|
पर्यावरण, वन एवं जलवायु परिवर्तन मंत्रालय
महाराष्ट्रात 61,952 चौरस किलोमीटर इतके नोंदणीकृत जंगल क्षेत्र
महाराष्ट्रात 228.81 हेक्टर क्षेत्रावर अतिक्रमण देशात एकूण 7,75,288 चौरस किलोमीटर क्षेत्र नोंदणीकृत वन क्षेत्र : भारतातील वनसंबंधी अहवाल
Posted On:
15 MAR 2022 8:56PM by PIB Mumbai
मुंबई, 15 मार्च 2022
देशात 3,07,713 चौरस किलोमीटर क्षेत्रासह एकूण क्षेत्रफळाच्या बाबतीत तिसऱ्या क्रमांकावर असलेल्या महाराष्ट्र राज्यात 61,952 चौरस किलोमीटर इतके नोंदणीकृत जंगल क्षेत्र आहे असे दिसून आले आहे. यामध्ये 50,865 चौरस किलोमीटर क्षेत्रावरील राखीव जंगले, 6,433 चौरस किलोमीटर क्षेत्रावरील संरक्षित जंगले आणि 4,654 चौरस किलोमीटर क्षेत्रावरील बिगर वर्गीकृत जंगले यांचा समावेश आहे. बिगर वर्गीकृत जंगलांमध्ये राखीव तसेच संरक्षित जंगलांचा भूभाग वगळता राज्य तसेच केंद्रशासित प्रदेश प्रशासनाच्या वन विभागाने नोंदणी केलेल्या इतर जंगलांचा समावेश होतो.
तसेच, केंद्रीय पर्यावरण, वने आणि हवामान बदल मंत्रालयाकडे उपलब्ध माहितीनुसार उपरोल्लेखित वनक्षेत्रापैकी 228.81 हेक्टर भागावर अतिक्रमण करण्यात आलेले आहे.
केंद्रीय पर्यावरण, वने आणि हवामान बदल राज्यमंत्री अश्विनी कुमार चौबे यांनी काल 14 मार्च 2022 रोजी लोकसभेत एका प्रश्नाला उत्तर देताना ही महिती दिली.
त्याखेरीज, देशातील एकूण नोंदणीकृत वन क्षेत्र आणि अतिक्रमणाखाली असलेले वनक्षेत्र यांचा राज्य-निहाय तपशील खाली दिला आहे. आयएफएसआर अर्थात भारतातील वनसंबंधी अहवाल, 2021 नुसार देशात एकूण 7,75,288 चौरस किलोमीटर क्षेत्र वन क्षेत्र म्हणून नोंदणीकृत झालेले आहे.
महाराष्ट्रासह देशातील सर्व राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेश निहाय नोंदणीकृत वन क्षेत्राविषयीचे तपशील:
आयएफएसआर-2021 नुसार राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांतील नोंदणीकृत वन क्षेत्र
(क्षेत्र चौरस किलोमीटरमध्ये)
|
|
State/ UT
|
Geographical
Area (GA)
|
RFA (in different categories)
|
Total RFA (2021)
|
|
Sl. No.
|
Reserved Forest
|
Protected Forest
|
Unclassed Forests*
|
-
|
Andhra Pradesh
|
1,62,968
|
31,959
|
5,069
|
230
|
37,258
|
-
|
Arunachal Pradesh
|
83,743
|
12,371
|
11,857
|
27,312
|
51,540
|
-
|
Assam
|
78,438
|
17,864
|
0
|
8,972
|
26,836
|
-
|
Bihar
|
94,163
|
693
|
6,183
|
566
|
7,442
|
-
|
Chhattisgarh
|
1,35,192
|
25,897
|
24,036
|
9,883
|
59,816
|
-
|
Delhi
|
1,483
|
78
|
25
|
0
|
103
|
-
|
Goa
|
3,702
|
119
|
755
|
397
|
1,271
|
-
|
Gujarat
|
196,244
|
14,574
|
2,898
|
4,398
|
21,870
|
-
|
Haryana
|
44,212
|
249
|
1,158
|
152
|
1,559
|
-
|
Himachal Pradesh
|
55,673
|
1,883
|
28,887
|
7,178
|
37,948
|
-
|
Jharkhand
|
79,716
|
4,500
|
18,922
|
1,696
|
25,118
|
-
|
Karnataka
|
191,791
|
28,690
|
3,931
|
5,663
|
38,284
|
-
|
Kerala
|
38,852
|
11,522
|
0
|
0
|
11,522
|
-
|
Madhya Pradesh
|
3,08,252
|
61,886
|
31,098
|
1,705
|
94,689
|
-
|
Maharashtra
|
3,07,713
|
50,865
|
6,433
|
4,654
|
61,952
|
-
|
Manipur
|
22,327
|
984
|
3,254
|
13,180
|
17,418
|
-
|
Meghalaya
|
22,429
|
1,113
|
12
|
8,371
|
9,496
|
-
|
Mizoram
|
21,081
|
4,499
|
1,823
|
1,157
|
7,479
|
-
|
Nagaland
|
16,579
|
234
|
0
|
8,389
|
8,623
|
-
|
Odisha
|
1,55,707
|
36,049
|
25,133
|
22
|
61,204
|
-
|
