1586.  શ્રી દુષ્યંત સિંહ:

શું કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ મંત્રી જણાવશો કે:

1. દેશભરના વિવિધ રાજ્યોમાં નકલી બિયારણના ગેરકાયદે વેચાણ અંગે શું સરકારને જાણ છે? અને જો હોય, તો તેની વિગતો શું છે;
2. 2015 થી 2022 દરમિયાન દેશમાં જપ્ત કરવામાં આવેલા નકલી બિયારણની વિગતો ક્વિન્ટલ/ટનના જથ્થામાં અને તેમની કિંમત, રાજ્ય અનુસાર અને કોમોડિટી અનુસાર;
3. 2015 થી 2022 સુધીમાં દેશમાં નકલી અને નબળી ગુણવત્તાવાળા બિયારણનું વેચાણ કરવા બદલ જેમની સામે કેસ નોંધવામાં આવ્યો હોય કંપનીઓ અને ધરપકડ કરવામાં આવેલી વ્યક્તિઓની વિગતો, રાજ્ય અનુસાર અને કંપની અનુસાર;
4. વર્ષ 2018 થી 2022 સુધીમાં નબળી ગુણવત્તાવાળા બીજ અથવા નકલી બિયારણોનું વાવેતર કરવાથી ખેડૂતોને થયેલા નુકસાનની રાજ્ય અનુસાર વિગતો; અને
5. શું સરકારે વર્ષોથી નબળી ગુણવત્તાવાળા અથવા નકલી બિયારણનાં ઉત્પાદન અને પરિવહન સાથે સંકળાયેલા ગેરકાયદે માફિયાઓના નેટવર્કને ઓળખી કાઢ્યું છે? અને જો એમ હોય તો, કયા રાજ્યોમાં આવું થઇ રહ્યું છે તેની વિગતો?

જવાબ

કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ મંત્રી (શ્રી નરેન્દ્રસિંહ તોમર)

(a) થી (e)  આંધ્રપ્રદેશ, ગુજરાત, કર્ણાટક, મહારાષ્ટ્ર અને તેલંગાણા રાજ્યોએ નકલી બિયારણનું વેચાણ થતું હોવાની જાણ કરી છે. વર્ષ 2015 થી 2022 દરમિયાન જપ્ત કરવામાં આવેલા નકલી બિયારણનો જથ્થો, તેમની કિંમત, જેમની સામે કેસ નોંધવામાં આવ્યા છે તે કંપનીઓ અને ધરપકડ કરવામાં આવેલી વ્યક્તિઓની રાજ્ય અનુસાર વિગતો અનુક્રમે કોષ્ટક-1 અને કોષ્ટક-2 માં આ સાથે આપેલી છે.

નબળી ગુણવત્તાવાળા બિયારણ અથવા નકલી બિયારણનું વાવેતર કરવાથી ખેડૂતોને નુકસાન થયું હોવાની માત્ર આંધ્રપ્રદેશ દ્વારા જાણ કરવામાં આવી છે, જેમાં વર્ષ 2018 થી 2022સુધીમાં રૂ. 2.08 લાખનું નુકસાન થયું છે.

કોઇપણ રાજ્યએ નકલી બિયારણોનાં ઉત્પાદન અને પરિવહનમાં સામેલ ગેરકાયદે માફિયાઓના નેટવર્ક અંગેની જાણ કરી નથી.