पर्यावरण, वन एवं जलवायु परिवर्तन मंत्रालय
azadi ka amrit mahotsav

एकदाच वापरण्याजोग्या प्लास्टिकवर बंदी

Posted On: 21 MAR 2022 7:19PM by PIB Mumbai

नवी दिल्ली, 21 मार्च 2022

प्लास्टिक कचरा व्यवस्थापन नियम (PWMR),2016,मध्ये संपूर्ण देशभरात पर्यावरण स्नेही पद्धतीने प्लास्टिक कचरा व्यवस्थापनासाठी वैधानिक रूपरेषा आहे. चौतीस राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांनी प्लॅस्टिक कचरा व्यवस्थापन  नियम, 2016 मध्ये केलेल्या सुधारणांनुसार , प्लास्टिक पिशव्या आणि/किंवा अन्य एकदाच वापरण्याजोग्या  प्लास्टिकच्या वस्तूंवर पूर्ण किंवा अंशतः बंदी घालण्याशी संबंधित नियमांबाबत  अधिसूचना/आदेश जारी केले आहेत. विस्तृत माहिती परिशिष्टात आहे.एकदाच वापरण्याजोग्या प्लास्टिकचे उच्चाटन करण्यासाठी आणि प्लास्टिक कचरा व्यवस्थापन नियम  2016 च्या प्रभावी अंमलबजावणीसाठी राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांना   मुख्य सचिव/प्रशासक यांच्या अध्यक्षतेखाली एक विशेष कृती  दल स्थापन करण्याची विनंती करण्यात आली .  आतापर्यंत बत्तीस राज्ये/केंद्रशासित प्रदेशांनी विशेष कृती दलाची स्थापना केली आहे. मंत्रालयाने या संदर्भात राष्ट्रीय स्तरावरील कृती दल देखील स्थापन केले आहे. राज्य/केंद्रशासित प्रदेश सरकारे आणि संबंधित केंद्रीय मंत्रालये/विभागांनाही सर्वसमावेशक कृती आराखडा विकसित करून त्याची कालबद्ध पद्धतीने अंमलबजावणी करण्याची विनंती करण्यात आली आहे.

चौदा राज्ये/केंद्रशासित प्रदेश आणि बारा केंद्रीय मंत्रालयांनी त्यांच्या सर्वसमावेशक कृती योजना आखल्या आहेत.

ई-कॉमर्स कंपन्यांना, एकदाच वापरण्याजोग्या प्लास्टिक विक्रेते/वापरकर्ते आणि प्लास्टिक कच्चा माल उत्पादकांना एकदाच वापरण्याजोग्या प्लास्टिकच्या वस्तू टप्प्याटप्प्याने बंद करण्यासंदर्भात निर्देश जारी करण्यात आले आहेत.

प्लॅस्टिक कचरा व्यवस्थापन (PWM) नियम, 2016 नुसार, गुटखा, तंबाखू आणि पान मसाला साठवण्यासाठी, पॅकिंग करण्यासाठी किंवा विक्री करण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या प्लास्टिकच्या साहित्यावर पूर्ण बंदी आहे. मोठ्या प्रमाणावर  कचरा क्षमता आणि कमी उपयुक्ततेच्या आधारावर देखील मंत्रालयाने 12 ऑगस्ट 2021 रोजी प्लास्टिक कचरा व्यवस्थापन दुरुस्ती नियम, 2021 अधिसूचित केला आहे, ज्यामध्ये  1 जुलै 2022 पासून खालील कमी उपयुक्तता आणि अधिक  कचरा क्षमता असलेल्या एकदाच वापरण्याजोग्या प्लास्टिक वस्तूंचे उत्पादन, आयात, साठा, वितरण, विक्री आणि वापर प्रतिबंधित केला आहे.

i प्लॅस्टिक काडी असलेले इअर बड्स,  फुग्यांसाठी प्लास्टिकच्या काड्या, प्लास्टिकचे ध्वज, कँडी स्टिक्स, आइस्क्रीम स्टिक्स, सजावटीसाठी पॉलिस्टीरिन [थर्मोकॉल] ;

ii प्लेट्स, कप, ग्लासेस, काटे, चमचे, चाकू, स्ट्रॉ, ट्रे सारखी कटलरी  , मिठाईचे खोके, निमंत्रण पत्रिका आणि सिगारेट पाकीट भोवती गुंडाळले जाणारे प्लास्टिक  , 100 मायक्रॉनपेक्षा कमी आकाराचे प्लास्टिक किंवा पीव्हीसी  बॅनर,

परिशिष्ट

S. No

Name of State/UT

Complete or Partial Ban

Date of Gazette or Executive Order 

Remarks

1

Andaman & Nicobar Islands

Complete ban

02.08.2010

(Gazette)

Complete ban on manufacture, store, import, distribution, transportation, recycle, sell & use of plastic carry bags.