Punjab
|
50,362
|
44
|
1,137
|
1,903
|
3,084
|
-
|
Rajasthan
|
3,42,239
|
12,176
|
18,543
|
2,144
|
32,863
|
-
|
Sikkim
|
7,096
|
5,452
|
389
|
0
|
5,841
|
-
|
Tamil Nadu
|
1,30,060
|
20,523
|
1,053
|
1,612
|
23,188
|
-
|
Telangana
|
1,12,077
|
25,800
|
1,592
|
296
|
27,688
|
-
|
Tripura
|
10,486
|
3,588
|
2
|
2,704
|
6,294
|
-
|
Uttar Pradesh**
|
2,40,928
|
11,560
|
296
|
5,528
|
17,384
|
-
|
Uttarakhand
|
53,483
|
26,547
|
9,885
|
1,568
|
38,000
|
-
|
West Bengal
|
88,752
|
7,054
|
3,772
|
1,053
|
11,879
|
-
|
A & N Islands
|
8,249
|
5,613
|
1,558
|
0
|
7,171
|
-
|
Chandigarh
|
114
|
32
|
0
|
3
|
35
|
-
|
Dadra & Nagar Haveli and Daman & Diu
|
602
|
203
|
5
|
6
|
214
|
-
|
Jammu&
Kashmir
|
Shape file Area*** (54,624)
|
2,22,236
|
17,648
|
2,551
|
0
|
20,199
|
-
|
Ladakh
|
Shape file Area*** (1,68,055)
|
7
|
0
|
0
|
7
|
-
|
Lakshadweep
|
30
|
0
|
0
|
0
|
0
|
-
|
Puducherry
|
490
|
0
|
2
|
11
|
13
|
|
Total
|
32,87,469
|
4,42,276
|
2,12,259
|
1,20,753
|
7,75,288
|
स्रोत:राज्य/केंद्रशासित प्रदेशांचे वन विभाग
* बिगर वर्गीकृत जंगलांमध्ये राखीव तसेच संरक्षित जंगलांचा भूभाग वगळता राज्य तसेच केंद्रशासित प्रदेश प्रशासनाच्या वन विभागाने नोंदणी केलेल्या इतर जंगलांचा समावेश होतो.
** उत्तर प्रदेश राज्याच्या बाबतीत आरएफए मध्ये रस्ते, रेल्वे मार्ग आणि कालव्यांच्या लागत लावलेल्या झाडांच्या 9,662.764 किलोमीटर क्षेत्राचा समावेश होत नाही.
*** सर्वेक्षण संस्थेच्या (ऑगस्ट, 2021) अहवालानुसार शेप फाईलचे क्षेत्रफळ. केंद्रशासित प्रदेशांचे अधिसूचित भौगोलिक क्षेत्र भारतीय सर्वेक्षण संस्थेकडून प्रतीक्षित आहे.
देशातील सर्व राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेश निहाय अतिक्रमणयुक्त वन क्षेत्राविषयीचे तपशील (मंत्रालयाकडे उपलब्ध माहितीनुसार):
|
S.No.
|
Name of the State/UTs
|
Area under Encroachment (in ha)
|
|
1
|
Andhra Pradesh
|
34358.33
|
|
2
|
Assam
|
377532.63
|
|
3
|
Arunachal Pradesh
|
53450.43
|
|
4
|
Bihar
|
74.01
|
|
5
|
Chhattisgarh
|
7645.84
|
|
6
|
Gujarat
|
25.24
|
|
7
|
Goa
|
Nil
|
|
8
|
Haryana
|
1316.44
|
|
9
|
Himachal Pradesh
|
6252.00
|
|
10
|
Jharkhand
|
29048.50
|
|
11
|
Jammu & Kashmir
|
16512.39
|
|
12
|
Karnataka
|
407.09
|
|
13
|
Kerala
|
5024.54
|
|
14
|
Madhya Pradesh
|
54173.28
|
|
15
|
Maharashtra
|
228.81
|
|
16
|
Manipur
|
2213.82
|
|
17
|
Meghalaya
|
9747.19
|
|
18
|
Mizoram
|
10852.80
|
|
19
|
Nagaland
|
25.89
|
|
20
|
Odisha
|
33154.19
|
|
21
|
Punjab
|
9008.08
|
|
22
|
Rajasthan
|
13939.99
|
|
23
|
Sikkim
|
2817.21
|
|
24
|
Tripura
|
3621.80
|
|
25
|
Tamil Nadu
|
15010.71
|
|
26
|
Telangana
|
2004.48
|
|
27
|
Uttar Pradesh
|
27325.17
|
|
28
|
Uttarakhand
|
10649.11
|
|
29
|
West Bengal
|
10214.80
|
|
30
|
A & N Islands
|
3851.24
|
|
31
|
Chandigarh
|
14.00
|
|
32
|
D&N Haveli
|
0.08
|
|
33
|
Daman & Diu
|
87.83
|
|
34
|
Lakshadweep
|
Nil
|
|
35
|
Delhi
|
384.38
|
|
36
|
Puducherry
|
Nil
|
|
37
|
Ladakh
|
01.00
|
* * *
N.Chitale/S.Chitnis/D.Rane
सोशल मिडियावर आम्हाला फॉलो करा:  @PIBMumbai  /PIBMumbai  /pibmumbai  pibmumbai[at]gmail[dot]com
(Release ID: 1806368)
|