નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ફેશન ટેકનોલોજી, ગાંધીનગર દ્વારા સામાજિક-આર્થિક વિકાસ અને દેશના વિકાસમાં હાથવણાટ ક્ષેત્રના યોગદાનને કેન્દ્રમાં રાખીને પેનલ ડિસ્કશનથી શરૂ કરીને શ્રેણીબદ્ધ કાર્યક્રમોનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. ત્યારબાદ સિંગલ ઇક્કત, પટોલા વણાટ, કચ્છ શાલ વણાટ, ભાસરિયા, બારોચના સુજાણી, બારાબંકી વણાટના ગામચા અને કાલા કોટન વણાટ જેવા હાથવણાટનું પ્રદર્શન અને નિદર્શન યોજાયું હતું. વિદ્યાર્થીઓએ હાથવણાટમાં સજ્જ થઈને અને વિન્ડો ઇન્સ્ટોલેશન, ક્વિઝ અને સેલ્ફી સ્પર્ધાઓ જેવી વિવિધ પ્રવૃત્તિઓમાં ભાગ લઈને ઉજવણીની ભાવનામાં જોડાયા હતા.

આ ચર્ચાના પેનલિસ્ટમાં સુશ્રી વિલુ મિઝરા (ઇન્સ્ટિટ્યૂશનલ હેડ અને 'ડિઝાઇન ડીલ' સ્ટુડિયોના સ્થાપક), શ્રીમતી જય કાકાણી (ડિઝાઇન એજ્યુકેટર અને આર્ટ ક્યુરેટર), સુશ્રી સોનલ મહેતા (ઇડી અને સ્થાપક એકલવ્ય ફાઉન્ડેશન), ડો.રીના ભાટિયા (આસિસ્ટન્ટ પ્રોફેસર ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ ક્લોથિંગ એન્ડ ટેક્સટાઇલ્સ, એમએસ યુનિવર્સિટી બરોડા) અને ડો. વંદિતા શેઠ (એસોસિએટ પ્રો. પ્રો. એનઆઇએફટી, જીએનઆર)નો સમાવેશ થાય છે. સત્રનું સંચાલન ડો. શુબંગી યાદવ (એસોસિએટ પ્રોફેસર એનઆઈએફટી) દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું.

આ ચર્ચામાં ટેક્સટાઇલ ઉદ્યોગ કેવી રીતે ભારતનું બીજા ક્રમનું સૌથી મોટું રોજગારીનું સર્જન કરતું ક્ષેત્ર છે અને હાથવણાટ અને સ્વદેશી પદ્ધતિઓ તેમાં પ્રદાન કરે છે, જેમાં મુખ્યત્વે મહિલાઓને રોજગારી આપવામાં આવે છે. હેન્ડલૂમ એ આત્મ-નિયંત્રણ અને તાકાતની પ્રેક્ટિસને જોડતી જીવનશૈલી છે, જે મુખ્યત્વે અહમિસાના પ્રતીક તરીકે ઉભરી રહી છે. ભારત એક ઉષ્ણકટિબંધીય પ્રદેશ હોવાને કારણે, અમારા હેન્ડલૂમ્સ આખું વર્ષ આરામ પ્રદાન કરવા માટે શ્રેષ્ઠ રીતે અનુકૂળ છે. આ પોતે જ તેનું વિશિષ્ટ વેચાણ બિંદુ છે. હેન્ડલૂમ ક્ષેત્ર પણ સમુદાયો અને કુદરતી સંસાધનોના ઇકોસિસ્ટમ તરીકે એક સાથે ઉભા રહીને વિશ્વને આશ્ચર્યચકિત કરે છે.

એકલવ્ય ફાઉન્ડેશનના એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર અને ફાઉન્ડર સુશ્રી સોનલ મહેતાએ ઉદ્યોગના સંદર્ભમાં ફેરવિચારણા કરવાની અને ગ્રાહકોની જરૂરિયાતો અનુસાર આ હસ્તકલાઓ માટે ભવિષ્યનું નિર્માણ કરવાનો પ્રયોગ કરવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. તેણીએ એક રસપ્રદ દૃષ્ટિકોણ આપ્યો જેમાં હેન્ડલૂમ વણકરને સંગઠિત કરવું જરૂરી છે કારણ કે તેઓને સંગઠિત મિલ ક્ષેત્રના પડકારોનો સામનો કરવો પડે છે.