2

Andhra Pradesh

Not Banned

Not Available

Not Banned

3

Arunachal Pradesh

Complete ban

03.07.2012

(Executive Order)

Complete ban on manufacture, store, import, transportation, sell& use of polythene/plastic carry bags

4

Assam

Complete Ban

30.04.2019

(Gazette)

Plastic carry bags, banners, buntings, cups, cling films, flex, flags, plates, sheets (used for spreading on dining tables irrespective of thickness) including the above items made of thermocol and plastic which use plastic micro beads.

5

Bihar

Complete ban

11.12.2018

(Gazette)

Complete ban on manufacture, store, import, transportation, sell& use of plastic carry bags

6

Chandigarh

Complete ban

30.07.2008

(Gazette)

Complete ban on manufacture, storage, import, sale, use transportation & disposal of plastic carry bags

7

Chhattisgarh

Complete ban

24.12.2014

(Gazette)

Complete ban on manufacture, store, import, transportation, recycle, sell & use of polythene/plastic carry bags.

8

Daman Diu & Dadra  Nagar Haveli

Complete ban

24-01-2014 & 22.09.2017

(Gazette)

Forbidding the use, sale/ storage of all kinds of plastic bags

9

Delhi

Complete ban

23.10.2012

(Gazette)

Complete ban on manufacture, import,store, sell & use of plastic products (poly Propylene, non-woven fabric type carry bags), plastic film or plastic tube to pack or cover any book including magazine & invitation/greeting cards.

10

Goa

Partial ban

16.03.2015

Government imposed ban on Manufacture, stock, import, transportation, recycle, sale & use of plastic (carry bags, cups, forks, paper plates, spoons)  in ChorlaGhat area Mandi Wildlifesanctuaries .

11

Gujarat

Partial ban

28.06.2011

(Gazette)

Complete ban on plastic products in Gandhi Nagar

12

Haryana

Complete ban

20.08.2013

(Gazette)

Complete ban on manufacture, stock, import, transportation, recycle, sell & use of plastic (carry bags, cups, forks, paper plates, straws, spoons& containers for the usage of foodstuffs)

13

Himachal Pradesh

Complete Ban

07-07-2009

& 13-08-2009

(Gazette)

Complete ban on use of Carry bags (irrespective of size), polythene, non-biodegradable material, disposable plastic cups, plates, and glasses

14

Jammu & Kashmir

Complete Ban

03.01.2017 (SRO 45 order-Notification)

Jammu District Magistrate has on 01.10.2020 ordered strict enforcement of SRO 45 notification.

Complete ban on manufacture, stocking, distribution, sale and use of polyethylene carry bags, plastic sheets or like, cover made of plastic sheet, plastic packaging and multilayered packaging less than fifty microns in thickness within territorial limits of the State of Jammu and Kashmir.

15

Jharkhand

Complete Ban

17.10.2017

(Gazette)

Complete ban on manufacture, import, storage, transport, sell and usage of

plastic carry bags in the whole State

16

Karnataka

Complete  ban

11.03.2016

(Gazette)

State government banned the plastic banners, buntings, carry bags (plastic & compostable), cups, cling films, flex, flags, plates, spoons & sheets made of plastic or Thermocol and microbeadsusage in the entire state

17

Kerala

01.01.2020

(Executive Order)

22.11.2010

(Executive Order)

Complete ban on the manufacture, storage, transport and sale of plastic carry bags( irrespective of thickness); plastic sheets( used as table spread); plates, cups and decorative materials made of thermocol/stryrofoam; SUP items like cups, plates, dishes, spoons, forks, straw, stirrer; plastic coated paper cups, plastic coated paper plates, plastic coated paper bowls, plastic coated paper bags; Non woven bags, plastic flags, plastic bunting; plstic water pouches, non branded plastic juice packets ; plastic juice packets; PET/PETE bottles of drinking water of capacities less than 500 ml; garbage bags (plastic); PVC flex materials and plastic packets.

