించబడ్డాయి. మిషన్ పోషణ్ 2.0 మాతృ పోషకాహారం, శిశువులు మరియు చిన్నపిల్లలకు ఆహారం ఇవ్వడానికి నియమాలు, ఎంఏఎం/ఎస్‌ఏఎం చికిత్స మరియు ఆయుష్ పద్ధతుల ద్వారా క్షీణత మరియు రక్తహీనతతో పాటు తక్కువ బరువు వ్యాప్తిని తగ్గించడంపై దృష్టి పెడుతుంది.

మిషన్ పోషణ్ 2.0 కింద దేశవ్యాప్తంగా ఉన్న 13.97 లక్షల ఏడబ్ల్యూసి నెట్‌వర్క్ ద్వారా లబ్దిదారులకు సంవత్సరానికి 300 రోజులు సప్లిమెంటరీ న్యూట్రిషన్ అందించబడుతుంది. ఇది సిఫార్సు చేయబడిన ఆహారంతో పోలిస్తే తీసుకోవడంలో అంతరాన్ని తగ్గించడానికి ఉపకరిస్తుంది. సూక్ష్మపోషకాల అవసరాలను తీర్చడానికి మరియు మహిళలు మరియు పిల్లలలో రక్తహీనతను నియంత్రించడానికి ఏడబ్ల్యూసీలకు బలవర్ధకమైన బియ్యం మాత్రమే సరఫరా చేయబడుతోంది. 6 సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు ఉన్న పిల్లలు, గర్భిణీ స్త్రీలు, పాలిచ్చే తల్లుల కోసం అంగన్‌వాడీ కేంద్రాలలో వేడిగా వండిన భోజనం మరియు టేక్ హోమ్ రేషన్  తయారీకి మిల్లెట్స్‌ను ఉపయోగించడంపై ఎక్కువ ప్రాధాన్యత ఇవ్వబడింది.
 

పోషణ్ 2.0 యొక్క లక్ష్యాలు క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:

 

• దేశ మానవ మూలధన అభివృద్ధికి తోడ్పాడును అందించడం
• పోషకాహార లోపం యొక్క సవాళ్లను పరిష్కరించడం
• స్థిరమైన ఆరోగ్యం మరియు శ్రేయస్సు కోసం పోషకాహార అవగాహన మరియు మంచి ఆహారపు అలవాట్లను ప్రోత్సహించడం; మరియు
• కీలక వ్యూహాల ద్వారా పోషకాహార సంబంధిత లోపాలను పరిష్కరించడం

గుర్తింపు పొందిన ల్యాబ్‌లలో పోషకాహార నాణ్యత మరియు పరీక్షలను మెరుగుపరచడానికి పాలనను మెరుగుపరచడానికి పోషణ్ ట్రాకర్ కింద డెలివరీ మరియు పరపతి సాంకేతికతను బలోపేతం చేయడానికి చర్యలు తీసుకోబడ్డాయి. పోషకాహార లోపం మరియు సంబంధిత వ్యాధుల నివారణకు ఆయుష్ వ్యవస్థల వినియోగాన్ని ప్రోత్సహించాలని రాష్ట్రాలు/యుటిలు సూచించబడ్డాయి. పోషకాహార పద్ధతుల్లో సంప్రదాయ పరిజ్ఞానాన్ని పెంపొందించడం ద్వారా ఆహార వైవిధ్య అంతరాన్ని తీర్చడానికి అంగన్‌వాడీ కేంద్రాలలో పోషణ వాటికలను అభివృద్ధి చేయడానికి ఒక కార్యక్రమం కూడా చేపట్టబడింది.

సత్వర పర్యవేక్షణ కోసం సప్లిమెంటరీ న్యూట్రిషన్‌ను అందించడాన్ని రియల్ టైమ్ మానిటరింగ్‌కు సంబంధించి పాలనను మెరుగుపరచడానికి బలమైన ఐసిటి ఎనేబుల్ ప్లాట్‌ఫారమ్ అయిన 'పోషన్ ట్రాకర్' కింద పోషకాహార సేవల పంపిణీలో మరింత పారదర్శకత మరియు జవాబుదారీతనం మరియు నాణ్యతను నిర్ధారించడానికి ప్రభుత్వం 13 జనవరి 2021న స్ట్రీమ్‌లైనింగ్ మార్గదర్శకాలను జారీ చేసింది.

పోషణ్ 2.0 కింద పౌష్టికాహార అంశాలపై ప్రజలకు అవగాహన కల్పించేందుకు జన్ ఆందోళన్‌కు దారితీసే కమ్యూనిటీ మొబిలైజేషన్ మరియు అవేర్‌నెస్ అడ్వకేసీ చేపట్టిన ప్రధాన కార్యకలాపాలలో ఒకటి. ప్రాంతీయ భాషల్లో వీడియోలు, కరపత్రాలు, ఫ్లైయర్‌లు మొదలైన వాటి రూపంలో ఐఈసీ మెటీరియల్ కూడా క్లిష్టమైన థీమ్‌ల చుట్టూ అభివృద్ధి చేయబడింది. వివిధ మంత్రిత్వ శాఖలు/డిపార్ట్‌మెంట్‌లు మరియు ఇతర వాటాదారులతో కలిసి కమ్యూనిటీ ఆధారిత ఈవెంట్‌లు, పోషన్ మాహ్ మరియు పోషన్ పఖ్వాడా నిర్వహించడం ద్వారా సామాజిక & ప్రవర్తనా మార్పులు ప్రేరేపించబడ్డాయి. ఇప్పటివరకు, సెప్టెంబరు మరియు మార్చి-ఏప్రిల్ నెలలలో జరుపుకునే 11 పోషన్ మాస్ మరియు పోషన్ పఖ్వాదాస్ ద్వారా కమ్యూనిటీ ఎంగేజ్‌మెంట్ ప్రోగ్రామ్‌ల కింద రాష్ట్రాలు/యుటిలు 90 కోట్లకు పైగా కార్యకలాపాలను నివేదించాయి. కమ్యూనిటీ బేస్డ్ ఈవెంట్‌లు (సిబిఈలు) పోషకాహార పద్ధతులను మార్చడంలో ముఖ్యమైన వ్యూహంగా పనిచేశాయి.సిబిఈలు గర్భిణీ స్త్రీలు మరియు రెండు సంవత్సరాల కంటే తక్కువ వయస్సు ఉన్న పిల్లల జీవితంలో కీలకమైన మైలురాళ్లను జరుపుకోవడానికి మరియు ఆహార వైవిధ్యంతో తగిన పరిపూరకరమైన ఆహారాన్ని అందించడానికి సరైన సమయానికి సంబంధించిన క్లిష్టమైన సమాచారాన్ని వ్యాప్తి చేయడంలో సహాయపడతాయి. ఇప్పటివరకు దాదాపు 3.70 కోట్ల కమ్యూనిటీ బేస్డ్ ఈవెంట్‌లు జరిగాయి.

ఈ విషయాన్ని మహిళా శిశు అభివృద్ధి శాఖ మంత్రి శ్రీమతి స్మృతి జుబిన్ ఇరానీ ఈరోజు రాజ్యసభలో లిఖితపూర్వకంగా తెలిపారు.
 

***

(Release ID: 1989004) Visitor Counter : 149