जलशक्ती मंत्रालय
गतिशील भूजल संसाधन मूल्यांकन अहवाल
Posted On:
08 DEC 2022 6:00PM by PIB Mumbai
नवी दिल्ली, 8 डिसेंबर 2022
राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांच्या सहकार्याने केंद्रीय भूजल बोर्ड द्वारे देशाचे गतिशील भूजल संसाधन मूल्यांकन वेळोवेळी केले जाते. 2022 च्या मूल्यांकनानुसार, एकूण वार्षिक भूजल पुनर्भरण 437.60 अब्ज क्युबिक मीटर , काढण्यायोग्य वार्षिक भूजल स्त्रोत 398.08 अब्ज क्युबिक मीटर , वार्षिक भूजल निकासी (सर्व वापरासाठी) 239.16 अब्ज क्युबिक मीटर आहे. भूजल निकासी स्थिती , जी काढण्यायोग्य वार्षिक भूजल स्त्रोतापेक्षा सर्व वापरासाठी (सिंचन, औद्योगिक आणि घरगुती वापर) वार्षिक भूजल निकासीच्या मूल्यमापनाचा एक मोजमाप असून संपूर्ण देशासाठी 60.08% आहे.
तसेच, 2022 च्या मूल्यांकनानुसार, देशातील एकूण 7089 मूल्यांकन युनिट्सपैकी, 1006 युनिट्स (14%) 'अतिशोषित' म्हणून वर्गीकृत केले आहेत, ज्यात वार्षिक भूजल उत्खनन हे काढण्यायोग्य वार्षिक भूजल संसाधनापेक्षा अधिक आहे.
विस्तृत अहवाल http://cgwb.gov.in/documents/2022-11-11-GWRA%202022.pdf वर पाहता येईल.
2022 च्या मूल्यांकनानुसार, देशासाठी एकूण वार्षिक भूजल पुनर्भरण 437.6 अब्ज घनमीटर (BCM) आहे, जे 2017 च्या (431.86 BCM) मूल्यांकनाच्या तुलनेत 5.74 अब्ज घनमीटर अधिक आहे. तसेच, 2022 च्या मूल्यांकनात वार्षिक भूजल उत्खनन 239.16 अब्ज घनमीटर इतके मूल्यांकन केले आहे , जे 2017 च्या (248.69 BCM) मूल्यांकनाच्या तुलनेत अंदाजे 9.53 अब्ज घनमीटर कमी आहे. संपूर्ण देशासाठी सरासरी ‘निकासी टप्पा ’ 60.08% आहे , जो 2017 (63.33%) च्या तुलनेत 3.25% कमी आहे.
विस्तृत विश्लेषण दर्शवते की देशातील 909 मूल्यांकन युनिट्समध्ये 2017 च्या मूल्यांकनाच्या तुलनेत भूजल स्थितीत सुधारणा झाली आहे.
2022 च्या मूल्यांकनानुसार देशातील अतिशोषित मूल्यांकन युनिट्सचा राज्य-निहाय तपशील परिशिष्टात दिला आहे.
ANNEXURE
REGARDING “DYNAMIC GROUND WATER RESOURCE ASSESSMENT REPORT”.
|
S.No.
|
State/Union Territories
|
Total
No. of Assessed Units
|
Over-Exploited Assessment Units
|
| |
States
|
|
Nos.
|
%
|
|
|
1
|
Andhra Pradesh
|
667
|
6
|
0.9
|
|
|
2
|
Arunachal Pradesh
|
11
|
|
|
|
|
3
|
Assam
|
28
|
|
|
|
|
4
|
Bihar
|
535
|
8
|
1.50
|
|
|
5
|
Chhattisgarh
|
146
|
|
|
|
|
6
|
Delhi
|
34
|
15
|
44.12
|
|
|
7
|
Goa
|
12
|
|
|
|
|
8
|
Gujarat
|
252
|
23
|
9.13
|
|
|
9
|
Haryana
|
143
|
88
|
61.54
|
|
|
10
|
Himachal Pradesh
|
10
|
|
|
|
|
11
|
Jharkhand
|
263
|
5
|
1.90
|
|
|
12
|
Karnataka
|
234
|
49
|
20.94
|
|
|
13
|
Kerala
|
152
|
|
|
|
|
14
|
Madhya Pradesh
|
317
|
26
|
8.20
|
|
|
15
|
Maharashtra
|
353
|
11
|
3.12
|
|
|
16
|
Manipur
|
9
|
|
|
|
|
17
|
Meghalaya
|
12
|
|
|
|
|
18
|
Mizoram
|
26
|
|
|
|
|
19
|
Nagaland
|
11
|
|
|
|
|
20
|
Odisha
|
314
|
|
|
|
|
21
|
Punjab
|
153
|
117
|
76.47
|
|
|
22
|
Rajasthan
|
302
|
219
|
72.52
|
|
|
23
|
Sikkim
|
6
|
|
|
|
|
24
|
Tamil Nadu
|
1166
|
360
|
30.87
|
|
|
25
|
Telangana
|
594
|
13
|
2.20
|
|
|
26
|
Tripura
|
59
|
|
|
|
|
27
|
Uttar Pradesh
|
836
|
63
|
7.54
|
|
|
28
|
Uttarakhand
|
18
|
|
|
|
|
29
|
West Bengal
|
345
|
|
|
|
|
30
|
Andaman and Nicobar
|
36
|
|
|
|
|
31
|
Chandigarh
|
1
|
|
|
|
|
32
|
Dadra & Nagar Haveli
|
1
|
1
|
100.00
|
|
| |
Daman & Diu
|
2
|
2
|
100.00
|
|
|
33
|
Jammu and Kashmir
|
20
|
|
|
|
|
34
|
Ladakh
|
8
|
|
|
|
|
35
|
Lakshadweep
|
9
|
|
|
|
|
36
|
Puducherry
|
4
|
|
|
|
| |
Grand Total
|
7089
|
1006
|
14.19
|
|
S.Kakade/S.Kane/P.Malandkar
सोशल मिडियावर आम्हाला फॉलो करा:
@PIBMumbai 
/PIBMumbai 
/pibmumbai 
pibmumbai[at]gmail[dot]com 
/PIBMumbai 
/pibmumbai
(Release ID: 1881903)
Visitor Counter : 176