457.   શ્રી રતનસિંહ મગનસિંહ રાઠોડઃ

શું ગ્રામ વિકાસ મંત્રીશ્રીને એ જણાવશે કેઃ

(a)     પ્રધાનમંત્રી ગ્રામ સડક યોજના (પીએમજીએસવાય)-III માટે માર્ગોની પસંદગી માટે અપનાવવામાં આવેલા માપદંડો;

(બ)     ગુજરાતમાં પીએમજીએસવાય-III હેઠળ ભંડોળની ફાળવણી કરવામાં આવી છે કે કેમ; અને

(c)     જો એમ હોય તો, છેલ્લાં ત્રણ વર્ષ દરમિયાન ગુજરાતમાં પીએમજીએસવાય-૩ હેઠળ ફાળવવામાં આવેલા ભંડોળની વિગતો જિલ્લાવાર?

 

ઉત્તર

ગ્રામીણ વિકાસ મંત્રાલયનાં રાજ્ય મંત્રી

(સાધ્વી નિરંજન જ્યોતિ)

 

(ક):    ગુજરાત રાજ્યએ પ્રધાનમંત્રી ગ્રામ સડક યોજના- 1 અને 2 હેઠળ મંજૂર થયેલા તમામ પ્રોજેક્ટ પૂર્ણ કર્યા છે. અત્યારે આ પ્રોજેક્ટને પીએમજીએસવાય – III હેઠળ મંજૂરી આપવામાં આવી છે, જે હાલનાં રૂટ્સ અને મુખ્ય ગ્રામીણ લિંક્સને અપગ્રેડ કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે, જે અન્ય બાબતો ઉપરાંત ગ્રામીણ કૃષિ બજારો, ઉચ્ચતર માધ્યમિક શાળાઓ અને હોસ્પિટલોને જોડે છે.

પ્રધાનમંત્રી ગ્રામ સડક યોજના (પીએમજીએસવાય-III)ની શરૂઆત વર્ષ 2019માં કરવામાં આવી હતી, જેનો ઉદ્દેશ 1,25,000 કિલોમીટરનાં માર્ગો અને મુખ્ય ગ્રામીણ લિંક્સને મજબૂત કરવાનો છે, જે ગ્રામીણ કૃષિ બજારો (જીઆરએમ), ઉચ્ચતર માધ્યમિક શાળાઓ અને હોસ્પિટલોને જોડશે. રાજ્ય સરકારો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને ફાળવવામાં આવેલા એકંદર લક્ષ્યાંકોની અંદર જિલ્લાવાર/બ્લોકવાર લક્ષ્યાંકોની ફાળવણી સંબંધિત રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો દ્વારા કરવામાં આવે છે. કોઈ ચોક્કસ જિલ્લા/બ્લોકમાં રસ્તાઓની પસંદગી રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો દ્વારા કરવામાં આવે છે, જે માર્ગ અને બજાર, શૈક્ષણિક, તબીબી અને પરિવહન માળખાગત સુવિધાઓ દ્વારા સેવા પૂરી પાડવામાં આવતી વસતિના આધારે ગણવામાં આવે છે, જેની ગણતરી પાત્રતા ધરાવતા માર્ગોની ઉપયોગિતા મૂલ્યના આધારે કરવામાં આવે છે, જે સંબંધિત માર્ગ દ્વારા જોડાયેલી છે. કાર્યક્રમ અમલીકરણ એકમો (પીઆઈયુ), જિલ્લા પંચાયતો, રાજ્ય ગ્રામ સડક વિકાસ એજન્સી (એસઆરઆરડીએ) અને રાજ્ય સ્તરીય સ્થાયી સમિતિ (એસએલએસસી)ને સાંકળતી પ્રોજેક્ટ દરખાસ્તો તૈયાર કરવામાં આવે છે/મંજૂર કરવામાં આવે છે.