નિફ્ટ ગાંધીનગરના પૂર્વ ડિરેક્ટર શ્રીમતી વિલુ મિર્ઝાએ આ કાપડને મુખ્યત્વે કૃષિ કોમોડિટી તરીકે કેવી રીતે જોવામાં આવતું હતું (તેનો ઉપયોગ પેકેજિંગ બેગ અને કોથળાઓ બનાવવા માટે થતો હતો) વિશે વાત કરી હતી. જો કે, પ્લાસ્ટિકની થેલીઓ અને અન્ય પેકેજિંગ સામગ્રીના આગમન સાથે, હેન્ડલૂમ વણકરના કામમાં ઘટાડો થયો છે. તેથી હવે આ હેન્ડલૂમ વણાયેલા ઉત્પાદનોને ફરીથી સુસંગત બનાવવા માટે તેમને નવો દ્રષ્ટિકોણ આપવો જરૂરી છે. તેમણે સમુદાય શિક્ષણ અને ક્લસ્ટર વિકાસ કેવી રીતે આ ક્ષેત્રના વિકાસમાં સકારાત્મક ફાળો આપી શકે છે તે વિશે પણ વાત કરી.

અસલના શ્રી આનંદે જણાવ્યું હતું કે, હાથવણાટ તેની કુદરતી ઉત્પાદન પ્રક્રિયાને કારણે આરામ આપે છે, તે શ્વાસ લેવા યોગ્ય છે અને હાથવણાટના કાપડના આ ગુણોની ઉજવણી થવી જોઈએ.

સુશ્રી જય કાકાણી, ડિઝાઇન એજ્યુકેટર અને આર્ટ ક્યુરેટરે ઉત્પાદનની સૌથી વધુ જવાબદાર પદ્ધતિઓમાંની એક તરીકે હેન્ડલૂમ પરની આંતરદૃષ્ટિનું આદાનપ્રદાન કર્યું હતું, જે સસ્ટેઇનેબલ ડેવલપમેન્ટ ગોલ્સને અનુસરી રહી છે. તે માને છે કે કાંતવા (સૂતર) કરવા માટે અને કાપડને વણાટવા માટે, વ્યક્તિએ પોતાની ભાવનાના નિયંત્રણમાં રહેવાની અને ધીરજ રાખવાની જરૂર છે. તેના હેન્ડલૂમ અનુસાર, 'અહિંસા'ના સાચા સંવાદનો સમાવેશ થાય છે.

ડો. રીના ભાટિયા શૈક્ષણિક સંશોધનને શક્યતાઓ ઓળખવા, જોડાણો બનાવવા અને હેન્ડલૂમ વણકર સાથે જોડાણ કરવા પ્રોત્સાહિત કરે છે, જે તેમના માટે નવા દરવાજા ખોલી શકે છે.

આ ઇવેન્ટના કેટલાક મુખ્ય ઉપહાર એ હતા કે ટકાઉ વેતન સાથે ગૌરવ અને આદર એ યુવા પેઢીને હસ્તકલાની સંડોવણી માટે ખાતરી આપવાનો એક માર્ગ છે. સમુદાયો બજારો અને કારીગરોની સાથે કેવી રીતે કાર્ય કરે છે અને ગ્રાહકોને પહોંચી વળવા માટે આ આંતરદૃષ્ટિનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરે છે તે સમજવું પણ મહત્વપૂર્ણ છે.

આ ઇવેન્ટથી વિદ્યાર્થીઓને હેન્ડલૂમ નિષ્ણાતો સાથે વાતચીત કરવામાં મદદ મળી અને વાતચીત અને નવીન ઉકેલો માટે જગ્યા ખુલી.

CB/GP/JD

(Release ID: 1946498) Visitor Counter : 144