18

Ladakh

Partial Ban

(Order no-40-LA (GAD) of 2020 dated 23.06.2020)

Ban on the use of plastic water bottles and other plastic made objects in Government offices and other institutions

19

Lakshadweep

Complete ban

25.01.2019

(Gazette)

Complete ban on use, store & sale of plastic  carry bags of all thickness, plastic coated carry bags, plastic flags, plastic sheets/films used for wrapping, plastic sheets used as dining table covers, thermocol cups and plates, plastic coated paper cups and plates, plastic teacups, plastic tumblers, plastic teacups, water pouches/packets/PET plastic water bottles, straws,

20

Madhya Pradesh

Complete ban

24-05-2017

(Gazette)

 

Production, Storage, Transportation, sale & use of plastic carrybags.

21

Maharashtra

Complete Ban

23-03-2018

(Gazette)

Amendment 11th April, 2018

Complete ban in the whole State for manufacture, usage, sale storage,transport, and distribution, wholesale & retail, import of the plastic& compostable bags and the disposable products manufactured from plastic &thermocol (polystyrene) - disposable dish/spoon, cups, bowl, container, fork, plates, glasses, straw, non-woven polypropylene bags, cups/pouches.

22

Manipur

Complete Ban

12.9.2017

Notification no. 56/38/99 for&Envt

Complete ban on use, store & sale of plastic carry bags 

23

Meghalaya

Partial Ban

16.2.2017

Notification No. MPCB/TB-144B/2016-2017/79

Use and sale of plastic bags less than 50 microns has been prohibited and public notice has been issued

24

Mizoram

Partial Ban

With effect from 1.8.2019

By Aizwal Municipal Corporation

Complete ban on plastic carry bags below 50 microns

25

Nagaland

Complete ban

01.01.2004

(Gazette)

Complete ban on use, store & sale of plastic carry bags

26

Odisha

Partial ban

29.09.2018

(Executive Order)

Ban on use and sale of plastic carry bags, bottled drinking water Polyethylene Terephthalate bottles of less than 200 ml capacity; SUP disposable cutleries like thermocol (polystyrene), dish/spoon, cups, bowl, container, fork, glasses & plates in Bhubaneshwar, Berhampur, Cuttack, Puri, Rourkela &Sambalpur

27

Puducherry

Complete ban

30.07.2019

(i) Polythene/Plastic/Polypropylene carry bags; (ii) Polythene/Plastic/Styrofoam (Thermocol) cups; (iii) Polythene/Plastic/Styrofoam (Thermocol) plates; (iv) Plastic sheet pouches used for cooked food wrapping; (v) Plastic sheets used for spreading on dining table; (vi) Water pouches; (vii) Plastic straw; (viii) Plastic flag.

28

Punjab

Complete ban

18.02.2016

(Gazette)

Complete ban on Manufacture, stock, distribute, recycle, sale & use of plastic carry bags.

29

Rajasthan

Complete ban

01.08.2010

(Gazette)

Complete ban on use, store & sale of plastic carry bags

30

Sikkim

Complete ban

19.05.2016

(Gazette)

Complete ban on sale & use, storage of disposable items (cups, plates, spoons, containers, etc..) made from Styrofoam.

31

Tamil Nadu

Complete Ban

01.01.2019

(Gazette)

Complete ban on manufacture, sell, use, storage, Transportation and distribution of “Single-use plastics” i.e. plastic carrybags, flags, sheets using for food wrapping, straws, tea cups, tumblers, water packets & pouches

32

Telangana

Not Banned

Not Available

Not Banned

33

Tripura

Complete ban

10.03.2015

(Gazette)

Complete ban on Sell, use, storage, Transportation & import of plastic carrybags (including polypropylene, non-woven fabric type) plastic tube to pack or cover any book including magazine & invitation/greeting cards.

34

Uttar Pradesh

Complete ban

22.12.2015

(Gazette)

Sell, use, Storage, Transportation & import of plastic carrybags (including polypropylene, non-woven fabric type) plastic tube to pack or cover any book including magazine & invitation/greeting cards.

35

Uttarakhand

Complete Ban

01.01.2017

(Gazette)

Sell, use, storage& Transportation, of plastic carry bags.

36

West Bengal

Partial ban

11.01.2018

(Executive Order)

Completely banned in religious and historical places.

पर्यावरण, वन आणि हवामान बदल  राज्यमंत्री अश्विनी कुमार चौबे यांनी आज राज्यसभेत ही माहिती दिली.

S.Patil/S.Kane/P.Malandkar

सोशल मिडियावर आम्हाला फॉलो करा: @PIBMumbai   Image result for facebook icon /PIBMumbai    /pibmumbai  pibmumbai[at]gmail[dot]com


(Release ID: 1807819) Visitor Counter : 617


Read this release in: English , Urdu