પીએમજીએસવાય-III માર્ગદર્શિકામાં રસ્તાઓના આયોજન અને પસંદગીના તબક્કે જનપ્રતિનિધિઓ સાથે પરામર્શ કરવા માટે એક ઇનબિલ્ટ મિકેનિઝમ છે. પીએમજીએસવાય- III હેઠળ માર્ગોની પસંદગી પીએમજીએસવાય-IIIની માર્ગદર્શિકામાં નિર્ધારિત પ્રક્રિયા અનુસાર કરવામાં આવે છે, જેમાં સામેલ કરવામાં આવ્યું છે કે વિસ્તૃત અપગ્રેડેશન કમ કોન્સોલિડેશન પ્રાયોરિટી લિસ્ટ (સીયુસીપીએલ) ઇન્ટરમિડિયેટ પંચાયત સાથે યોગ્ય પરામર્શ કર્યા પછી તૈયાર કરવામાં આવશે અને યોગ્ય ચકાસણી પછી મંજૂરી માટે જિલ્લા પંચાયત સમક્ષ મૂકવામાં આવશે. આ માર્ગદર્શિકામાં વધુમાં જણાવાયું છે કે, સાંસદો/વિધાનસભા સભ્યોને સીયુસીપીએલની નકલ આપવામાં આવશે અને નીચલા સ્તરની પંચાયત સંસ્થાઓનાં તેમનાં સૂચનો અને સૂચનો પર જિલ્લા પંચાયત દ્વારા સંપૂર્ણ વિચારણા કરવામાં આવશે, જ્યારે તેની મંજૂરી આપવામાં આવશે. જિલ્લા પંચાયત દ્વારા મંજૂરી મળ્યા બાદ આ દરખાસ્તોને મંજૂરી માટે રાજ્ય સ્તરીય સ્થાયી સમિતિ (એસએલએસસી) સમક્ષ રજૂ કરવામાં આવશે. રાજ્યની ટેકનિકલ એજન્સીઓ અને અન્ય સ્તરે ચકાસણી કર્યા પછી એસએલએસસી દ્વારા મંજૂર કરવામાં આવેલી દરખાસ્તો અને પીએમજીએસવાયની માર્ગદર્શિકાઓને અનુરૂપ ડીપીઆરને કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા મંજૂરી માટે હાથ ધરવામાં આવે છે.

 

(બી) અને (સી): પીએમજીએસવાયનાં અમલીકરણ માટે ભંડોળ રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોને તેમની પાસેથી પ્રાપ્ત થયેલી દરખાસ્તોને આધારે આપવામાં આવે છે અને તેનો આધાર અન્ય બાબતો ઉપરાંત હાથ ધરવામાં આવેલા કાર્યો, અમલીકરણની ક્ષમતા અને બિનઉપયોગી ભંડોળ પર રહેલો છે. જિલ્લા સ્તરે પ્રોગ્રામ ઇમ્પ્લિમેન્ટેશન યુનિટ્સ (પીયુ)ને વધુ ભંડોળ રીલિઝ કરવાની કામગીરી સંબંધિત રાજ્ય સરકારો દ્વારા કરવામાં આવે છે, જે પી.આઇ.યુ.ની શોષણ ક્ષમતાને આધારે કરવામાં આવે છે.

 

ગુજરાત રાજ્યને છેલ્લાં ત્રણ વર્ષ અને ચાલુ વર્ષ (29.11.2023ના રોજ) દરમિયાન બહાર પાડવામાં આવેલું ભંડોળ નીચે મુજબ આપવામાં આવ્યું છે: -

 

(કરોડમાં રૂ.

નાણાકીય વર્ષ	કેન્દ્રીય હિસ્સાનું ઓપનિંગ બેલેન્સ	કેન્દ્રિય ભાગ પ્રકાશિત થયેલ છે	કુલ કેન્દ્રીય હિસ્સો ઉપલબ્ધ	ખર્ચ (રાજ્યના હિસ્સા સહિત)
2020-21	66.39	79.08	145.47	133.32
2021-22	71.89	195.50	267.39	400.16
2022-23	28.76	266.63	295.39	461.69
2023-24 (29.11.2023 સુધી)	18.64	180.84	199.48	166.15

CB/GP/JD 

(Release ID: 1982863) Visitor Counter : 94